Program obchodów 40. rocznicy Gorzowskiego Sierpnia ’82

Program obchodów 30.08.2022 r.:

godz. 12.00 – Konferencja prasowa promująca znaczek pocztowy Gorzów ’82

godz. 15.00 – Uroczystość główna (skwer przy katedrze)

1. Przybycie prezydenta;

2. Hymn i wciągnięcie flagi państwowej na maszt;

3. Przywitanie gości i zaproszenie do odsłonięcia instalacji upamiętniającej Gorzów ’82 – wojewoda lubuski Władysław Dajczak;

4. Odsłonięcie pomnika – uczestniczy prezydent RP, wojewoda lubuski, przewodniczący NSZZ „Solidarność”, prezes IPN i prezydent Miasta Gorzowa;

5. Wystąpienie prezydenta RP;

6. Wystąpienie przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność”;

7. Wystąpienie prezesa IPN – jeszcze niepotwierdzone przez kancelarię;

8. Występ chóru – 2 piosenki;

9. Apel pamięci i salwa honorowa;

10. Zakończenie.

godz. 16.30 – Obiad z udziałem prezydenta RP i zaproszonych gości 

(Lubuski Urząd Wojewódzki przy ul. Jagiellończyka 8)

31 sierpnia br. (środa) zapraszamy tradycyjnie do gorzowskiej katedry na okolicznościową mszę świętą, po której złożymy kwiaty i zapalimy znicze przy Białym Krzyżu Solidarności. Jak zawsze będzie to doskonała okazja do spotkania się naszego środowiska i wspomnienia o faktach i ludziach, których nie ma już wśród nas, a którzy wiele zrobili dla Polski i Solidarności.

O wydarzeniu w Gorzowie Wielkopolskim sprzed 40 lat…

Na apel władz podziemnej Solidarności 31 sierpnia 1982 roku odbył się protest mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i zawieszeniu działalności NSZZ „Solidarność”. Wzięło w nim udział od 5 tysięcy (źródła PZPR) do 10–15 tysięcy osób (ocena bezpośrednich uczestników). 

Już od wczesnych godzin popołudniowych (13.30) przy Białym Krzyżu Solidarności stojącym do dziś przy katedrze zaczął się zbierać tłum. Dopiero jednak od około 15.00 liczba uczestników była bardzo duża (kilka tysięcy) i sukcesywnie rosła. Powodem było dołączanie do protestu pracowników największych gorzowskich zakładów, którzy skończyli pracę, takich jak Stilon, Ursus, Silwana, Elektrociepłownia, Zremb. Zebrani przy katedrze śpiewali m.in. hymn Polski, „Boże coś Polskę” oraz „Rotę”. Z czasem pojawiły się okrzyki „Solidarność”, „Precz z Jaruzelskim”, „Polska Nasza”, „My chcemy chleba”, „Precz z komuną”, a gdy pojawiła się kolumna samochodów z ZOMO i przez megafony na samochodach władza zaczęła wzywać do rozejścia się, informując, że „zbiegowisko jest nielegalne”, rozległy się okrzyki „Gestapo”. 

Ponieważ apele o rozejście się nie skutkowały, a uczestników sukcesywnie przybywało (ok. 10 tysięcy), o godzinie 17.30 decyzją Wojewódzkiego Komitetu Obrony siły porządkowe przystąpiły do akcji. Rozpoczęto od pacyfikacji kilkuset uczestników modlących się przy Białym Krzyżu Solidarności. Użyto do tego – tak jak podczas całego protestu – armatek wodnych i funkcjonariuszy wyposażonych w hełmy, tarcze i pałki. Użyto gazów łzawiących. Rozpoczęły się tym samym walki uliczne, które przeniosły się w różne części miasta i trwały do późnych godzin wieczornych. Uczestnicy protestu budowali barykady i stawiali opór, używając m.in. kamieni, a nawet donic z kwiatami rzucanymi z okien. 

GORZOWSKI SIERPIEŃ 1982 ROKU 

Najważniejsze liczby:

– około 10 tysięcy uczestników

– ponad 600 funkcjonariuszy

– sprzęt i środki do rozpraszania demonstracji to 16 radiowozów Nysa, 23 samochody osobowe, granaty łzawiące UGŁ-200 – 5540 szt., i gazy łzawiące RWK-10 – 3970 szt.

BILANS

W konsekwencji zdarzeń 

1. Zatrzymano ponad 213 osób (najliczniejsze grupy: robotnicy – 89, pracownicy umysłowi – 69, uczniowie – 46), z czego 198 stanowiły osoby do 40 roku życia!

2. Sądy PRL skazały około 30 uczestników zajść na kary kilkuletniego pozbawienia wolności!

3. 140 osób ukaranych zostało grzywną przez kolegia ds. wykroczeń. 

4. Represje dotknęły także młodzież szkolną uczestniczącą w proteście. Nawet w dniach po demonstracji funkcjonariusze SB pojawiali się w szkołach i na podstawie fotografii identyfikowali młodych uczestników zajść.

5. Ucierpiała diecezjalna matka kościołów – gorzowska katedra, do której wstrzelono gazy łzawiące, niszcząc zabytkowe witraże.

źródło: Region Gorzów Wielkopolski

pm