Fundusze  innowacji dla gospodarki wiejskiej? To możliwe.

Polaków w czasach zaborów przekonywano  o ich niższości cywilizacyjnej, słabości kulturowej zwłaszcza wobec Prus  i Austrii. a polska wieś wskazywana jako symbol zacofania. Czasy komunistyczne tylko utrwaliły ten stan. A przecież system folwarczny, gospodarstwa rolne tworzył w I Rzeczypospolitej unikalny ekosystem współpracujących ze sobą ale i konkurujących organizmów gospodarczych. Majątki ziemskie przetrwały I wojnę światową i były w dużej swej części wzorcowymi gospodarstwami.  Polskie gospodarstwa z sukcesem potrafiły opierać się europejskiej konkurencji wprowadzając różne kreatywne  rozwiązania w zakresie upraw i zarządzania. Dobre wzorce szybko się przenosiły z większych na mniejsze gospodarstwa.  Dziś synonimem sukcesu jest na przykład dobrze imitowany gatunek muzyki stworzony za oceanem, we Francji, Włoszech, a muzyka polska zwłaszcza ludowa jest traktowana jako skansen i  przedmiot kpin “ światowych elit.”  Smutne, że polscy politycy,  także boją się polskich  rozwiązań, sięgając po “cudze” I “ sprawdzone”. Sfera publiczna woli zamawiać wytwory zagranicznej myśli technicznej niż oryginalnej polskiej. Polscy konsumenci także szukają obcych marek. W restauracjach przeważają kuchnie azjatyckie włoskie, francuskie nie polska.  Polscy producenci by sprzedać rodakom swoje produkty uciekają się do manipulacji polegających na tworzeniu obco brzmiących nazw produktów. I tak mamy sieci sklepów Reserved, Cropp, Gino Rossi a nie Kowalski i Sp.  W marketach często sięgamy po jogurty, sery z obco brzmiącymi nazwami. Jabłka z Austrii mimo swojej ceny mają stałe miejsce w polskich marketach. Trudno tu mówić o symetrii. Polska wieś umiejętnie łączy tradycję i nowoczesne gospodarowanie. To może być jej siłą.

Blokady dla innowacji na wsi 

Poza zasygnalizowanymi już wcześniej blokadami kulturowymi istnieją także deficyty instytucjonalne, brak rozwiniętej tkanki instytucji finansowych wyspecjalizowanych w inwestowaniu w nowe idee i rozwiązania. Fundusze zainteresowane finansowaniem polskich startupów pojawiają się w Polsce. Jednak ich całkowity kapitał nie jest znaczny, a poziom zwrotu na inwestycjach zbyt często  ujemny. Oznacza to iż kapitał nie tylko państwowy, ale także i często prywatny nie potrafi skutecznie wesprzeć swoich projektów. Państwo polskie nie docenia potencjału kapitału intelektualnego własnych obywateli. Widać to po podejściu choćby do tzw budżetów obywatelskich. Pomysłodawcy ciekawych

nieraz rozwiązań mają produkt swojej myśli oddać samorządowi za darmo. Realizacja pomysłu jednak nie odbywa się już za darmo. Zarabiają urzędnicy i wykonawcy. Wobec pomysłodawcy, stosuje się szantaż emocjonalny by nie upominał się o należne mu wynagrodzenie z tytułu własności intelektualnej.

Moda w Polsce też ma imitacyjny charakter. Na przykład urzędnicy państwowi woleli jeździć zachodnimi limuzynami niż produkowanymi w Polsce samochodami, a także jadać ośmiorniczki a nie polski bigos.  Armia polska także nie wytworzyła mechanizmów wsparcia do polskich innowacyjnych

produktów. Nie doczekaliśmy się polskiej odmiany DARPY.

Polska wieś szansą czy kulą u nogi polskiej gospodarki?

Polska wieś  przeszła ogromne przeobrażenia w ciągu ostatnich 30 lat wychodząc od nieefektywnych państwowych gospodarstw rolnych, ekstensywnej gospodarki małych gospodarstw indywidualnych do radzących sobie na trudnym europejskim rynku  zróżnicowanych w wielkości i portfelu produkcyjnym prywatnych gospodarstw rolnych. 

Rozwój oparty głównie na łączeniu tradycji i adoptowaniu osiągnięć rolnictwa zachodniego dawał dobre rezultaty. 

Dla dalszego rozwoju potrzebne będą jednak coraz częściej implementacje zupełnie nowych, kreatywnych innowacyjnych rozwiązań.

