[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto

12 maja 1364 r. był to dzień Zielonych Świątek. Ostatni król z dynastii Piastów, Kazimierz Wielki wystawił dokument fundacyjny dla Uniwersytetu Krakowskiego. W tym samym czasie miasto Kraków również wydało stosowny dokument i w oparciu o nie papież Urban wystawił bullę erekcyjną dla pierwszej polskiej uczelni. Działalność rozpoczęła ona w 1367 r. jako Studium Generale. Król nie uzyskał zgody papieża na uruchomienie, wówczas najbardziej prestiżowego, wydziału teologicznego. Funkcjonowały tylko trzy wydziały: sztuk wyzwolonych z jedną katedrą, prawa – z trzema katedrami prawa kanoniczego i pięcioma prawa rzymskiego, oraz medycyny – z dwiema katedrami. Uczelnię zorganizowano według wzoru włoskiego, co oznaczało, że była korporacją studencką, a rektora żacy wybierali… spośród siebie. Prawdopodobnie pierwsze wykłady odbywały się na Wawelu. Budowę siedziby przerwała nagła śmierć króla.
wikimedia domena publiczna [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto
wikimedia domena publiczna / Pieczęć Akademii Krakowskiej z 1420 roku. W polu pieczęci Święty Stanisław z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem
Jego następca, Ludwik Węgierski nie wykazywał zainteresowania uczelnią. Dopiero córka Ludwika, Jadwiga Andegaweńska i jej mąż Władysław Jagiełło podjęli wysiłek odnowienia krakowskiej Alma Mater. Zapisane w testamencie królowej klejnoty umożliwiły jej funkcjonowanie w pełnym wymiarze. Papież Bonifacy X zgodził się na utworzenie wydziału teologii i 26 lipca 1400 r. powstała Wszechnica Jagiellońska. Tego dnia odbyły się  pierwsze wykłady w zakupionej dla potrzeb uczelni dużej kamienicy u zbiegu ulic św. Anny i Jagiellońskiej, obecnie Collegium Maius. Jagiełło zerwał z wybieraniem rektora przez żaków i przyjął system paryski. Pierwszym rektorem został Stanisław ze Skalbmierza, uważany za jednego z twórców nowoczesnego prawa międzynarodowego. Zarówno dokument fundacyjny Kazimierza Wielkiego, jak i wydany przez Władysława Jagiełłę przechowywane były w archiwum uniwersyteckim w Collegium Maius. W XVIII w. dzieła zreformowania uczelni podjął się Hugo Kołłątaj, staraniem którego dokonano m.in. edycji obu królewskich aktów fundacyjnych. W 1900 r. w ramach obchodów jubileuszu opublikowano wszystkie dokumenty związane z powstaniem uczelni, a także przetłumaczono je na język polski.

Do sierpnia 1939 r. przechowywane były w skrytce bankowej w Banku Spółek Zarobkowych. Po wybuchu wojny dokumenty fundacyjne i insygnia uniwersyteckie umieszczono w drewnianych skrzyneczkach i ukryto w skrytce w Collegium Maius. Po wydobyciu ich po wojnie w zbutwiałych skrzynkach znaleziono np. pieczęcie majestatyczne obu królów, ale pergaminowych aktów fundacyjnych już nie. Uległy zniszczeniu wskutek złych warunków przechowywania. Kopie dokumentów są przechowywane w skarbcu w Collegium Maius. 12 maja, w dniu święta uczelni, prof. Jacek Popiel, literaturoznawca (znawca m.in. dzieł teatralnych Karola Huberta Roztworowskiego i dzieł literackich Karola Wojtyły – Jana Pawła II) został wybrany na nowego, 306. rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Prezydent Andrzej Duda mianował dowódców armii z ostatniej chwili
Prezydent Andrzej Duda mianował dowódców armii

Prezydent Andrzej Duda, na podstawie art. 134 ust. 3 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mianował Dowódcę Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódcę Wojsk Obrony Terytorialnej, a także nadał jeden stopień generała Wojska Polskiego.

