[Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: Estonia niepodległa i nie (cz. 3)

Podczas I wojny światowej północno-wschodni obszar nadbałtycki znalazł się na linii frontu. Podczas gdy niektórzy Łotysze i Estończycy walczyli (wcieleni) w szeregach rosyjskich armii carskich, inni – tak jak Litwini – wykorzystali niemiecką obecność, aby ugrać coś na polu swej narodowej odrębności. Podkreślmy, że – odwrotnie niż wśród Polaków – w Estonii (oraz na Łotwie i Litwie) nie było właściwie żadnych postulatów dotyczących przyszłej niepodległości ich krajów. Najśmielsi fantazjowali o jakiejś formie autonomii w ramach Imperium Rosyjskiego.
Prof. Marek Jan Chodakiewicz [Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: Estonia niepodległa i nie (cz. 3)
Prof. Marek Jan Chodakiewicz / Foto T. Gutry

Ale w lutym 1917 r. przyszła do Rosji rewolucja (zdominowana przez liberałów). Estończycy na niej zyskali, najpierw uzyskując duży stopień samorządności, a potem nawet autonomii. Bolszewickie zdobycie władzy w Petersburgu (Petrogradzie) w listopadzie 1917 r., a następnie również w Estonii stanowiło śmiertelne zagrożenie dla nowo uzyskanej wolności. Niebawem jednak niemiecka ofensywa spowodowała szybki odwrót bolszewików. Estońscy patrioci wyzyskali ten okres próżni – między dwoma potęgami – aby ogłosić swą niepodległość 24 lutego 1918 r. Lecz ich kraj niemal natychmiast znalazł się pod niemiecką okupacją.   

Walka z Armią Czerwoną

Po załamaniu się niemieckich wojsk na zachodzie w listopadzie 1918 r. oraz ich ewakuacji ze wschodu Estończycy ponownie wystąpili w imieniu swojej niepodległości i w ciągu miesiąca znaleźli się na wojnie przeciw sowieckiej Armii Czerwonej. Mogli liczyć na razie tylko na pomoc łotewską oraz brytyjską. Jako część planu strategicznego Brytyjczycy zaangażowali swoją marynarkę wojenną do walki przeciw bolszewikom. To pasowało Estończykom. Jednak gros ciężaru walki opierało się na Polakach, którzy również dawali opór bolszewickiej ekspansji od listopada 1917 r. Przypomnijmy, że w Rosji formowały się polskie oddziały WP, a w tym szczególnie potężny korpus gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Generał i jego żołnierze nie tylko odtwarzali polską armię, ale również starali się odtworzyć starą Rzeczpospolitą. Dowborczycy odbili obszar ziemi, który przed zaborami leżał na wschodzie Rzeczpospolitej i przywrócili tam namiastkę państwa polskiego, łącznie z pocztą i innymi urzędami państwowymi. Opisywał to świetnie Wojciech Jerzy Muszyński m.in. w swych „Białych Legionach”.

Działania Dowborczyków

Dodajmy, że – odwrotnie niż Estończycy – Dowborczycy nie tylko walczyli z bolszewią, ale również zderzyli się z Niemcami, którzy stopniowo posuwali się na Wschód. Po rozbrojeniu korpusu Dowbora w maju 1918 r., na miejscu – na Kresach – pozostały oddziały samoobrony. Broniły one miejscowej ludności przed bolszewikami i innymi rewolucjonistami, ale nie były w stanie iść na pomoc Łotyszom czy Estończykom aż do ofensywy WP w 1919 r. Podkreślmy, że działania Dowborczyków i polskich samoobron do pewnego stopnia odciążyły Estończyków i innych, bolszewicy bowiem koncentrowali się na zwalczaniu Polaków i nie mogli swych sił rzucić przeciw narodom bałtyckim (oprócz Litwinów, którzy – oślepieni swą nienawiścią do Polski – po ewakuacji Niemców sprzymierzyli się z Leninem). Polski konflikt z rewolucjonistami zmienił się w otwartą wojnę. A jej źródła leżą w zderzeniu się wolnych sił polskich z komunistami na zachodnich terenach Rusi Białej. Jak wspomnieliśmy, czerwonym odgryzała się polska samoobrona. Ale dopiero proklamowanie przez Polaków niepodległości 11 listopada 1918 r., dopiero przybycie na tereny starego Wielkiego Księstwa Litewskiego regularnych oddziałów Wojska Polskiego poprawiło sytuację wszystkich, a w tym Estończyków.

