RDS o budżecie, kształceniu zawodowym i płacy w ochronie zdrowia

Przyszłoroczny budżet państwa, wynagrodzenia w ochronie zdrowia oraz reforma szkolnictwa zawodowego były kluczowymi tematami wrześniowego posiedzenia Rady Dialogu Społecznego.

Budżet 2018 – opinie podzielone

Jak podkreśla rząd, głównym celem, jaki rząd postawił sobie konstruując przyszłoroczny budżetowej państwa jest wspieranie „solidarnościowej polityki społecznej i wzrostu gospodarczego przy jednoczesnym utrzymaniu stabilności finansów publicznych".

Jak powiedział wicepremier Mateusz Morawiecki, każdy budżet trzeba tworzyć uwzględniając uwarunkowania zewnętrzne. A żyjemy w czasach, gdy gospodarka robi kilka kroków do przodu, kilka kroków wstecz.

Zgodnie z projektem, dochody budżetu w 2018 r. wyniosą 355,7 mld zł, a wydatki 397,2 mld zł. Deficyt nie przekroczy zatem 41,5 mld zł. Deficyt sektora finansów publicznych to 2,7 proc. PKB, które ma wzrosnąć o 3,8 proc.

Zakładana średnioroczna inflacja to 2,3 proc., wzrost konsumpcji - 5,9 proc., funduszu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz emerytur i rent - 6,3 proc. Nadal zmrożony pozostaje fundusz płac w sferze budżetowej.

Wskazane w projekcie budżetu wydatki na program Rodzina 500+ wynoszą prawie 25 mld zł .

Wicepremier Morawiecki podkreślił, że na cele społeczne ogółem rząd wydaje 50 mld więcej niż jeszcze kilka lat temu.

Wskazał też na problem budżetu, w którym po stronie wydatkowej, ponad 90 proc. to wydatki sztywne. Dlatego pozostaje niewielki margines na wydatki inwestycyjne.

Odnosząc się do kwestii długu, stwierdził, że nominalnie nie jest on wyższy niż w poprzednich latach więc zarzut, że zadłużenie rośnie, jest bezzasadny.

W opinii Morawieckiego niezwykle ambitny jest program zwiększenia dochodów państwa. Jest to możliwe tylko dlatego, że do kwestii uszczelnienia podatków podeszliśmy w zupełnie innych sposób niż wcześniej.

Główną daniną w budżecie jest VAT, to od 2016 r. i tu wyraźnie widać solidny przyrost 10,9 proc. 143 mld zł, a być może otrzemy się o granicę 150 mld zł.

Mówił też o ściągalności CIT, podkreślając, że podatki powinny być płacone przez przedsiębiorców w Polsce. Dlatego rząd z pełną świadomością bierze się za zmiany i w tym zakresie.

Wicepremier zaznaczył również, że skumulowany przyrost wynagrodzeń w sferze budżetowej w ostatnich latach był większy niż w gospodarce. Podsumowując ocenił przyszłoroczny budżet na 4+. Mamy bowiem nadal deficyt, ale musimy realizować cele społeczne.

„Przyjęliśmy bardzo odważne założenia. „Jedziemy, jako Rada Ministrów, pełną parą. Nie mamy nic do ukrycia”.

wicepremier Mateusz Morawiecki

Członek Prezydium KK NSZZ „Solidarność” i przewodniczący zespołu ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych RDS Henryk Nakonieczny, poinformował, że nie udało się w zespole wypracować wspólnego stanowiska związków i pracodawców ws. projektu budżetu. Podstawowa rozbieżność dotyczyła przede wszystkim: strony wydatkowej budżetu, kształtowania wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, płacy minimalnej, waloryzacji rent i emerytur.

Zaznaczył, że po raz pierwszy posiedzenie dotyczące projektu budżetu odbywa się 10 dni po upływie terminu, w którym możliwe było przyjęcie wspólnego stanowiska.

Natomiast wspólne stanowisko przyjęli pracodawcy. Wskazali w nim m.in., że deficyt budżetowy jest zbyt wysoki, nie ma oszczędności na czas, gdy koniunktura się pogorszy. Pozytywnie ocenili stabilizującą regułę wydatkową, ale negatywnie wygląda na tym tle przeniesienie wydatków na świadczenia przedemerytalne z Funduszu Pracy do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ocenili, że szybszy od zakładanego będzie wzrost inwestycji.

Prezentując stanowisko NSZZ „Solidarność” Katarzyna Zimmer-Drabczyk wskazała na konieczność kontynuacji trendu pobudzania inwestycji publicznych i prywatnych. Co do wynagrodzeń, to zamrożenie płac w państwowej sferze budżetowej związek uznaje za niedopuszczalne. Wskazała na obniżenie wynagrodzeń pracowników urzędów pracy wobec roku ubiegłego.

Mówiąc o Funduszu Pracy zwróciła uwagę na zmniejszenie środków przeznaczonych na Krajowy Fundusz szkoleniowy. Związek postuluje o odmrożenie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i postuluje, by pamiętać, że rok 2018 jest rokiem weryfikacji progów dochodowych na co niezbędne jest zabezpieczenie środków.

Wicepremier Morawiecki wyjaśniał, że w każdej organizacji jest wiele nieefektywności, gospodarka się cyfryzuje, wiele obowiązków odchodzi. Dlatego fakt, iż roczny fundusz płac jest na tym samym poziomie, nie oznacza, że nie ma środków na zwiększenie wynagrodzeń. Wiele osób odchodzi, stąd wielu kierowników placówek z tych środków korzysta.

Mówiąc o Funduszu Pracy stwierdził, że wydatki chciał obniżyć na 3 mld zł, a nie 1,1 mld zł, jak się ostatecznie okazało. Wiele kursów są bowiem niepotrzebne. Może lepiej przeznaczyć te środki np. na rozwój szkolnictwa branżowego, bo to lepiej dopasuje do potrzeb rynku pracy.

Natomiast minister rodziny Elżbieta Rafalska wyjaśniała, że wydatki na aktywne przeciwdziałania bezrobociu wyniesie ponad 3,6 mld zł. Stwierdziła, że ze względu na dobry rynek pracy, nawet nie wszystkie środki są wydatkowane.

Co do środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego, to w opinii minister Rafalskiej, także w tym wypadku potrzeby się zmniejszają.

Fundusz Pracy znajduje się dziś w znakomitej sytuacji finansowej, bo bardzo dobra jest sytuacja na rynku pracy. Bezrobocie wynosi już tylko 7 proc. Nadwyżki w Funduszu nikt jednak nie rusza. Może być ona kiedyś przeznaczona na świadczenie potrzebne na wypadek ewentualnego wzrostu bezrobocia.

Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej

Jak podkreślał Henryk Nakonieczny, konieczna jest zmiana celów Funduszu Pracy. Wydatki powinny służyć rozwojowi szkolenia zawodowego, na naukę w zakresie nowych technologii, na skuteczną aktywizację długotrwale bezrobotnych. Stwierdził, że należy zastanowić się nad zwiększeniem wysokości zasiłków dla bezrobotnych, sposobem ich ustalania.

Przewodniczący NSZZ „Solidarność” Piotr Duda przypomniał, że strona związkowa i pracodawców zgadzają się, że powinni mieć większy wpływ na zarządzanie środkami Funduszu Pracy. Złożył wniosek, by partnerzy społeczni przygotowali inicjatywę legislacyjną w tym zakresie.

Wynagrodzenia w ochronie zdrowia

W opinii pracodawców, resort edukacji chce zrzucić z siebie odpowiedzialność twierdząc, że to przedsiębiorcy są mało aktywni jeśli chodzi kształcenie zawodowe. Podkreślali, że ci mali nie mają ani takich kompetencji, ani możliwości finansowych. Jako przykład podawany był zawód kierowcy, w kształceniu których potrzebne jest wsparcie rządu.

W odniesieniu do tego zawodu, Piotr Duda przypomniał, że pracodawcy z branży transportowej nie inwestują w swoich pracowników. Kierowcy mają minimalne wynagrodzenie, a żyją z diety i ryczałtu, co jest niedopuszczalne. Poinformował, że na ten temat, na temat pracowników delegowanych, w Radzie odbędzie się specjalna debata.

Z kolei Sławomir Wittkowicz z FZZ podzielił opinię pracodawców że przedsiębiorcy są od robienia biznesu, a nie od kształcenia. Natomiast doskonałym partnerem dla resortu edukacji są partnerzy społeczni. Tymczasem zespół złożony z ich ekspertów przy ministerstwie zebrał się ostatnio w grudniu 2015 r.

Uchwały strony społecznej

RDS przyjęła również kilka uchwał związków zawodowych i pracodawców. Dotyczyły one: projektu ustawy o poprawie otoczenia prawnego działalności innowacyjnej; ciągłości operacyjnej baz danych NFZ; koordynacji prac w zakresie IT oraz regulacji dotyczących NFZ; raportowania po wejściu w życie tzw. sieci szpitali oraz kontynuacji zadań sprawozdawczych NFZ w ramach nowego systemu; zastosowanego standardu postępowania medycznego oraz ich kompletności; pytania do Ministra Zdrowia o sposób sfinansowania zaległości Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w stosunku do dostawców usług oraz towarów dostarczanych w oparciu o ustawę zamówienia publiczne; projektu zmiany ustawy o Policji; planu Funduszu Pracy na rok 2018; konieczności opracowania ze stroną społeczną dokumentu „Polityka lekowa państwa”; rekomendacji zmian w systemie edukacji w obszarze kształcenia zawodowego.

Anna Grabowska