Znana restauratorka Magdalena G. stanie przed sądem. Grozi jej ogromna kara z ostatniej chwili
Znana restauratorka Magdalena G. stanie przed sądem. Grozi jej ogromna kara

– Prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko Magdalenie G., której zarzucono reklamowanie wina na facebooku – poinformował rzecznik warszawskiej prokuratury okręgowej prok. Szymon Banna.

Niemiecki MON: Grupa związana z rosyjskim GRU zaatakowała Niemcy w cyberprzestrzeni z ostatniej chwili
Niemiecki MON: Grupa związana z rosyjskim GRU zaatakowała Niemcy w cyberprzestrzeni

– Rosyjski wywiad wojskowy stoi za ubiegłorocznym cyberatakiem na zarząd Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) – powiedziała w piątek szefowa niemieckiej dyplomacji. – Hakerzy państwa rosyjskiego zaatakowali Niemcy w cyberprzestrzeni – podkreśliła Annalena Baerbock podczas wizyty w Australii i zapowiedziała "konsekwencje".

Waldemar Krysiak: Są powody by banować TikToka. Ale Wiadomości
Waldemar Krysiak: Są powody by banować TikToka. Ale

USA chce zakazać chińskiego TikToka. Biden już podpisał ustawę, która zmusza aplikację z Azji do sprzedaży swoich udziałów. Kiedy jednak bliżej przyjrzymy się nowej legislacji, okazuje się, że wcale chyba nie o TikToka chodzi – Amerykanie powinni znowu bać się o swoją wolność.

Polak dokonał przełomowego eksperymentu dla rozwoju sztucznej inteligencji Wiadomości
Polak dokonał przełomowego eksperymentu dla rozwoju sztucznej inteligencji

Dr Jan Kocoń wraz z T. Feridanem oraz P. Kazienko przeprowadził badanie pozwalające ogromnym modelom językowym na samodzielną identyfikację luk w wiedzy i autonomiczne uczenie się. To jest filar AI.

Biały Dom: Rosja wysyła Korei Płn. setki tysięcy baryłek paliwa wbrew sankcjom ONZ z ostatniej chwili
Biały Dom: Rosja wysyła Korei Płn. setki tysięcy baryłek paliwa wbrew sankcjom ONZ

Tylko w marcu Rosja wysłała Korei Płn. 165 tys. baryłek rafinowanej ropy, wbrew restrykcjom ONZ - powiedział w czwartek rzecznik amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego John Kirby. USA z partnerami przygotowują w związku z tym nowe sankcje.

To już oficjalne. Sensacyjne doniesienia w sprawie Roksany Węgiel z ostatniej chwili
To już oficjalne. Sensacyjne doniesienia w sprawie Roksany Węgiel

Roksana Węgiel jest najmłodszą uczestniczką obecnej edycji „Tańca z gwiazdami”. Piosenkarka ogłosiła, że jeśli wygra 14. edycję "Tańca z Gwiazdami", to w 2026 roku weźmie udział w krajowych preselekcjach do Konkursu Piosenki Eurowizji.

Nie żyje znany polski youtuber. Wstrząsające słowa przed śmiercią z ostatniej chwili
Nie żyje znany polski youtuber. Wstrząsające słowa przed śmiercią

Ostatnio media obiegła smutna wiadomość. Nie żyje znany polski youtuber. Miał zaledwie 31 lat.

Telewizja Republika wyprzedziła TVN24 z ostatniej chwili
Telewizja Republika wyprzedziła TVN24

Dobre wiadomości dla Telewizji Republika. Kilka dni temu dziennikarz Tomasz Sakiewicz informował w mediach społecznościowych, że nawet pięć programów stacji biło na głowę pod względem oglądalności TVN24. Teraz ujawniono więcej szczegółów.

Prof. Boštjan Marko Turk: Ostatnia szansa Unii Europejskiej Wiadomości
Prof. Boštjan Marko Turk: Ostatnia szansa Unii Europejskiej

"Zdałam sobie sprawę, że wszystkie ludzkie nieszczęścia wynikają z tego, że nie mówią jasno. Postanowiłem więc mówić i działać jasno". Te słowa wypowiedział francuski pisarz Albert Camus w swojej niezapomnianej powieści "Dżuma". Jego słowa wydają się spełniać w proroczy sposób w najtrudniejszym okresie, przez jaki Europa przeszła od czasów wojny. Nabierają one kształtu w retoryce Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej i czołowej postaci na starym kontynencie. Jej język jest bezprecedensowy w kategoriach klasycznego politycznego oratorium. Jednak obecna retoryka w Brukseli, retoryka współczesnych mandarynów, okazuje się być tego samego rodzaju.