Innowacji także w sektorze rolnym nie da się zaplanować. Ona może powstać w głowie profesora uczelni rolniczej, ale także rolnika praktyka czy kogoś zainteresowanego sprawami wsi. 

Dobry ekosystem gospodarczy obudowany odpowiednimi instytucjami finansowymi powinien jeśli już taka innowacja się pojawi prawidłowo ocenić jej potencjał  i umożliwić jej przebicie się się na wymagającym rynku rolnym.

Państwo może wspierać powstawanie takich wyspecjalizowanych w rynku rolnym instytucji finansowych. Mogą i powinny one działać na zasadach komercyjnych tak jak dobrze znane fundusze typu "seed capital" finansujące start upy na przykład na rynku IT. 

Fundusze inwestujące w nowe rozwiązania dla wsi obejmowałyby udziały w przedsięwzięciach  innowatorów. Po wprowadzeniu produktu na rynek fundusz sprzedawałby swoje udziały na rynku. Wycofywane środki  przeznaczane byłyby na nowe projekty. 

Zarządzający takimi funduszami byliby wynagradzani za wzrost aktywów podległych im instytucji. Nie należy popełniać błędów decydentów tworzących fundusze Bridge Afla, które to płaciły managerom zarządzającym prowizje od wysokości zainwestowanych środków, nie efekt w postaci wzrostu wartości aktywów.

Fundusze,  jeśli potrafiłyby się wyspecjalizować w projektach dla wsi na pewno zaczęłyby osiągać dobre wskaźniki finansowe. Ich powstanie wymagałoby tworzenia interdyscyplinarnych grup złożonych nie tylko z finansistów, ale specjalistów i praktyków rynku rolnego znających specyfikę polskiej wsi. W pewnym momencie, można by je sprywatyzować poprzez Giełdę Warszawską umacniając prywatny kapitał pracujący na rzecz wsi.

Podsumowanie 

Polska wieś ma potencjał, należy go tylko odblokować.

Nie sposób wymienić możliwych obszarów aktywności, ale na pewno energetyka rozproszona, środki produkcji i narzędzia, telekomunikacja, biotechnologia, chemia, zarządzanie i organizacja pracy przedsiębiorstw rolnych  mogłyby być sferą szczególnego zainteresowania takich funduszy. Naturalnie, nasza wieś nie jest już pustynią innowacji, ale jest jeszcze wiele do zrobienia, aby powstał właściwy ekosystem pozwalający  na rozwój  innowacji i sprzyjał  kreatywnym jednostkom. 

Polska wieś może zwiększać swoją wartość dodaną i stać się częścią gospodarki opartej na wiedzy.



 

Autor: Mariusz Patey 

 

Źródła:

  1.  
  2. https://journals.pan.pl/Content/100633/PDF/11.pdf
  3. https://samorzad.pap.pl/kategoria/akademia-uniwersytetu-lodzkiego/czynniki-wspierajace-innowacje-spoleczne-na-wsi
  4. https://cordis.europa.eu/article/id/428970-rural-innovation-developing-real-solutions-for-smart-and-resilient-rural-areas-in-europe/pl
  5. https://sir.cdr.gov.pl/wp-content/uploads/2021/12/innowacyjna-wies.pdf
  6. https://edufin.pl/innowacyjne-pomysly-na-przedsiebiorczosc-na-wsi/
  7. Innowacyjna przedsiębiorczość w Polsce. Odkryty i ukryty potencjał polskiej innowacyjności”, oprac. Paulina Zadura-Lichota, wyd. PARP, www:  https://www.parp.gov.pl/files/74/81/806/22522.pdf
  8.  E. Bendyk, Innowacje w kryzysie. Paradoksy rozwoju [w:]Świt innowacyjnego społeczeństwa. Trendy na najbliższe lata. Dostęp: https://www.parp.gov.pl/files/74/81/626/15959.pdf
  9. https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1233666,dlaczego-polska-nie-jest-innowacyjnym-krajem-chodzi-nie-tylko-o-pieniadze.html
  10. https://www.tysol.pl/a88226-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-1
  11. https://www.tysol.pl/a88228-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-2
  12. Zajda, K. (2015) „Wieś jako terytorium innowacyjne”, Wieś i Rolnictwo, (3 (168), s. 7–19. Dostępne na: https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl/wir/article/view/579 (Udostępniono: 26 marzec 2023).
  13. Bąkowski A., Mażewska M. (red.), 2012: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012. PARP, Warszawa
  14. Bromley D.W., 1991: Environment and Economy: Property Rights and Public Policy. Blackwell, New York.






 


 

POLECANE
PKO BP wydał komunikat dla klientów z ostatniej chwili
PKO BP wydał komunikat dla klientów

PKO Bank Polski poinformował, że w nocy z 19 na 20 lipca mogą wystąpić chwilowe przerwy w dostępie do serwisów internetowych i aplikacji. Transakcje kartą płatniczą będą działały normalnie.

Fatalne wieści dla Tuska. Większość Polaków popiera Ruch Obrony Granic z ostatniej chwili
Fatalne wieści dla Tuska. Większość Polaków popiera Ruch Obrony Granic

Z lipcowego sondażu pracowni Opinia24 wynika, że większość Polaków popiera inicjatywy Ruchu Obrony Granic Roberta Bąkiewicza. Przeciwną opinię wyraziło jedynie 34 proc. badanych.

Spotkanie Nawrocki–Zandberg. Wiadomo, o czym rozmawiali z ostatniej chwili
Spotkanie Nawrocki–Zandberg. Wiadomo, o czym rozmawiali

Lider partii Razem Adrian Zandberg spotkał się w piątek z prezydentem elektem Karolem Nawrockim. Tematem rozmowy były sprawy dotyczące polityki społecznej i mieszkaniowej.

UE przyjęła 18. pakiet sankcji wobec Rosji. Najsurowsze restrykcje od początku wojny Wiadomości
UE przyjęła 18. pakiet sankcji wobec Rosji. Najsurowsze restrykcje od początku wojny

Ministrowie ds. europejskich państw UE przyjęli w piątek w Brukseli 18. pakiet sankcji unijnych wobec Rosji - poinformowała duńska prezydencja w Radzie UE. Zdaniem szefowej unijnej dyplomacji Kai Kallas to jeden z najsurowszych pakietów sankcji od początku wojny.

Merz: Wolałbym inny wynik wyborów prezydenckich w Polsce z ostatniej chwili
Merz: "Wolałbym inny wynik wyborów prezydenckich w Polsce"

Merz odpowiadał w piątek na pytania dziennikarzy podczas corocznej „letniej konferencji prasowej”, na której omawiane są osiągnięcia rządu federalnego i stojące przed nim wyzwania. Podczas konferencji nie ukrywał, że wynik wyborów w Polsce nie był po jego myśli.

Znaleźliśmy. Przełom w poszukiwaniach Złotego Pociągu? Wiadomości
"Znaleźliśmy". Przełom w poszukiwaniach Złotego Pociągu?

Grupa anonimowych pasjonatów historii, działająca pod nazwą Złoty Pociąg 2025, ogłosiła postępy w poszukiwaniach legendarnego pociągu. Jak zapewnia lider zespołu, podpisujący się jako „M.”, odkrywcy nie szukają już tunelu – oni twierdzą, że już go znaleźli.

Komunikat dla mieszkańców woj. warmińsko-mazurskiego Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców woj. warmińsko-mazurskiego

Na stacji w Morągu powstanie nowa kładka dla pieszych, która połączy dwie części miasta i ułatwi dostęp do kolei - poinformowały w piątek PKP PLK. Obiekt będzie kosztował ponad 8,5 mln zł i ma być gotowy w przyszłym roku.

Rosja grozi: Będziecie celem Wiadomości
Rosja grozi: "Będziecie celem"

Rosja ostrzegła, że wszystkie zagraniczne oddziały wojskowe, które pojawią się na Ukrainie w ramach tzw. koalicji chętnych, będą traktowane jako legalne cele militarne. To reakcja Moskwy na plany utworzenia międzynarodowego kontyngentu wspierającego Kijów, które – jak ujawnił w czwartek brytyjski minister obrony John Healey – są już gotowe.

Fizyczny atak na wolontariuszy Ruchu Obrony Granic. Jest nagranie z ostatniej chwili
Fizyczny atak na wolontariuszy Ruchu Obrony Granic. Jest nagranie

Sieć obiegło nagranie dokumentujące incydent, do którego doszło podczas publicznej aktywności wolontariuszy Ruchu Obrony Granic. Jeden z przechodniów miał zaatakować fizycznie uczestnika wydarzenia, co wywołało interwencję służb mundurowych.

Niemcy deportowali 81 Afgańczyków do Kabulu. To groźni przestępcy z ostatniej chwili
Niemcy deportowali 81 Afgańczyków do Kabulu. To groźni przestępcy

W piątek rano z lotniska w Lipsku wystartował samolot z 81 Afgańczykami, którzy zostali odesłani do swojego kraju. Lot do Kabulu odbywa się w dniu, gdy w Alpach Bawarskich trwa szczyt azylowy zorganizowany przez niemieckiego ministra spraw wewnętrznych Alexandra Dobrindta.

