W Jaśle powstała Izba Pamięci "Solidarności"

Przed rozpoczęciem uroczystości przy tablicy na grobie matki działacza jasielskiej „Solidarności” Jerzego Polaka zebrali się jego najbliżsi.

Wśród obecnych była jego córka Aleksandra Polak–Jackson oraz siostry Irena Florczyk i Maria Kalita z rodzinami. Złożono kwiaty, zapalono znicze i odmówiono modlitwę w intencji zmarłego, wszystkich bohaterów „Solidarności” i Ojczyzny.

Spotkanie odbyło się w Sali Zespołu Szkół nr 4 w Jaśle, gdzie w trakcie uroczystości została otwarta i poświęcona Izba Pamięci NSZZ „Solidarność” im. Jerzego Polaka.

Uroczystości rozpoczął Starosta Jasielski Adam Pawluś, który przedstawił zaproszonych gości i podziękował wszystkim zaangażowanym w realizację tego przedsięwzięcia.

- Stowarzyszenie Solidarni w Jaśle jest inicjatorem przedsięwzięcia, jakim jest Izba Pamięci im. Jerzego Polaka. (…) Cieszę się, że po wielu próbach udało się utworzyć w Jaśle miejsce, gdzie zgromadzone zostaną pamiątki związane z powstaniem i działaniem tego ruchu. Miejsce to jest poświęcone wydarzeniom, dzięki którym w Jaśle i w powiecie jasielskim zakończył się PRL. – mówił Starosta

- Jestem dumny, że spotykamy się dzisiaj, aby uroczyście otworzyć to miejsce, bowiem dzięki wielkiemu sercu i pracy udało się ocalić od zapomnienia jakże ważną cześć polskiej drogi do wolności. Cieszy mnie również fakt, że miejsce to zostało nazwane imieniem naszego kolegi Jerzego Polaka – działacza „Solidarności”, który niedawno od nas odszedł. Mimo, że od 1988 roku mieszkał w USA sercem był z nami angażując się w życie Polski i Polonii. W strukturach jasielskiej, podziemnej „Solidarności” zajmował się dokumentacją fotograficzną podejmowanych działań. Kierował podziemną pracownią fotograficzną, która znajdowała się w podziemiach Kołtakówki.

Podczas spotkania głos zabrała córka Jerzego Polaka, Aleksandra Polak–Jackson.

- W imieniu własnym, swojej mamy, siostry i brata pragnę podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do upamiętnienia mojego taty w ten szczególny sposób. Dziękuję pomysłodawcy tego spotkania Panu Rozenbeigerowi oraz członkom Stowarzyszenia Solidarni w Jaśle.

Pani Aleksandra podkreśliła, że Polska była dla jej ojca pierwszą ojczyzną i zawsze interesowało go to, co dzieje się w jego rodzinnym mieście Jaśle. Starał się utrwalać pamięć o „Solidarności” organizując w Stanach Zjednoczonych liczne wystawy, w tym jedną wspólnie z nią na Uniwersytecie w Bostonie.

Sprawy Polski nigdy nie były mu obce. Podczas wizyty prezydenta Andrzeja Dudy w USA był w grupie przedstawicieli amerykańskiej Polonii, która go powitała.  Towarzyszył mu również podczas spotkań wyborczych w Warszawie.

Opisywała jak emocjonalnie przeżywał każdą wizytę u swoich licznych przyjaciół w Polsce i jak bardzo był szczęśliwy, kiedy odebrał z polskiego konsulatu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Chciał, żeby na tablicy na grobie, w którym pochowana jest jego ukochana mama była o nim wzmianka. Zależało mu na słowach Syn Narodu Polskiego i jego wola została spełniona.

Następnie Prezes Zarządu Stowarzyszenia Solidarni w Jaśle Kazimierz Rozenbeiger przedstawił krótko eksponaty znajdujące się w Izbie Pamięci i podziękował tym, którzy przyczynili się do jej powstania, oraz odczytał fragmenty listu, nadesłanego w 2018 r. przez śp. Jerzego Polaka, które do tej pory pozostają aktualne.

Bardzo mnie cieszy, że obecny rząd realizuje tę socjalną część programu pierwszej „Solidarności”. Tej czarno-białej, jak na moich zdjęciach z lat 80-tych. Moim przesłaniem, jako fotografa „Solidarności” było ocalić od zapomnienia jak największą ilość ludzi i zdarzeń mających związek ze społecznym i solidarnościowym ruchem oporu przed totalitarnym, prosowieckim władzom komunistycznym. Wiedziałem wtedy i dzisiaj z perspektywy czasu zauważam, że nasza sytuacja polityczna i nasz los zależy przede wszystkim od nas. Od milionów, którzy swoją masą, liczebnością i siłą, wiarą mogą wprowadzać dużo dobrych zmian. To my, zwykli ludzie swoim działaniem i siłą wiary zwyciężyliśmy zło, jakim był totalitarny system (…). To miliony ludzi są bohaterami tamtych czasów.

Zastępca Przewodniczącego Komisji Krajowej i przewodniczącego Zarządu Regionu Podkarpacie NSZZ „Solidarność” Tadeusz Majchrowicz przypomniał ogromną rolę Kościoła w kształtowaniu się ruchu „Solidarności”.

Senator RP Alicja Zając opowiedziała o swoich wspomnieniach związanych z śp. Jerzym Polakiem.

Jako ostatnia głos zabrała Poseł na Sejm RP Maria Kurowska, która podzieliła się swoimi wspomnieniami z okresu Solidarności.

Po zakończeniu spotkania odbyło się uroczyste poświęcenie Izby Pamięci im. Jerzego Polaka, po którym uczestnicy udali się na mszę w kościele Św. Stanisława BM w Jaśle.

W kościele pw. św. Stanisława BM, niegdyś bastionie podziemnej „S”, koncelebrowanej mszy św. przewodniczył ks. Piotr Steczkowski, kanclerz Kurii Diecezjalnej w Rzeszowie. Homilię wygłosił ks. Stanisław Marczak, były kapelan jasielskiej „S”.

o mszy złożono kwiaty przed tablicą upamiętniającą ks. Jerzego Popiełuszkę. Pochyliły się sztandary „S”, Huty Szkła, Zakładu Gazowniczego i Gamratu. Uroczystość zakończyła się odśpiewaniem hymnu państwowego i pieśni „Ojczyzno ma”.

Po złożeniu kwiatów ponownie zabrał głos Tadeusz Majchrowicz, który w imieniu swoim i NSZZ „Solidarność” podziękował wszystkim za wspólną modlitwę.

Zwrócił uwagę, że w tym roku przypada nie tylko 41. rocznica podpisania porozumień sierpniowych, ale również 40. rocznica ukazania się tygodnika „Solidarność”.

– Moje pokolenie pamięta jak do kiosku ustawiały się kolejki, żeby móc poczytać tego prawdziwego słowa, tego słowa prawdy. Kolejny raz został nadany tytuł Człowieka Roku Tygodnika Solidarność. W tym roku tym bohaterem był Andrzej Rozpłochowski, legendarny lider Solidarności, który był skazany na emigrację i wiele lat spędził w Stanach Zjednoczonych. Teraz kiedy wrócił do Polski doczekał się tego momentu, że został uhonorowany tym tytułem.

Przypomniał także o 40. Rocznicy pierwszego Krajowego Zjazdu Delegatów „Solidarności”. Tadeusz Majchrowicz podkreślił, że gdyby nie „Solidarność” nie było by samorządu terytorialnego, w takiej formie w jakiej teraz funkcjonuje. Wyraził przy tym żal, że samorząd który odrodził się dzięki Solidarności zapomina o jej ludziach.

