[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto

12 maja 1364 r. był to dzień Zielonych Świątek. Ostatni król z dynastii Piastów, Kazimierz Wielki wystawił dokument fundacyjny dla Uniwersytetu Krakowskiego. W tym samym czasie miasto Kraków również wydało stosowny dokument i w oparciu o nie papież Urban wystawił bullę erekcyjną dla pierwszej polskiej uczelni. Działalność rozpoczęła ona w 1367 r. jako Studium Generale. Król nie uzyskał zgody papieża na uruchomienie, wówczas najbardziej prestiżowego, wydziału teologicznego. Funkcjonowały tylko trzy wydziały: sztuk wyzwolonych z jedną katedrą, prawa – z trzema katedrami prawa kanoniczego i pięcioma prawa rzymskiego, oraz medycyny – z dwiema katedrami. Uczelnię zorganizowano według wzoru włoskiego, co oznaczało, że była korporacją studencką, a rektora żacy wybierali… spośród siebie. Prawdopodobnie pierwsze wykłady odbywały się na Wawelu. Budowę siedziby przerwała nagła śmierć króla.
wikimedia domena publiczna [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto
wikimedia domena publiczna / Pieczęć Akademii Krakowskiej z 1420 roku. W polu pieczęci Święty Stanisław z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem
Jego następca, Ludwik Węgierski nie wykazywał zainteresowania uczelnią. Dopiero córka Ludwika, Jadwiga Andegaweńska i jej mąż Władysław Jagiełło podjęli wysiłek odnowienia krakowskiej Alma Mater. Zapisane w testamencie królowej klejnoty umożliwiły jej funkcjonowanie w pełnym wymiarze. Papież Bonifacy X zgodził się na utworzenie wydziału teologii i 26 lipca 1400 r. powstała Wszechnica Jagiellońska. Tego dnia odbyły się  pierwsze wykłady w zakupionej dla potrzeb uczelni dużej kamienicy u zbiegu ulic św. Anny i Jagiellońskiej, obecnie Collegium Maius. Jagiełło zerwał z wybieraniem rektora przez żaków i przyjął system paryski. Pierwszym rektorem został Stanisław ze Skalbmierza, uważany za jednego z twórców nowoczesnego prawa międzynarodowego. Zarówno dokument fundacyjny Kazimierza Wielkiego, jak i wydany przez Władysława Jagiełłę przechowywane były w archiwum uniwersyteckim w Collegium Maius. W XVIII w. dzieła zreformowania uczelni podjął się Hugo Kołłątaj, staraniem którego dokonano m.in. edycji obu królewskich aktów fundacyjnych. W 1900 r. w ramach obchodów jubileuszu opublikowano wszystkie dokumenty związane z powstaniem uczelni, a także przetłumaczono je na język polski.

Do sierpnia 1939 r. przechowywane były w skrytce bankowej w Banku Spółek Zarobkowych. Po wybuchu wojny dokumenty fundacyjne i insygnia uniwersyteckie umieszczono w drewnianych skrzyneczkach i ukryto w skrytce w Collegium Maius. Po wydobyciu ich po wojnie w zbutwiałych skrzynkach znaleziono np. pieczęcie majestatyczne obu królów, ale pergaminowych aktów fundacyjnych już nie. Uległy zniszczeniu wskutek złych warunków przechowywania. Kopie dokumentów są przechowywane w skarbcu w Collegium Maius. 12 maja, w dniu święta uczelni, prof. Jacek Popiel, literaturoznawca (znawca m.in. dzieł teatralnych Karola Huberta Roztworowskiego i dzieł literackich Karola Wojtyły – Jana Pawła II) został wybrany na nowego, 306. rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.

 

POLECANE
Wiadomości
Jak grube materiały można ciąć laserem? Granice technologii w praktyce

Cięcie laserem to obecnie jedna z najnowocześniejszych i zarazem najbardziej precyzyjnych metod obróbki materiałów, która znajduje zastosowanie w rozmaitych branżach – od przemysłu metalowego, przez budownictwo, motoryzację, architekturę, aż po medycynę. Choć technika ta kojarzy się głównie z cienkimi blachami i tworzywami sztucznymi, to nieustanny postęp technologiczny sprawia, że cięcie laserowe z powodzeniem może być też stosowane w przypadku grubszych materiałów.

Groźne burze i upały nad Polską. IMGW wydał alerty dla tych regionów z ostatniej chwili
Groźne burze i upały nad Polską. IMGW wydał alerty dla tych regionów

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał w czwartek ostrzeżenia I stopnia przed burzami dla 9 województw oraz I i II stopnia przed upałami dla przeważającej części kraju.

Tak Polacy ocenili działania Romana Giertycha ws. wyborów [SONDAŻ] z ostatniej chwili
Tak Polacy ocenili działania Romana Giertycha ws. wyborów [SONDAŻ]

Po zakończeniu wyborów prezydenckich w Polsce do Sądu Najwyższego trafiła rekordowa liczba protestów. Ich fala była w dużej mierze inspirowana przez posła Koalicji Obywatelskiej, Romana Giertycha, który udostępnił gotowy wzór formularza i zachęcał do jego wysyłania. Jak tę inicjatywę oceniają Polacy? 

Ważny komunikat dla mieszkańców Krakowa. Mieszkańcy zapłacą więcej z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Krakowa. Mieszkańcy zapłacą więcej

Od 1 września 2025 roku mieszkańców Krakowa czekają zmiany w opłatach za odbiór odpadów komunalnych. Rada Miasta zdecydowała o podwyżce – nowa stawka wyniesie 35 zł miesięcznie za osobę w gospodarstwie domowym segregującym śmieci.

Andrzej Duda: Jeśli będzie propozycja, nie wahałbym się zostać premierem z ostatniej chwili
Andrzej Duda: Jeśli będzie propozycja, nie wahałbym się zostać premierem

– Jeżeli będzie potrzeba służenia Rzeczypospolitej poprzez podjęcie po raz kolejny konkretnych zadań w postaci pełnienia jakiejś funkcji, to na pewno je podejmę – mówi w wywiadzie dla "Gościa Niedzielnego" prezydent Andrzej Duda. I wskazuje na funkcję "premiera łączącego nowe porozumienie koalicyjne".

Paweł Łatuszka zaatakowany na UW. Zatrzymano sprawcę z ostatniej chwili
Paweł Łatuszka zaatakowany na UW. Zatrzymano sprawcę

W środę podczas jubileuszu Studium Europy Wschodniej na Uniwersytecie Warszawskim został zaatakowany Paweł Łatuszka.

Lempart nie ma bezpośrednich dowodów, ale sąd oddalił powództwo Ordo Iuris gorące
Lempart nie ma bezpośrednich dowodów, ale sąd oddalił powództwo Ordo Iuris

Wyrokiem z 1 lipca Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo Ordo Iuris przeciwko Marcie Lempart. Natomiast sąd nie uwzględnił wniosku aktywistki o obciążenie Instytutu grzywną za skierowanie pozwu, uznając, że roszczenie to jest całkowicie bezpodstawne.

Była gwiazda TVN zdradziła, że głosowała na Nawrockiego. To fighter z ostatniej chwili
Była gwiazda TVN zdradziła, że głosowała na Nawrockiego. "To fighter"

Były gwiazdor stacji TVN Filip Chajzer zaskoczył w środę swoich fanów i wyznał, że jest sympatykiem Karola Nawrockiego. "Tyle hejtu i szamba przyjąć na klatę przez 24/h trzeba umieć. To jest fighter" – podkreślił.

Polityka „Herzlich Willkommen” – sierota po Merkel i Tusku tylko u nas
Polityka „Herzlich Willkommen” – sierota po Merkel i Tusku

Polityka otwartych drzwi, czyli ideologiczny parawan, pod którym Europa zafundowała sobie kryzys migracyjny, pozostaje do dziś sierotą. Wszyscy wiemy, gdzie się narodziła – w Berlinie, w przemówieniach Angeli Merkel, która w 2015 roku rozpostarła ramiona, wypowiadając słynne Herzlich Willkommen.

Kłopoty członków Ruchu Obrony Granic. Jest reakcja prokuratury z ostatniej chwili
Kłopoty członków Ruchu Obrony Granic. Jest reakcja prokuratury

Prokuratura wszczęła postępowania wobec członków patroli obywatelskich za znieważenie i podszywanie się pod Straż Graniczną – poinformował minister sprawiedliwości i prokurator generalny Adam Bodnar.

REKLAMA

[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto

12 maja 1364 r. był to dzień Zielonych Świątek. Ostatni król z dynastii Piastów, Kazimierz Wielki wystawił dokument fundacyjny dla Uniwersytetu Krakowskiego. W tym samym czasie miasto Kraków również wydało stosowny dokument i w oparciu o nie papież Urban wystawił bullę erekcyjną dla pierwszej polskiej uczelni. Działalność rozpoczęła ona w 1367 r. jako Studium Generale. Król nie uzyskał zgody papieża na uruchomienie, wówczas najbardziej prestiżowego, wydziału teologicznego. Funkcjonowały tylko trzy wydziały: sztuk wyzwolonych z jedną katedrą, prawa – z trzema katedrami prawa kanoniczego i pięcioma prawa rzymskiego, oraz medycyny – z dwiema katedrami. Uczelnię zorganizowano według wzoru włoskiego, co oznaczało, że była korporacją studencką, a rektora żacy wybierali… spośród siebie. Prawdopodobnie pierwsze wykłady odbywały się na Wawelu. Budowę siedziby przerwała nagła śmierć króla.
wikimedia domena publiczna [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Majowe święto
wikimedia domena publiczna / Pieczęć Akademii Krakowskiej z 1420 roku. W polu pieczęci Święty Stanisław z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem
Jego następca, Ludwik Węgierski nie wykazywał zainteresowania uczelnią. Dopiero córka Ludwika, Jadwiga Andegaweńska i jej mąż Władysław Jagiełło podjęli wysiłek odnowienia krakowskiej Alma Mater. Zapisane w testamencie królowej klejnoty umożliwiły jej funkcjonowanie w pełnym wymiarze. Papież Bonifacy X zgodził się na utworzenie wydziału teologii i 26 lipca 1400 r. powstała Wszechnica Jagiellońska. Tego dnia odbyły się  pierwsze wykłady w zakupionej dla potrzeb uczelni dużej kamienicy u zbiegu ulic św. Anny i Jagiellońskiej, obecnie Collegium Maius. Jagiełło zerwał z wybieraniem rektora przez żaków i przyjął system paryski. Pierwszym rektorem został Stanisław ze Skalbmierza, uważany za jednego z twórców nowoczesnego prawa międzynarodowego. Zarówno dokument fundacyjny Kazimierza Wielkiego, jak i wydany przez Władysława Jagiełłę przechowywane były w archiwum uniwersyteckim w Collegium Maius. W XVIII w. dzieła zreformowania uczelni podjął się Hugo Kołłątaj, staraniem którego dokonano m.in. edycji obu królewskich aktów fundacyjnych. W 1900 r. w ramach obchodów jubileuszu opublikowano wszystkie dokumenty związane z powstaniem uczelni, a także przetłumaczono je na język polski.

Do sierpnia 1939 r. przechowywane były w skrytce bankowej w Banku Spółek Zarobkowych. Po wybuchu wojny dokumenty fundacyjne i insygnia uniwersyteckie umieszczono w drewnianych skrzyneczkach i ukryto w skrytce w Collegium Maius. Po wydobyciu ich po wojnie w zbutwiałych skrzynkach znaleziono np. pieczęcie majestatyczne obu królów, ale pergaminowych aktów fundacyjnych już nie. Uległy zniszczeniu wskutek złych warunków przechowywania. Kopie dokumentów są przechowywane w skarbcu w Collegium Maius. 12 maja, w dniu święta uczelni, prof. Jacek Popiel, literaturoznawca (znawca m.in. dzieł teatralnych Karola Huberta Roztworowskiego i dzieł literackich Karola Wojtyły – Jana Pawła II) został wybrany na nowego, 306. rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.


 

Polecane
Emerytury
Stażowe