REKLAMA

Fundusze  innowacji dla gospodarki wiejskiej? To możliwe.

Polaków w czasach zaborów przekonywano  o ich niższości cywilizacyjnej, słabości kulturowej zwłaszcza wobec Prus  i Austrii. a polska wieś wskazywana jako symbol zacofania. Czasy komunistyczne tylko utrwaliły ten stan. A przecież system folwarczny, gospodarstwa rolne tworzył w I Rzeczypospolitej unikalny ekosystem współpracujących ze sobą ale i konkurujących organizmów gospodarczych. Majątki ziemskie przetrwały I wojnę światową i były w dużej swej części wzorcowymi gospodarstwami.  Polskie gospodarstwa z sukcesem potrafiły opierać się europejskiej konkurencji wprowadzając różne kreatywne  rozwiązania w zakresie upraw i zarządzania. Dobre wzorce szybko się przenosiły z większych na mniejsze gospodarstwa.  Dziś synonimem sukcesu jest na przykład dobrze imitowany gatunek muzyki stworzony za oceanem, we Francji, Włoszech, a muzyka polska zwłaszcza ludowa jest traktowana jako skansen i  przedmiot kpin “ światowych elit.”  Smutne, że polscy politycy,  także boją się polskich  rozwiązań, sięgając po “cudze” I “ sprawdzone”. Sfera publiczna woli zamawiać wytwory zagranicznej myśli technicznej niż oryginalnej polskiej. Polscy konsumenci także szukają obcych marek. W restauracjach przeważają kuchnie azjatyckie włoskie, francuskie nie polska.  Polscy producenci by sprzedać rodakom swoje produkty uciekają się do manipulacji polegających na tworzeniu obco brzmiących nazw produktów. I tak mamy sieci sklepów Reserved, Cropp, Gino Rossi a nie Kowalski i Sp.  W marketach często sięgamy po jogurty, sery z obco brzmiącymi nazwami. Jabłka z Austrii mimo swojej ceny mają stałe miejsce w polskich marketach. Trudno tu mówić o symetrii. Polska wieś umiejętnie łączy tradycję i nowoczesne gospodarowanie. To może być jej siłą.

Blokady dla innowacji na wsi 

Poza zasygnalizowanymi już wcześniej blokadami kulturowymi istnieją także deficyty instytucjonalne, brak rozwiniętej tkanki instytucji finansowych wyspecjalizowanych w inwestowaniu w nowe idee i rozwiązania. Fundusze zainteresowane finansowaniem polskich startupów pojawiają się w Polsce. Jednak ich całkowity kapitał nie jest znaczny, a poziom zwrotu na inwestycjach zbyt często  ujemny. Oznacza to iż kapitał nie tylko państwowy, ale także i często prywatny nie potrafi skutecznie wesprzeć swoich projektów. Państwo polskie nie docenia potencjału kapitału intelektualnego własnych obywateli. Widać to po podejściu choćby do tzw budżetów obywatelskich. Pomysłodawcy ciekawych

nieraz rozwiązań mają produkt swojej myśli oddać samorządowi za darmo. Realizacja pomysłu jednak nie odbywa się już za darmo. Zarabiają urzędnicy i wykonawcy. Wobec pomysłodawcy, stosuje się szantaż emocjonalny by nie upominał się o należne mu wynagrodzenie z tytułu własności intelektualnej.

Moda w Polsce też ma imitacyjny charakter. Na przykład urzędnicy państwowi woleli jeździć zachodnimi limuzynami niż produkowanymi w Polsce samochodami, a także jadać ośmiorniczki a nie polski bigos.  Armia polska także nie wytworzyła mechanizmów wsparcia do polskich innowacyjnych

produktów. Nie doczekaliśmy się polskiej odmiany DARPY.

Polska wieś szansą czy kulą u nogi polskiej gospodarki?

Polska wieś  przeszła ogromne przeobrażenia w ciągu ostatnich 30 lat wychodząc od nieefektywnych państwowych gospodarstw rolnych, ekstensywnej gospodarki małych gospodarstw indywidualnych do radzących sobie na trudnym europejskim rynku  zróżnicowanych w wielkości i portfelu produkcyjnym prywatnych gospodarstw rolnych. 

Rozwój oparty głównie na łączeniu tradycji i adoptowaniu osiągnięć rolnictwa zachodniego dawał dobre rezultaty. 

Dla dalszego rozwoju potrzebne będą jednak coraz częściej implementacje zupełnie nowych, kreatywnych innowacyjnych rozwiązań.