Podczas gdy Niemcy ewakuowali się na Zachód, Polacy przemieszczali się na Wschód. Nastąpił swoisty wyścig. WP zajmowała tereny starej RP, a Armia Czerwona pchła się w przeciwnym kierunku. Zaczęło dochodzić ponownie do polsko-sowieckich starć. Przemieniły się one w gigantyczną wojnę. Była to walka egzystencjalna nie tylko z punktu widzenia Polski, ale również Europy, a w tym i Estonii. Tej ostatniej udało się ustabilizować północny front przeciw bolszewikom i żołnierze estońscy dobili do oddziałów polskich pod Jēkabpils 4 czerwca 1919 r. Walczący o wolność symbolicznie wymienili antykomunistyczne uściski rąk. Następnie wojskom Lenina nie udało się przebić przez Polskę, aby przynieść rewolucję na swych bagnetach do Europy Zachodniej. Dlatego właśnie estońskie zwycięstwo przede wszystkim oparte było na polskiej wiktorii nad bolszewikami w wojnie polsko-sowieckiej w 1920 r. Ten cud dał wolność i pokój po komunistycznej agresji na następne 20 lat nie tylko Estonii, ale również całej Europie. Proszę pomyśleć: 20 lat wolności od kolektywizacji i wielkich czystek, gdzie w Sowdepii zamordowano do 25 milionów ludzi i to zanim Hitler oddał pierwszy strzał w 1939 r.

Stosunki polsko-estońskie

Stosunki polsko-estońskie w okresie międzywojennym były raczej serdeczne, ale każda próba stworzenia formalnego przymierza – a chciano włączyć w nie również Finlandię i Łotwę – rozbijała się o polonofobiczną Litwę. Jednak stosunki dwustronne między Warszawą a Tallinem szły płynnym tokiem, jeśli chodzi o sprawy kulturalne, polityczne, gospodarcze i wojskowe. W tym ostatnim wypadku mieliśmy do czynienia z bardzo bliską współpracą między organizacjami paramilitarnymi (Kaitseliit i Związek Strzelecki) i korporacjami studenckimi, ale również należy wspomnieć tutaj bardzo prominentne stosunki osobiste między ważnymi jednostkami z obu krajów. Na przykład, czołowy polski olimpijczyk Janusz Kusociński miał estońskiego trenera: Aleksander Klumberg pojechał nawet ze swoim podopiecznym na olimpiadę do Los Angeles w 1932 r. Najważniejszym bodaj przykładem takich polsko-estońskich związków – na poziomie elitarnym – jest Głównodowodzący Sił Zbrojnych Estonii generał Johan Laidoner. Miał on bowiem polską żonę Marię Laidoner z domu Kruszewską, która była najbardziej zapaloną orędowniczką przyjaźni polsko-estońskiej. Jako młody oficer Laidoner uczęszczał do rosyjskiej podchorążówki kawalerii w Wilnie, czyli wtedy polskim mieście, gdzie zakochał się do nieprzytomności w Marii – ze wzajemnością. A z resztą – jak to się mówi – to historia. Na poziomie niższym towarzysko Estończycy chętnie zapraszali do siebie sezonowych pracowników rolnych z Polski. To pomagało wielu z nich przeżyć wielki kryzys.

Pakt Ribbentrop–Mołotow

Mimo że Estończycy jak Polacy podpisali pakty o nieagresji z Niemcami i Sowietami, akty te prawnie okazały się nic nie wartymi świstkami papieru, Berlin i Moskwa bowiem zawiązały spisek, podpisując Pakt Ribbentrop–Mołotow 23 sierpnia 1939 r. Pakt ten był wyrokiem na Polskę, Estonię i inne kraje w naszym sąsiedztwie. Wnet zarówno komuniści, jak i narodowi socjaliści niemieccy okupowali Intermarium, a w tym Polskę i Estonię, i zmiażdżyli ich wolność w 1939 i 1940 r. Podczas gdy Polska wyróżniała się tym, że miała dwóch wrogów: Hitlera i Stalina, Estonia uznała III Rzeszę za mniejsze zło. Po 1939 r. zarówno Polacy, jak i Estończycy cierpieli za sprawą terroru sowieckiego i masowych deportacji do Gułagu. Jednak od 1941 r. Niemcy zachowywali się dużo mniej brutalnie w stosunku do Estończyków. Polacy nie kolaborowali z Hitlerem, a przecież odgryzali mu się zębami i pazurami. Estończycy łudzili się, że ten przywróci ich niepodległość. Nawet wstępowali do niemieckich sił zbrojnych, aby tę niepodległość wywalczyć. Estończycy samorzutnie wyrżnęli swoją malutką mniejszość żydowską, aby podlizać się Niemcom. Uważali to za taki okrutny pragmatyzm.

W każdym razie Estończycy nigdy nie uważali się za antypolskich. Pomagali, gdy mogli. Na przykład we wrześniu 1939 r. mimo nacisków ze strony Niemców (i Sowietów) Estończycy nie dopilnowali naszej łodzi podwodnej „Orzeł”, która uciekła z estońskiego internowania, aby ponownie dołączyć do alianckiego wysiłku wojennego. Koniec gry był jednak taki sam dla Polaków i dla Estończyków. Pod koniec II wojny światowej Estonia i Polska zostały podbite przez Stalina. Komuniści napotkali masowy opór, a w tym przez zbrojnych Braci Leśnych w Estonii i przez byłych antyniemieckich partyzantów w Polsce (tzw. „Żołnierzy Wyklętych”, których ja nazywam po prostu Powstańcami Antykomunistycznymi). Ostatni polski powstaniec poległ w walce w 1963 r. Ostatni Leśny Brat zginął w starciu z KGB, odmawiając poddania się, w 1978 r. Śmierć komunie!

Waszyngton, DC, 11 grudnia 2023 r.

 


 

POLECANE
Ministerstwo Sprawiedliwości mianowało nowego rzecznika dyscyplinarnego sędziów. Pierwsze zadanie: usunąć rzeczników z ostatniej chwili
Ministerstwo Sprawiedliwości mianowało nowego rzecznika dyscyplinarnego sędziów. Pierwsze zadanie: usunąć rzeczników

Nowym rzecznikiem dyscyplinarnym sędziów sądów powszechnych została Joanna Raczkowska - przekazało PAP w poniedziałek Ministerstwo Sprawiedliwości. Raczkowska jest sędzią Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa; pracuje w Wydziale Karnym.

Premier: zneutralizowano drona nad budynkami rządu i Belwederem. Zatrzymano Białorusinów z ostatniej chwili
Premier: zneutralizowano drona nad budynkami rządu i Belwederem. Zatrzymano Białorusinów

Premier Donald Tusk poinformował w poniedziałek wieczorem, że Służba Ochrony Państwa zneutralizowała drona operującego nad budynkami rządowymi (Parkowa) i Belwederem. Jak przekazał, zatrzymano dwóch obywateli Białorusi. Policja bada okoliczności incydentu - dodał.

Tego nie mogli mu wybaczyć, dlatego Charlie Kirk musiał umrzeć tylko u nas
Tego nie mogli mu wybaczyć, dlatego Charlie Kirk musiał umrzeć

W chwili, gdy trafiła go kula, stał pod namiotem z napisem-mottem jego działalności "udowodnij mi, że się mylę". Zamachowiec mu tego nie udowodnił. Wręcz przeciwnie.

Prawica po wyborach szykuje bombę. Będzie sanacja sądownictwa? z ostatniej chwili
"Prawica po wyborach szykuje bombę". Będzie "sanacja sądownictwa"?

Na polskiej scenie politycznej szykuje się uderzenie, które może zmienić oblicze wymiaru sprawiedliwości na długie lata - czytamy we wpisie komentatora platformy X, znanego jako Jack Strong. Chodzi o nowy projekt ustawy, który, jak twierdzi autor wpisu, "rodzi się w kręgach prawicy". "Jego celem jest przeciwdziałanie anarchizacji polskiego wymiaru sprawiedliwości". Projekt ten miałby być już nazywany „sanacją sądownictwa”.

Ani żona Cezara ani bezstronna Temida. Wątpliwa reputacja TSUE tylko u nas
Ani żona Cezara ani bezstronna Temida. Wątpliwa reputacja TSUE

Po raz kolejny Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej próbuje ingerować w polski system sądowniczy. Przypomnijmy, też po raz kolejny, że nie ma on do tego żadnych uprawnień, ponieważ „wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w traktatach należą do państw członkowskich” (artykuł 5 Traktatu o Unii Europejskiej), a w zakresie sądownictwa państwa członkowskie nie przyznały Unii żadnych kompetencji.

Nowe informacje ws. ostrzelania auta polskiego europosła w Brukseli. Wygląda na zaplanowane działania Wiadomości
Nowe informacje ws. ostrzelania auta polskiego europosła w Brukseli. "Wygląda na zaplanowane działania"

Waldemar Buda napisał o ostrzelaniu swojego samochodu w Brukseli: "9 precyzyjnych strzałów, w momencie ataku nie byłem w aucie". Europoseł PiS zaznaczył, że tylko jego samochód został potraktowany w ten sposób. Jego zdaniem zatem, atak wygląda na zaplanowane działanie. Sprawę badają belgijskie służby.    

Karol Nawrocki w Niemczech. Deutsche Welle: wróci kwestia reparacji Wiadomości
Karol Nawrocki w Niemczech. Deutsche Welle: "wróci kwestia reparacji"

Prezydent Polski Karol Nawrocki przybywa do Berlina z pierwszą wizytą zagraniczną. Niemiecki rząd podkreśla wagę utrzymywania bliskich relacji z Polską, wskazując na wspólne interesy w zakresie bezpieczeństwa. Niemieckie media podkreślają też temat reparacji, do których ma wrócić Karol Nawrocki z prezydentem Frankiem-Walterem Steinmeierem

Komunikat dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego pilne
Komunikat dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego

Ważna informacja dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego. W związku z budową obwodnicy Opatowa muszą się liczyć z poważnymi utrudnieniami na drogach.

Von der Leyen broni Zielonego Ładu: Świat puka się w głowę. Co zrobi polski rząd? z ostatniej chwili
Von der Leyen broni Zielonego Ładu: "Świat puka się w głowę". Co zrobi polski rząd?

Dzisiejszy kurs Komisji Europejskiej jest nieodpowiedzialny - ocenili europosłowie PiS odnosząc się do wystąpienia szefowej KE Ursuli von der Leyen w PE . Świat puka się po głowie, kiedy to wszystko słyszy; żądamy weta polskiego - mówiła Anna Zalewska.

Zła wiadomość dla pana ministra. Waldemar Żurek odwołał sędziów wbrew negatywnym opiniom pilne
"Zła wiadomość dla pana ministra". Waldemar Żurek odwołał sędziów wbrew negatywnym opiniom

Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że minister Waldemar Żurek odwołał 25 prezesów i wiceprezesów sądów, mimo że kolegia sądów wydały negatywne opinie wobec wniosków o ich odwołanie. Żurek pominął też KRS, której nie uznaje. "To  nie wywołuje jakichkolwiek skutków prawnych" - skomentował na platformie X mec. Bartosz Lewandowski.

REKLAMA

[Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: Estonia niepodległa i nie (cz. 3)

Podczas I wojny światowej północno-wschodni obszar nadbałtycki znalazł się na linii frontu. Podczas gdy niektórzy Łotysze i Estończycy walczyli (wcieleni) w szeregach rosyjskich armii carskich, inni – tak jak Litwini – wykorzystali niemiecką obecność, aby ugrać coś na polu swej narodowej odrębności. Podkreślmy, że – odwrotnie niż wśród Polaków – w Estonii (oraz na Łotwie i Litwie) nie było właściwie żadnych postulatów dotyczących przyszłej niepodległości ich krajów. Najśmielsi fantazjowali o jakiejś formie autonomii w ramach Imperium Rosyjskiego.
Prof. Marek Jan Chodakiewicz [Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: Estonia niepodległa i nie (cz. 3)
Prof. Marek Jan Chodakiewicz / Foto T. Gutry

Ale w lutym 1917 r. przyszła do Rosji rewolucja (zdominowana przez liberałów). Estończycy na niej zyskali, najpierw uzyskując duży stopień samorządności, a potem nawet autonomii. Bolszewickie zdobycie władzy w Petersburgu (Petrogradzie) w listopadzie 1917 r., a następnie również w Estonii stanowiło śmiertelne zagrożenie dla nowo uzyskanej wolności. Niebawem jednak niemiecka ofensywa spowodowała szybki odwrót bolszewików. Estońscy patrioci wyzyskali ten okres próżni – między dwoma potęgami – aby ogłosić swą niepodległość 24 lutego 1918 r. Lecz ich kraj niemal natychmiast znalazł się pod niemiecką okupacją.   

Walka z Armią Czerwoną

Po załamaniu się niemieckich wojsk na zachodzie w listopadzie 1918 r. oraz ich ewakuacji ze wschodu Estończycy ponownie wystąpili w imieniu swojej niepodległości i w ciągu miesiąca znaleźli się na wojnie przeciw sowieckiej Armii Czerwonej. Mogli liczyć na razie tylko na pomoc łotewską oraz brytyjską. Jako część planu strategicznego Brytyjczycy zaangażowali swoją marynarkę wojenną do walki przeciw bolszewikom. To pasowało Estończykom. Jednak gros ciężaru walki opierało się na Polakach, którzy również dawali opór bolszewickiej ekspansji od listopada 1917 r. Przypomnijmy, że w Rosji formowały się polskie oddziały WP, a w tym szczególnie potężny korpus gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Generał i jego żołnierze nie tylko odtwarzali polską armię, ale również starali się odtworzyć starą Rzeczpospolitą. Dowborczycy odbili obszar ziemi, który przed zaborami leżał na wschodzie Rzeczpospolitej i przywrócili tam namiastkę państwa polskiego, łącznie z pocztą i innymi urzędami państwowymi. Opisywał to świetnie Wojciech Jerzy Muszyński m.in. w swych „Białych Legionach”.

Działania Dowborczyków

Dodajmy, że – odwrotnie niż Estończycy – Dowborczycy nie tylko walczyli z bolszewią, ale również zderzyli się z Niemcami, którzy stopniowo posuwali się na Wschód. Po rozbrojeniu korpusu Dowbora w maju 1918 r., na miejscu – na Kresach – pozostały oddziały samoobrony. Broniły one miejscowej ludności przed bolszewikami i innymi rewolucjonistami, ale nie były w stanie iść na pomoc Łotyszom czy Estończykom aż do ofensywy WP w 1919 r. Podkreślmy, że działania Dowborczyków i polskich samoobron do pewnego stopnia odciążyły Estończyków i innych, bolszewicy bowiem koncentrowali się na zwalczaniu Polaków i nie mogli swych sił rzucić przeciw narodom bałtyckim (oprócz Litwinów, którzy – oślepieni swą nienawiścią do Polski – po ewakuacji Niemców sprzymierzyli się z Leninem). Polski konflikt z rewolucjonistami zmienił się w otwartą wojnę. A jej źródła leżą w zderzeniu się wolnych sił polskich z komunistami na zachodnich terenach Rusi Białej. Jak wspomnieliśmy, czerwonym odgryzała się polska samoobrona. Ale dopiero proklamowanie przez Polaków niepodległości 11 listopada 1918 r., dopiero przybycie na tereny starego Wielkiego Księstwa Litewskiego regularnych oddziałów Wojska Polskiego poprawiło sytuację wszystkich, a w tym Estończyków.

Podczas gdy Niemcy ewakuowali się na Zachód, Polacy przemieszczali się na Wschód. Nastąpił swoisty wyścig. WP zajmowała tereny starej RP, a Armia Czerwona pchła się w przeciwnym kierunku. Zaczęło dochodzić ponownie do polsko-sowieckich starć. Przemieniły się one w gigantyczną wojnę. Była to walka egzystencjalna nie tylko z punktu widzenia Polski, ale również Europy, a w tym i Estonii. Tej ostatniej udało się ustabilizować północny front przeciw bolszewikom i żołnierze estońscy dobili do oddziałów polskich pod Jēkabpils 4 czerwca 1919 r. Walczący o wolność symbolicznie wymienili antykomunistyczne uściski rąk. Następnie wojskom Lenina nie udało się przebić przez Polskę, aby przynieść rewolucję na swych bagnetach do Europy Zachodniej. Dlatego właśnie estońskie zwycięstwo przede wszystkim oparte było na polskiej wiktorii nad bolszewikami w wojnie polsko-sowieckiej w 1920 r. Ten cud dał wolność i pokój po komunistycznej agresji na następne 20 lat nie tylko Estonii, ale również całej Europie. Proszę pomyśleć: 20 lat wolności od kolektywizacji i wielkich czystek, gdzie w Sowdepii zamordowano do 25 milionów ludzi i to zanim Hitler oddał pierwszy strzał w 1939 r.

Stosunki polsko-estońskie

Stosunki polsko-estońskie w okresie międzywojennym były raczej serdeczne, ale każda próba stworzenia formalnego przymierza – a chciano włączyć w nie również Finlandię i Łotwę – rozbijała się o polonofobiczną Litwę. Jednak stosunki dwustronne między Warszawą a Tallinem szły płynnym tokiem, jeśli chodzi o sprawy kulturalne, polityczne, gospodarcze i wojskowe. W tym ostatnim wypadku mieliśmy do czynienia z bardzo bliską współpracą między organizacjami paramilitarnymi (Kaitseliit i Związek Strzelecki) i korporacjami studenckimi, ale również należy wspomnieć tutaj bardzo prominentne stosunki osobiste między ważnymi jednostkami z obu krajów. Na przykład, czołowy polski olimpijczyk Janusz Kusociński miał estońskiego trenera: Aleksander Klumberg pojechał nawet ze swoim podopiecznym na olimpiadę do Los Angeles w 1932 r. Najważniejszym bodaj przykładem takich polsko-estońskich związków – na poziomie elitarnym – jest Głównodowodzący Sił Zbrojnych Estonii generał Johan Laidoner. Miał on bowiem polską żonę Marię Laidoner z domu Kruszewską, która była najbardziej zapaloną orędowniczką przyjaźni polsko-estońskiej. Jako młody oficer Laidoner uczęszczał do rosyjskiej podchorążówki kawalerii w Wilnie, czyli wtedy polskim mieście, gdzie zakochał się do nieprzytomności w Marii – ze wzajemnością. A z resztą – jak to się mówi – to historia. Na poziomie niższym towarzysko Estończycy chętnie zapraszali do siebie sezonowych pracowników rolnych z Polski. To pomagało wielu z nich przeżyć wielki kryzys.

Pakt Ribbentrop–Mołotow

Mimo że Estończycy jak Polacy podpisali pakty o nieagresji z Niemcami i Sowietami, akty te prawnie okazały się nic nie wartymi świstkami papieru, Berlin i Moskwa bowiem zawiązały spisek, podpisując Pakt Ribbentrop–Mołotow 23 sierpnia 1939 r. Pakt ten był wyrokiem na Polskę, Estonię i inne kraje w naszym sąsiedztwie. Wnet zarówno komuniści, jak i narodowi socjaliści niemieccy okupowali Intermarium, a w tym Polskę i Estonię, i zmiażdżyli ich wolność w 1939 i 1940 r. Podczas gdy Polska wyróżniała się tym, że miała dwóch wrogów: Hitlera i Stalina, Estonia uznała III Rzeszę za mniejsze zło. Po 1939 r. zarówno Polacy, jak i Estończycy cierpieli za sprawą terroru sowieckiego i masowych deportacji do Gułagu. Jednak od 1941 r. Niemcy zachowywali się dużo mniej brutalnie w stosunku do Estończyków. Polacy nie kolaborowali z Hitlerem, a przecież odgryzali mu się zębami i pazurami. Estończycy łudzili się, że ten przywróci ich niepodległość. Nawet wstępowali do niemieckich sił zbrojnych, aby tę niepodległość wywalczyć. Estończycy samorzutnie wyrżnęli swoją malutką mniejszość żydowską, aby podlizać się Niemcom. Uważali to za taki okrutny pragmatyzm.

W każdym razie Estończycy nigdy nie uważali się za antypolskich. Pomagali, gdy mogli. Na przykład we wrześniu 1939 r. mimo nacisków ze strony Niemców (i Sowietów) Estończycy nie dopilnowali naszej łodzi podwodnej „Orzeł”, która uciekła z estońskiego internowania, aby ponownie dołączyć do alianckiego wysiłku wojennego. Koniec gry był jednak taki sam dla Polaków i dla Estończyków. Pod koniec II wojny światowej Estonia i Polska zostały podbite przez Stalina. Komuniści napotkali masowy opór, a w tym przez zbrojnych Braci Leśnych w Estonii i przez byłych antyniemieckich partyzantów w Polsce (tzw. „Żołnierzy Wyklętych”, których ja nazywam po prostu Powstańcami Antykomunistycznymi). Ostatni polski powstaniec poległ w walce w 1963 r. Ostatni Leśny Brat zginął w starciu z KGB, odmawiając poddania się, w 1978 r. Śmierć komunie!

Waszyngton, DC, 11 grudnia 2023 r.

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe