Odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy działacza związkowego cz. 1

Bez wątpienia jednym z kluczowych instrumentów, które wpisane są w istotę funkcji działacza związkowego, jest szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Zgodnie z art. 32 ustawy o związkach zawodowych przejawia się ona w zakazie wypowiedzenia, rozwiązania umowy o pracę oraz jednostronnej zmiany warunków pracy i płacy działaczowi przez pracodawcę (chyba że uprzednią zgodę na to wyrazi zarząd zakładowej organizacji związkowej).
 Odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy działacza związkowego cz. 1
/ https://pixabay.com/

Powyższa konstrukcja nie oznacza przy tym, że oświadczenie pracodawcy złożone bez wymaganej zgody zarządu zoz jest nieważne i nie wywołuje żadnych skutków. Wręcz odwrotnie – polskie prawo pracy posługuje się sankcją nieważności niezwykle rzadko. Oznacza to zatem, że nawet wadliwa czynność wywołuje przewidziane w niej skutki (np. rozpoczęcie biegu okresu wypowiedzenia), a chcąc temu przeciwdziałać, konieczne jest zazwyczaj skierowanie sprawy na drogę sądową. 
W przypadku działacza zwolnionego z pracy wbrew art. 32 ustawy związkowej sytuacja wygląda właśnie w ten sposób – konieczne jest złożenie odwołania do sądu. Zgodnie z art. 45 Kodeksu pracy (który co prawda bezpośrednio dotyczy wyłącznie umów o pracę na czas nieokreślony, ale na mocy odesłania zawartego w art. 50 § 5 Kp w przypadku działaczy zatrudnionych na umowie o pracę na czas określony też ma on zastosowanie) pracownik, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów (a takim jest, m.in. art. 32 ustawy związkowej), może żądać albo bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowania. Bardzo istotne jest przy tym to, że to pracownik w swoim pozwie wybiera, którego roszczenia będzie dochodził (upraszczając – czy chce dalej pracować, czy woli odszkodowanie) i co do zasady sąd, jeżeli stwierdzi, że faktycznie wypowiedzenie było sprzeczne z przepisami, jest wyborem pracownika związany. Innymi słowy, jeżeli odwołujący się pracownik zażąda przywrócenia do pracy i okaże się, że działanie pracodawcy było sprzeczne z prawem, wówczas sąd powinien zasądzić właśnie przywrócenie pracownika do pracy.
Jednocześnie prawodawca wprowadził od tej zasady wyjątek polegający na tym, że sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 Kp). Co ważne, w stosunku do osób szczególnie chronionych (w tym działaczy związkowych), prawo sądu do zmiany dochodzonego roszczenia zostało kodeksowo ograniczone do sytuacji, w której przywrócenia do pracy jest niemożliwe z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 45 § 3 Kp).
Istotne przy tym jest to, że reguły wskazane w art. 45 § 2 i § 3 Kp mają zastosowanie także wówczas, gdy pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia.
Podsumowując, można byłoby stwierdzić, że zwolniony z naruszeniem przepisów działacz związkowy zawsze powinien odzyskać pracę po postępowaniu sądowym. W rzeczywistości jest jednak nieco inaczej, o czym szerzej w drugiej części.

dr Jakub Szmit 
Starszy specjalista w Zespole Prawnym KK NSZZ „Solidarność”


 

POLECANE
Ogromny pożar na festiwalu Tomorrowland. Płonie główna scena z ostatniej chwili
Ogromny pożar na festiwalu Tomorrowland. Płonie główna scena

Płonie główna scena na której ma odbyć się festiwal Tomorrowland. Trwa akcja służb. Impreza zaplanowana jest na 18–20 lipca 2025 r.

Rozpad koalicji rządzącej w Izraelu. Co z rządem Netanjahu? z ostatniej chwili
Rozpad koalicji rządzącej w Izraelu. Co z rządem Netanjahu?

''Ministrowie partii Szas odchodzą z rządu'' – pisze ''Jerusalem Post''. Jednak nie oznacza to automatycznego upadku rządu Benjamina Netanjahu.

Ulewa nad Słupskiem. Pilny komunikat RCB z ostatniej chwili
Ulewa nad Słupskiem. Pilny komunikat RCB

W środę intensywna ulewa sparaliżowała ruch w Słupsku. Policja prosi o ostrożność. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ostrzega, że do jutra (17 lipca) nad Pomorzem mogą przechodzić kolejne fronty burzowe.

Znamy nazwisko selekcjonera reprezentacji Polski. Komunikat PZPN z ostatniej chwili
Znamy nazwisko selekcjonera reprezentacji Polski. Komunikat PZPN

Polski Związek Piłki Nożnej informuje, że nowym selekcjonerem reprezentacji Polski został Jan Urban. 63-letni szkoleniowiec podpisał kontrakt z federacją i oficjalnie obejmuje funkcję pierwszego trenera drużyny narodowej.

Wniosek o uchylenie immunitetu prof. Manowskiej. Akt politycznego terroru z ostatniej chwili
Wniosek o uchylenie immunitetu prof. Manowskiej. "Akt politycznego terroru"

Wnioski o uchylenie immunitetu I prezes Sądu Najwyższego i przewodniczącej Trybunału Stanu Małgorzaty Manowskiej zostały skierowane do Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN oraz do TS – poinformowali dziś Prokuratura Krajowa i minister sprawiedliwości Adam Bodnar. Decyzję ostro skrytykowało m.in. Stowarzyszenie Prawnicy dla Polski, które określiło wniosek jako "kolejny akt politycznego terroru Bodnara". 

Wulgarna Babcia Kasia grozi prezydentowi Dudzie. Szokujące słowa z ostatniej chwili
Wulgarna "Babcia Kasia" grozi prezydentowi Dudzie. Szokujące słowa

Aktywistka "Babcia Kasia", czyli Katarzyna Augustynek w obraźliwych i wulgarnych słowach obraziła publicznie prezydenta Andrzeja Dudę. "Jesteś najgorszym skur****nem, jakiego ziemia nosi" – napisała. Internauci przypominają o art. 135 § 2 Kodeksu karnego.

Pokój Socjalny: Bodnar, Braun i daltonizm prawno-historyczny    Wiadomości
Pokój Socjalny: Bodnar, Braun i daltonizm prawno-historyczny   

"Jest do Radomia prosta droga” – śpiewa Hiob Dylan, artysta, który nie daje namówić się na wywiad do Tysola, o którym marzy redaktor Woś. Bo w ogóle raczej nie daje się namawiać na wywiady.

Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia

Wojewoda podkarpacki Teresa Kubas-Hul wypłaciła do tej pory łącznie 440 tys. zł pomocy doraźnej mieszkańcom 19 gmin, którzy ucierpieli w wyniku ubiegłotygodniowych burz.

10 tys. więźniów może wyjść na wolność. Dramatyczna decyzja unijnego kraju z ostatniej chwili
10 tys. więźniów może wyjść na wolność. Dramatyczna decyzja unijnego kraju

Władze w Rzymie mogą uwolnić nawet 10 tys. osób z więzień we Włoszech w związku z ich przepełnieniem - przekazało w środę włoskie ministerstwo sprawiedliwości. Stanowi to około 15 proc. wszystkich więźniów w kraju. Kara pozbawienia wolności zostałaby im zamieniona na areszt domowy lub pozostawanie pod nadzorem.

Żołnierze zaatakowani koktajlem Mołotowa. Jest nagranie z granicy z ostatniej chwili
Żołnierze zaatakowani koktajlem Mołotowa. Jest nagranie z granicy

Straż Graniczna oraz polscy żołnierze zostali zaatakowani przez nielegalnych imigrantów. Jeden z nich cisnął w mundurowych koktajlem Mołotowa.

REKLAMA

Odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy działacza związkowego cz. 1

Bez wątpienia jednym z kluczowych instrumentów, które wpisane są w istotę funkcji działacza związkowego, jest szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Zgodnie z art. 32 ustawy o związkach zawodowych przejawia się ona w zakazie wypowiedzenia, rozwiązania umowy o pracę oraz jednostronnej zmiany warunków pracy i płacy działaczowi przez pracodawcę (chyba że uprzednią zgodę na to wyrazi zarząd zakładowej organizacji związkowej).
 Odszkodowanie zamiast przywrócenia do pracy działacza związkowego cz. 1
/ https://pixabay.com/

Powyższa konstrukcja nie oznacza przy tym, że oświadczenie pracodawcy złożone bez wymaganej zgody zarządu zoz jest nieważne i nie wywołuje żadnych skutków. Wręcz odwrotnie – polskie prawo pracy posługuje się sankcją nieważności niezwykle rzadko. Oznacza to zatem, że nawet wadliwa czynność wywołuje przewidziane w niej skutki (np. rozpoczęcie biegu okresu wypowiedzenia), a chcąc temu przeciwdziałać, konieczne jest zazwyczaj skierowanie sprawy na drogę sądową. 
W przypadku działacza zwolnionego z pracy wbrew art. 32 ustawy związkowej sytuacja wygląda właśnie w ten sposób – konieczne jest złożenie odwołania do sądu. Zgodnie z art. 45 Kodeksu pracy (który co prawda bezpośrednio dotyczy wyłącznie umów o pracę na czas nieokreślony, ale na mocy odesłania zawartego w art. 50 § 5 Kp w przypadku działaczy zatrudnionych na umowie o pracę na czas określony też ma on zastosowanie) pracownik, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów (a takim jest, m.in. art. 32 ustawy związkowej), może żądać albo bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowania. Bardzo istotne jest przy tym to, że to pracownik w swoim pozwie wybiera, którego roszczenia będzie dochodził (upraszczając – czy chce dalej pracować, czy woli odszkodowanie) i co do zasady sąd, jeżeli stwierdzi, że faktycznie wypowiedzenie było sprzeczne z przepisami, jest wyborem pracownika związany. Innymi słowy, jeżeli odwołujący się pracownik zażąda przywrócenia do pracy i okaże się, że działanie pracodawcy było sprzeczne z prawem, wówczas sąd powinien zasądzić właśnie przywrócenie pracownika do pracy.
Jednocześnie prawodawca wprowadził od tej zasady wyjątek polegający na tym, że sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 Kp). Co ważne, w stosunku do osób szczególnie chronionych (w tym działaczy związkowych), prawo sądu do zmiany dochodzonego roszczenia zostało kodeksowo ograniczone do sytuacji, w której przywrócenia do pracy jest niemożliwe z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 45 § 3 Kp).
Istotne przy tym jest to, że reguły wskazane w art. 45 § 2 i § 3 Kp mają zastosowanie także wówczas, gdy pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia.
Podsumowując, można byłoby stwierdzić, że zwolniony z naruszeniem przepisów działacz związkowy zawsze powinien odzyskać pracę po postępowaniu sądowym. W rzeczywistości jest jednak nieco inaczej, o czym szerzej w drugiej części.

dr Jakub Szmit 
Starszy specjalista w Zespole Prawnym KK NSZZ „Solidarność”



 

Polecane
Emerytury
Stażowe