Innowacji także w sektorze rolnym nie da się zaplanować. Ona może powstać w głowie profesora uczelni rolniczej, ale także rolnika praktyka czy kogoś zainteresowanego sprawami wsi. 

Dobry ekosystem gospodarczy obudowany odpowiednimi instytucjami finansowymi powinien jeśli już taka innowacja się pojawi prawidłowo ocenić jej potencjał  i umożliwić jej przebicie się się na wymagającym rynku rolnym.

Państwo może wspierać powstawanie takich wyspecjalizowanych w rynku rolnym instytucji finansowych. Mogą i powinny one działać na zasadach komercyjnych tak jak dobrze znane fundusze typu "seed capital" finansujące start upy na przykład na rynku IT. 

Fundusze inwestujące w nowe rozwiązania dla wsi obejmowałyby udziały w przedsięwzięciach  innowatorów. Po wprowadzeniu produktu na rynek fundusz sprzedawałby swoje udziały na rynku. Wycofywane środki  przeznaczane byłyby na nowe projekty. 

Zarządzający takimi funduszami byliby wynagradzani za wzrost aktywów podległych im instytucji. Nie należy popełniać błędów decydentów tworzących fundusze Bridge Afla, które to płaciły managerom zarządzającym prowizje od wysokości zainwestowanych środków, nie efekt w postaci wzrostu wartości aktywów.

Fundusze,  jeśli potrafiłyby się wyspecjalizować w projektach dla wsi na pewno zaczęłyby osiągać dobre wskaźniki finansowe. Ich powstanie wymagałoby tworzenia interdyscyplinarnych grup złożonych nie tylko z finansistów, ale specjalistów i praktyków rynku rolnego znających specyfikę polskiej wsi. W pewnym momencie, można by je sprywatyzować poprzez Giełdę Warszawską umacniając prywatny kapitał pracujący na rzecz wsi.

Podsumowanie 

Polska wieś ma potencjał, należy go tylko odblokować.

Nie sposób wymienić możliwych obszarów aktywności, ale na pewno energetyka rozproszona, środki produkcji i narzędzia, telekomunikacja, biotechnologia, chemia, zarządzanie i organizacja pracy przedsiębiorstw rolnych  mogłyby być sferą szczególnego zainteresowania takich funduszy. Naturalnie, nasza wieś nie jest już pustynią innowacji, ale jest jeszcze wiele do zrobienia, aby powstał właściwy ekosystem pozwalający  na rozwój  innowacji i sprzyjał  kreatywnym jednostkom. 

Polska wieś może zwiększać swoją wartość dodaną i stać się częścią gospodarki opartej na wiedzy.



 

Autor: Mariusz Patey 

 

Źródła:

  1.  
  2. https://journals.pan.pl/Content/100633/PDF/11.pdf
  3. https://samorzad.pap.pl/kategoria/akademia-uniwersytetu-lodzkiego/czynniki-wspierajace-innowacje-spoleczne-na-wsi
  4. https://cordis.europa.eu/article/id/428970-rural-innovation-developing-real-solutions-for-smart-and-resilient-rural-areas-in-europe/pl
  5. https://sir.cdr.gov.pl/wp-content/uploads/2021/12/innowacyjna-wies.pdf
  6. https://edufin.pl/innowacyjne-pomysly-na-przedsiebiorczosc-na-wsi/
  7. Innowacyjna przedsiębiorczość w Polsce. Odkryty i ukryty potencjał polskiej innowacyjności”, oprac. Paulina Zadura-Lichota, wyd. PARP, www:  https://www.parp.gov.pl/files/74/81/806/22522.pdf
  8.  E. Bendyk, Innowacje w kryzysie. Paradoksy rozwoju [w:]Świt innowacyjnego społeczeństwa. Trendy na najbliższe lata. Dostęp: https://www.parp.gov.pl/files/74/81/626/15959.pdf
  9. https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1233666,dlaczego-polska-nie-jest-innowacyjnym-krajem-chodzi-nie-tylko-o-pieniadze.html
  10. https://www.tysol.pl/a88226-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-1
  11. https://www.tysol.pl/a88228-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-2
  12. Zajda, K. (2015) „Wieś jako terytorium innowacyjne”, Wieś i Rolnictwo, (3 (168), s. 7–19. Dostępne na: https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl/wir/article/view/579 (Udostępniono: 26 marzec 2023).
  13. Bąkowski A., Mażewska M. (red.), 2012: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012. PARP, Warszawa
  14. Bromley D.W., 1991: Environment and Economy: Property Rights and Public Policy. Blackwell, New York.






 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe