80 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację białostockiego getta

W niedzielę, w 80. rocznicę początku likwidacji białostockiego getta, uczczono pamięć żydowskich ofiar. Przy Pomniku Bohaterów Getta zapalono osiemdziesiąt zniczy. Jak podkreślały władze Białegostoku, pamięć o tej zbrodni jest bardzo ważna dzisiaj.
Likwidacja białostockiego getta przez Niemców 80 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację białostockiego getta
Likwidacja białostockiego getta przez Niemców / Wikipedia domena publiczna

5 lutego 1943 roku wcześnie rano rozpoczęto wyłapywanie osób wytypowanych do wywózki do obozu zagłady w Treblince. Przyjmuje się tę datę za początek likwidacji getta w mieście. Dokładnych danych nie ma, ale historycy przyjmują, iż w ciągu ośmiu dni hitlerowcy wywieźli wtedy ok. 10-12 tys. osób, 1 tys. Żydów zamordowali na miejscu.

 

Uroczystości rocznicowe

W niedzielnych uroczystościach, które odbyły się przy pomniku upamiętniającym bohaterów getta, wzięli udział przedstawiciele władz miasta i województwa, parlamentarzyści, duchowni, przedstawiciele gminy żydowskiej, instytucji kultury, a także mieszkańcy.

Przy pomniku ustawiono osiemdziesiąt zniczy na pamiątkę 80. rocznicy początku likwidacji getta. Przy każdym z nich umieszczono kartkę z imieniem i nazwiskiem żydowskich mieszkańców. Znicze zapalono też na pobliskim fragmencie muru getta, który zachował się do dzisiaj.

"Pamięć o tej zbrodni jest nam dziś potrzebna bardziej niż kiedykolwiek dotąd. Nie sposób mówić dziś o wojnie, o masowych mordach, zniszczeniach i ludzkim cierpieniu nie myśląc jednocześnie o toczącej się od roku tuż obok nas wojnie" - mówił podczas uroczystości zastępca prezydenta Białegostoku Przemysław Tuchliński nawiązując do toczącej się od 24 lutego 2022 roku wojny na Ukrainie.

Podkreślił, że kolejny raz "w imię obłędnej ideologii" giną ludzie. "Znów dowiadujemy się o masowych grobach, czystkach etnicznych, zbiorowych deportacjach. Obserwując to, łatwo zwątpić ostatecznie, że człowiek zdolny jest do wyciągnięcia jakichkolwiek wniosków z przeszłości" - zaznaczył Tuchliński.

Jak zauważył, najważniejszą lekcją daną przez historię jest to, że "zło może rozwijać się wyłącznie dzięki naszej obojętności". "Wyłącznie dzięki temu mógł rozwijać się kiedyś hitleryzm, dziś zaś może zbierać swoje żniwo rosyjska ideologia stanowiąca zbrodniczy konglomerat rosyjskiego imperializmu ze stalinowskim pragnieniem zdominowania świata" - podkreślił wiceprezydent.

"Wierzę, że będziemy potrafili wyciągnąć wnioski z tych gorzkich refleksji. Pochylając głowy w hołdzie mieszkańcom białostockiego getta pamiętajmy zatem, że także dziś musimy głośno wyrażać sprzeciw wobec zła" - dodał.

 

Przemarsz ulicami Białegostoku

Główne uroczystości poprzedził symboliczny przemarsz ulicami Białegostoku. Kilkadziesiąt osób przeszło w ciszy od miejsca, gdzie stała niegdyś jedna z bram getta, przez jego teren, aż do pomnika. Wieczorem tego dnia odbyło się także czytanie fragmentów "Pamiętnika" Dawida Szpiro, w którym m.in. opisuje życie w białostockim getcie.

Jak przypomniano podczas uroczystości, białostockie getto zostało utworzone w lipcu 1941 roku, w niespełna miesiąc po zajęciu miasta przez wojska hitlerowskie. "Na stosunkowo niewielkim obszarze stłoczono ok. 50 tys. Żydów, znaczącą część z nich zmuszono do katorżniczej pracy na rzecz niemieckiego przemysłu wojennego" - mówił dyrektor departamentu prezydenta Białegostoku Jacek Brzozowski. I - jak dodał - mimo nadziei, że dzięki efektywnej pracy, ocaleją, w styczniu 1943 roku podjęto decyzję o likwidacji getta.

 

Likwidacja białostockiego getta

Przypomniał, że akcja likwidacyjna rozpoczęła się 5 lutego 1943 roku; początkowo zamierzano wywieźć do obozu w Treblince blisko 18 tys. osób. "Szacuje się, że ostatecznie podczas tej akcji trwającej do 12 lutego wywieziono ok. 10 tys. osób, a ok. 900 Niemcy zastrzelili" - mówił Brzozowski.

Wspominał też Żydów, którzy sprzeciwiali się tej akcji. Wymienił m.in. Icchoka Malmeda, który 8 lutego 1943 roku podczas wysiedlania mieszkańców jednej z ulic oblał kwasem solnym niemieckiego żołnierza, a ten zastrzelił drugiego. Za ten czyn Malmed został powieszony.

Kolejna akcja likwidacyjna miała miejsce w sierpniu 1943 roku, która zapoczątkowała powstanie w getcie (16-25 sierpnia 1943 roku). Powstanie to historycy uważają za drugi pod względem wielkości - po Warszawie - zryw ludności żydowskiej w walce z hitlerowcami.

Przed wojną w Białymstoku było około 50 tys. Żydów, a miasto było znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Z tej społeczności, po powstaniu i wywózkach do obozów, ocalało zaledwie kilkaset osób.(PAP)

autorka: Sylwia Wieczeryńska

swi/ par/


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Problem w Pałacu Buckingham. Dramatyczne doniesienia w sprawie księcia Williama z ostatniej chwili
Problem w Pałacu Buckingham. Dramatyczne doniesienia w sprawie księcia Williama

Księżna Kate, żona brytyjskiego następcy tronu, księcia Williama, poinformowała w piątek, że jej styczniowy pobyt w szpitalu i przebyta operacja jamy brzusznej, była związana z wykrytym u niej rakiem. Tabloid „In Touch” przekazał niepokojące informacje w sprawie księcia Williama.

Wypadek w Szczecinie: Czworo dzieci trafiło do szpitala z ostatniej chwili
Wypadek w Szczecinie: Czworo dzieci trafiło do szpitala

Czworo dzieci trafiło do szpitala po tym, jak grupę przedszkolaków podczas spaceru w Puszczy Bukowej przygniótł ok. pięciometrowy konar leżący na wzniesieniu. Jeden z chłopców i przedszkolanka nie wymagali hospitalizacji.

Tabletka dzień po. Jest weto prezydenta Dudy z ostatniej chwili
Tabletka "dzień po". Jest weto prezydenta Dudy

Prezydent RP Andrzej Duda, na podstawie art. 122 ust. 5 Konstytucji RP, zdecydował o skierowaniu nowelizacji Prawa farmaceutycznego do Sejmu RP z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie ustawy (tzw. weto) - poinformowano na stronie internetowej Kancelarii Prezydenta RP.

Nie żyje znany polski dziennikarz. Miał 54 lata z ostatniej chwili
Nie żyje znany polski dziennikarz. Miał 54 lata

Nie żyje Marek Cender, który przez ponad 30 lat związany był z Polskim Radiem Kielce. Zajmował się sportem, a dokładnie piłką ręczną. Miał 54 lata.

Migranci zaatakowali patrol Straży Granicznej z ostatniej chwili
Migranci zaatakowali patrol Straży Granicznej

Straż Graniczna opublikowała nowe nagranie z granicy polsko-białoruskiej.

Morawiecki odpowiada Tuskowi: Wszedł Pan na ostatnią minutę z ostatniej chwili
Morawiecki odpowiada Tuskowi: "Wszedł Pan na ostatnią minutę"

Donald Tusk pochwalił się danymi z polskiej gospodarki przedstawionymi przez ministra finansów, Andrzeja Domańskiego. Jest odpowiedź Mateusza Morawieckiego.

Nie żyje polska mistrzyni świata. Miała zaledwie 20 lat z ostatniej chwili
Nie żyje polska mistrzyni świata. Miała zaledwie 20 lat

Nie żyje polska mistrzyni świata i Europy Wiktoria Sieczka. Utalentowana trójboistka siłowa miała zaledwie 20 lat.

KAS odmraża środki rosyjskich firm w Polsce. Ogromne kwoty z ostatniej chwili
KAS odmraża środki rosyjskich firm w Polsce. Ogromne kwoty

1,3 mld zł uwolnionych spod sankcji – Krajowa Administracja Skarbowa odmraża środki rosyjskich firm w Polsce, które zablokowano im w 2022 r. – podaje w piątkowym wydaniu "Rzeczpospolita".

Katarzyna Cichopek: Jestem po kolejnych badaniach z ostatniej chwili
Katarzyna Cichopek: "Jestem po kolejnych badaniach"

Katarzyna Cichopek podzieliła się w mediach społecznościowych ze swoimi obserwatorami ważną wiadomością.

Inflacja w marcu ostro w dół. Najniższy poziom od pięciu lat z ostatniej chwili
Inflacja w marcu ostro w dół. Najniższy poziom od pięciu lat

Inflacja w marcu wyniosła w Polsce 1,9 proc. rok do roku – podał Główny Urząd Statystyczny. To najniższy poziom inflacji od pięciu lat.

REKLAMA

80 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację białostockiego getta

W niedzielę, w 80. rocznicę początku likwidacji białostockiego getta, uczczono pamięć żydowskich ofiar. Przy Pomniku Bohaterów Getta zapalono osiemdziesiąt zniczy. Jak podkreślały władze Białegostoku, pamięć o tej zbrodni jest bardzo ważna dzisiaj.
Likwidacja białostockiego getta przez Niemców 80 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację białostockiego getta
Likwidacja białostockiego getta przez Niemców / Wikipedia domena publiczna

5 lutego 1943 roku wcześnie rano rozpoczęto wyłapywanie osób wytypowanych do wywózki do obozu zagłady w Treblince. Przyjmuje się tę datę za początek likwidacji getta w mieście. Dokładnych danych nie ma, ale historycy przyjmują, iż w ciągu ośmiu dni hitlerowcy wywieźli wtedy ok. 10-12 tys. osób, 1 tys. Żydów zamordowali na miejscu.

 

Uroczystości rocznicowe

W niedzielnych uroczystościach, które odbyły się przy pomniku upamiętniającym bohaterów getta, wzięli udział przedstawiciele władz miasta i województwa, parlamentarzyści, duchowni, przedstawiciele gminy żydowskiej, instytucji kultury, a także mieszkańcy.

Przy pomniku ustawiono osiemdziesiąt zniczy na pamiątkę 80. rocznicy początku likwidacji getta. Przy każdym z nich umieszczono kartkę z imieniem i nazwiskiem żydowskich mieszkańców. Znicze zapalono też na pobliskim fragmencie muru getta, który zachował się do dzisiaj.

"Pamięć o tej zbrodni jest nam dziś potrzebna bardziej niż kiedykolwiek dotąd. Nie sposób mówić dziś o wojnie, o masowych mordach, zniszczeniach i ludzkim cierpieniu nie myśląc jednocześnie o toczącej się od roku tuż obok nas wojnie" - mówił podczas uroczystości zastępca prezydenta Białegostoku Przemysław Tuchliński nawiązując do toczącej się od 24 lutego 2022 roku wojny na Ukrainie.

Podkreślił, że kolejny raz "w imię obłędnej ideologii" giną ludzie. "Znów dowiadujemy się o masowych grobach, czystkach etnicznych, zbiorowych deportacjach. Obserwując to, łatwo zwątpić ostatecznie, że człowiek zdolny jest do wyciągnięcia jakichkolwiek wniosków z przeszłości" - zaznaczył Tuchliński.

Jak zauważył, najważniejszą lekcją daną przez historię jest to, że "zło może rozwijać się wyłącznie dzięki naszej obojętności". "Wyłącznie dzięki temu mógł rozwijać się kiedyś hitleryzm, dziś zaś może zbierać swoje żniwo rosyjska ideologia stanowiąca zbrodniczy konglomerat rosyjskiego imperializmu ze stalinowskim pragnieniem zdominowania świata" - podkreślił wiceprezydent.

"Wierzę, że będziemy potrafili wyciągnąć wnioski z tych gorzkich refleksji. Pochylając głowy w hołdzie mieszkańcom białostockiego getta pamiętajmy zatem, że także dziś musimy głośno wyrażać sprzeciw wobec zła" - dodał.

 

Przemarsz ulicami Białegostoku

Główne uroczystości poprzedził symboliczny przemarsz ulicami Białegostoku. Kilkadziesiąt osób przeszło w ciszy od miejsca, gdzie stała niegdyś jedna z bram getta, przez jego teren, aż do pomnika. Wieczorem tego dnia odbyło się także czytanie fragmentów "Pamiętnika" Dawida Szpiro, w którym m.in. opisuje życie w białostockim getcie.

Jak przypomniano podczas uroczystości, białostockie getto zostało utworzone w lipcu 1941 roku, w niespełna miesiąc po zajęciu miasta przez wojska hitlerowskie. "Na stosunkowo niewielkim obszarze stłoczono ok. 50 tys. Żydów, znaczącą część z nich zmuszono do katorżniczej pracy na rzecz niemieckiego przemysłu wojennego" - mówił dyrektor departamentu prezydenta Białegostoku Jacek Brzozowski. I - jak dodał - mimo nadziei, że dzięki efektywnej pracy, ocaleją, w styczniu 1943 roku podjęto decyzję o likwidacji getta.

 

Likwidacja białostockiego getta

Przypomniał, że akcja likwidacyjna rozpoczęła się 5 lutego 1943 roku; początkowo zamierzano wywieźć do obozu w Treblince blisko 18 tys. osób. "Szacuje się, że ostatecznie podczas tej akcji trwającej do 12 lutego wywieziono ok. 10 tys. osób, a ok. 900 Niemcy zastrzelili" - mówił Brzozowski.

Wspominał też Żydów, którzy sprzeciwiali się tej akcji. Wymienił m.in. Icchoka Malmeda, który 8 lutego 1943 roku podczas wysiedlania mieszkańców jednej z ulic oblał kwasem solnym niemieckiego żołnierza, a ten zastrzelił drugiego. Za ten czyn Malmed został powieszony.

Kolejna akcja likwidacyjna miała miejsce w sierpniu 1943 roku, która zapoczątkowała powstanie w getcie (16-25 sierpnia 1943 roku). Powstanie to historycy uważają za drugi pod względem wielkości - po Warszawie - zryw ludności żydowskiej w walce z hitlerowcami.

Przed wojną w Białymstoku było około 50 tys. Żydów, a miasto było znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Z tej społeczności, po powstaniu i wywózkach do obozów, ocalało zaledwie kilkaset osób.(PAP)

autorka: Sylwia Wieczeryńska

swi/ par/



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe