Premier: „Zjawisko Solidarności do dziś pozostaje fenomenem”. Otwarcie wystawy „Tu rodziła się Solidarność”

W uroczystym otwarciu wystawy wzięli udział m.in. doradca prezydenta RP Andrzeja Dudy Zofia Romaszewska, minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego prof. Sławomir Cenckiewicz, a także ambasadorowie Łotwy, Ukrainy i Rumunii oraz działacze polskiego podziemia antykomunistycznego. Zgromadzeni zaapelowali o solidarność z narodem białoruskim w jego walce o wolność.
Minister edukacji narodowej odczytał list premiera Mateusza Morawieckiego.
Czterdzieści lat temu nasz kraj zmienił swoje oblicze. Wspólne działanie i wola setek tysięcy osób sprawiły, że powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy - pierwszy w komunistycznej części Europy i świata. Dzisiejsza wystawa zatytułowana: "Biało-czerwony szlak. TU rodziła się Solidarność" przypomina czas powstawania tego wielkiego ruchu związkowego i społecznego. Wszystkim uczestnikom uroczystości pragnę przekazać wyrazy najwyższego szacunku i zapewnienia o mojej pamięci. Zjawisko "Solidarności" do dziś pozostaje fenomenem i inspiruje działaczy społecznych. Pamiętamy, że wyrosło z dorobku naszych wspaniałych rodaków
- napisał szef rządu w liście do uczestników uroczystości.
Prezes IPN Jarosław Szarek zwracając się do odznaczonych powiedział, że ich życiem można by opowiedzieć historię walki o wolność.
Andrzej Melak występując w imieniu odznaczonych również nawiązał do obecnych wydarzeń na Białorusi. W jego ocenia są one "wypisz, wymaluj", jak w Polsce w czasach wielkiego ruchu Solidarności i walki komunistycznych władz ze społeczeństwem. "Niech żyje Polska! Niech żyje wola Białoruś" – zakończył.
Jeden z odznaczonych byłych działaczy antykomunistycznych rozwinął podczas uroczystości baner w narodowych barwach białoruskich z napisem wykonanym cyrylicą "My s wami".
Wśród ponad 20 osób uhonorowanych krzyże znalazł się Bogdan Jarosiński, który w latach 1982-89 był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Ursusie. Kolportował i pisał artykuły do prasy podziemnej. W sierpniu 1988 r. współorganizował i aktywnie uczestniczył w strajku "Ursusa".
Krzyż otrzymał także Krzysztof Robert Górski, który jako uczeń LO im. Jana Zamoyskiego w Warszawie od 1985 r. należał do konspiracyjnej organizacji uczniowskiej o nazwie Wolność i Niezawisłość. Później związany z Konfederacją Polski Niepodległej.
Pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności został uhonorowany min.: Henryk Bąk, działacz ludowy i niepodległościowy, który w 1978 organizował Niezależne Związki Zawodowe Rolników. W Sierpniu 1980 uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. W wolnej Polsce został posłem, pełnił funkcję wicemarszałka Sejmu.
Odznaczenie pośmiertnie przyznano także Stefanowi Melakowi, działaczowi niepodległościowemu i antykomunistycznemu, członkowi KPN. To za sprawą Melaka w 1981 r. w tzw. Dolince Katyńskiej na Cmentarzu na Powązkach w Warszawie ustawiono (nielegalnie) pierwszy w Polsce Pomnik Katyński. Obelisk po kilku godzinach został usunięty po interwencji ambasady ZSRS.
Pierwszą z 53 wystaw „TU rodziła się Solidarność” uroczyście otworzył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek 1 lipca w Mielcu na pl. Armii Krajowej.
Miesiące wakacyjne były świadkami kolejnych odsłon tej unikatowej wystawy, tworzących „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Jej poszczególne regionalne wydania zaprezentowane zostały ostatecznie w 53 miastach całej Polski, by 28 sierpnia stanąć w komplecie na pl. Piłsudskiego w Warszawie. Właśnie tutaj Jan Paweł II swoją homilią w zesłanie Ducha Świętego 2 czerwca 1979 r. rzucił iskrę wolności, która zaowocowała rok później powstaniem „Solidarności”.
Ekspozycja ukazuje ogólnopolskie masowe strajki z lipca, sierpnia i września 1980 r. Składa się z części ogólnopolskiej i części regionalnych dokumentujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Teksty ekspozycji są prezentowane w języku polskim i angielskim. W tym wielkim zwycięstwie, jakim jest polska „Solidarność” mają udział miliony – najczęściej anonimowych – osób. Wystawa jest hołdem dla nich.