Tadeusz Majchrowicz podkreślił, że „Solidarność”: była, jest i będzie jeszcze długo potrzebna. Na koniec raz jeszcze podziękował wszystkim za kwiaty, modlitwę i za inicjatywę otwarcia Izby Pamięci im. Jerzego Polaka.

JERZY POLAK

Urodził się 6.01.1953 r. w Jaśle – Sobniowie. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej Nr 3 w Jaśle uczęszczał do Zespołu Szkół Mechanicznych w Krośnie, gdzie zdał egzamin maturalny. Po studiach technicznych na Politechnice Rzeszowskiej rozpoczął pracę w Hucie Szkła w Jaśle, gdzie pracował do sierpnia 1980 r. Wskutek działań kierownictwa zakładu został przeniesiony do pracy (od 1 września 1980 r.) w Ośrodku Badawczo – Rozwojowym „Gamrat – Erg” w Jaśle. Tu był współzałożycielem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

Po wprowadzeniu stanu wojennego 14.12.1981 był współorganizatorem strajku w swoim zakładzie, za co został dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Był aktywnym działaczem struktur podziemnych w Jaśle. Współorganizował druk oraz kolportaż niezależnych wydawnictw. Będąc z zamiłowania fotografem, przygotowywał materiały wykorzystywane do drukowania wydawanych w Jaśle biuletynów związkowych i innych druków (ulotki, kalendarze, druki okolicznościowe). 19 marca 1983 r. został aresztowany i skazany za działalność podziemną. Na mocy amnestii opuścił więzienie w czerwcu 1983 r. Uczestniczył w przygotowaniu do emisji audycji radiowej „Radia Solidarność” nadanej 7.09.1984 r. w Jaśle (Jego pomysłem i montażem był podkład muzyczny audycji oparty na melodii pieśni „Warszawianka”). W tym okresie, jako zwolniony dyscyplinarnie, nie mógł znaleźć stałego zatrudnienia.

Nie widząc możliwości ułożenia sobie życia w Polsce rozpoczął starania o wyjazd do USA. Wielokrotnie odmawiano mu paszportu. Dopiero 1988 r. władze zgodziły się na Jego wyjazd do NRF, skąd udał się z rodziną (żoną Jolantą i półroczną córką Klaudią) do Stanów Zjednoczonych. Tam nieprzerwanie interesował się sprawami  polskimi aktywnie uczestnicząc w życiu Polonii. Od kilku lat był przewodniczącym Klubu Gazety Polskiej w Stamford. Posiadał dużą kolekcję zdjęć obrazujących życie Jasła w latach 70. i 80. ub. wieku, w tym wiele związanych z działaniami NSZZ „Solidarność” w naszym mieście. Wykorzystał je do przygotowania, wspólnie z córką Aleksandrą, wystawy „Jerzy and Olenka Polak Collection” na Uniwersytecie Harvarda w Bostonie oraz w Elms College (Chicope, Massachusetts).

W 2018 r. Jego zdjęcia, tematycznie związane z „Solidarnością” i ks. Stanisławem Kołtakiem, posłużyły do zorganizowania wystawy w I Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle, która następnie była prezentowana w kilku jasielskich szkołach ponadgimnazjalnych, gdzie cieszyła się dużym zainteresowaniem uczniów i nauczycieli. Wraz z żoną Jolantą pomagał wielu rodakom, którzy zdecydowali się wyjechać „za Ocean”. Druga wystawa Jego zdjęć została zorganizowana przy I Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle w sierpniu 2020 r. w 40. rocznicę powstania NSZZ „Solidarność”.

We wrześniu 2019 r. przybył do Jasła na odsłonięcie pomnika Żołnierzy Wyklętych, a w lutym następnego roku uczestniczył w konwencji Prawa i Sprawiedliwości inaugurującej kampanię wyborczą Prezydenta Andrzeja Dudy oraz w Zjeździe Klubów „Gazety Polskiej” w Warszawie. W grudniu 2020 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 15.05.2021 r. w USA i tam został pochowany.