REKLAMA

[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto

12 maja 1364 r. był to dzień Zielonych Świątek. Ostatni król z dynastii Piastów, Kazimierz Wielki wystawił dokument fundacyjny dla Uniwersytetu Krakowskiego. W tym samym czasie miasto Kraków również wydało stosowny dokument i w oparciu o nie papież Urban wystawił bullę erekcyjną dla pierwszej polskiej uczelni. Działalność rozpoczęła ona w 1367 r. jako Studium Generale. Król nie uzyskał zgody papieża na uruchomienie, wówczas najbardziej prestiżowego, wydziału teologicznego. Funkcjonowały tylko trzy wydziały: sztuk wyzwolonych z jedną katedrą, prawa – z trzema katedrami prawa kanoniczego i pięcioma prawa rzymskiego, oraz medycyny – z dwiema katedrami. Uczelnię zorganizowano według wzoru włoskiego, co oznaczało, że była korporacją studencką, a rektora żacy wybierali… spośród siebie. Prawdopodobnie pierwsze wykłady odbywały się na Wawelu. Budowę siedziby przerwała nagła śmierć króla.
wikimedia domena publiczna [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto
wikimedia domena publiczna / Pieczęć Akademii Krakowskiej z 1420 roku. W polu pieczęci Święty Stanisław z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem
Jego następca, Ludwik Węgierski nie wykazywał zainteresowania uczelnią. Dopiero córka Ludwika, Jadwiga Andegaweńska i jej mąż Władysław Jagiełło podjęli wysiłek odnowienia krakowskiej Alma Mater. Zapisane w testamencie królowej klejnoty umożliwiły jej funkcjonowanie w pełnym wymiarze. Papież Bonifacy X zgodził się na utworzenie wydziału teologii i 26 lipca 1400 r. powstała Wszechnica Jagiellońska. Tego dnia odbyły się  pierwsze wykłady w zakupionej dla potrzeb uczelni dużej kamienicy u zbiegu ulic św. Anny i Jagiellońskiej, obecnie Collegium Maius. Jagiełło zerwał z wybieraniem rektora przez żaków i przyjął system paryski. Pierwszym rektorem został Stanisław ze Skalbmierza, uważany za jednego z twórców nowoczesnego prawa międzynarodowego. Zarówno dokument fundacyjny Kazimierza Wielkiego, jak i wydany przez Władysława Jagiełłę przechowywane były w archiwum uniwersyteckim w Collegium Maius. W XVIII w. dzieła zreformowania uczelni podjął się Hugo Kołłątaj, staraniem którego dokonano m.in. edycji obu królewskich aktów fundacyjnych. W 1900 r. w ramach obchodów jubileuszu opublikowano wszystkie dokumenty związane z powstaniem uczelni, a także przetłumaczono je na język polski.

Do sierpnia 1939 r. przechowywane były w skrytce bankowej w Banku Spółek Zarobkowych. Po wybuchu wojny dokumenty fundacyjne i insygnia uniwersyteckie umieszczono w drewnianych skrzyneczkach i ukryto w skrytce w Collegium Maius. Po wydobyciu ich po wojnie w zbutwiałych skrzynkach znaleziono np. pieczęcie majestatyczne obu królów, ale pergaminowych aktów fundacyjnych już nie. Uległy zniszczeniu wskutek złych warunków przechowywania. Kopie dokumentów są przechowywane w skarbcu w Collegium Maius. 12 maja, w dniu święta uczelni, prof. Jacek Popiel, literaturoznawca (znawca m.in. dzieł teatralnych Karola Huberta Roztworowskiego i dzieł literackich Karola Wojtyły – Jana Pawła II) został wybrany na nowego, 306. rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe