W Izraelu odkryto mozaiki z najstarszymi wizerunkami kobiet biblijnych

Izraelskie i amerykańskie media informują o kolejnych odkryciach w starożytnej synagodze w miejscowości Hukkok koło Tyberiady w Galilei. Zespół badawczy, kierowany przez prof. Jodi Magness z Uniwersytetu w Północnej Karolinie w USA, odkrył tam mozaiki przedstawiające dwie kobiety uwiecznione w 4. rozdziale Księgi Sędziów: Deborę i Jael.
Jael zabija Siserę, James Jacques Joseph Tissot (ok. 1896-1902 r.), The Jewish Museum, New York W Izraelu odkryto mozaiki z najstarszymi wizerunkami kobiet biblijnych
Jael zabija Siserę, James Jacques Joseph Tissot (ok. 1896-1902 r.), The Jewish Museum, New York / wikipedia/public_domain

Prof. Magness i inni znawcy archeologii i historii wczesnego Izraela zgodnie przyznają, że powstała w IV-V wieku po Chrystusie mozaika jest najstarszym wyobrażeniem obu tych niewiast. Z kolei prof. Candida Moss zauważyła 13 lipca na popularnej stronie „The Daily Beast”, iż „te nowo odkryte wizerunki mogą też zmienić naszą wiedzę i rozumienie przeszłości oraz roli, jaką odegrały w swoim czasie Debora i Jael”.

Odsłonięta mozaika składa się z 3 fragmentów, które jakby opowiadają biblijną historię. Najwyższy poziom przedstawia Deborę, która pod drzewem palmowym spogląda na Baraka. Przywódca Izraelitów kryje się za tarczą, co – według znawców tematu – nie jest dla niego „zbyt pochlebnym wyobrażeniem (unconfortable scene)”. Scena ta, jak tłumaczy dalej dwoje cytowanych w „The Daily Beast” naukowców: Karen Britt i Ra`anan Boustan, „pięknie uchwyciła chwilę pełnego napięcia spotkania (Sdz 4, 5)”. W uszkodzonym centrum mozaiki można dostrzec siedzącego Siserę, przywódcę Kanaanejczyków. W dolnej zaś części wizerunku ukazana została jego śmierć z ręki Jael, która wbija mu palik w głowę (Sdz 4, 17-22).

Komentując te sceny Britt i Boustan wskazują na ich związek z odkrytymi wcześniej w tej samej synagodze (także przez zespół Jodi Magness) innymi mozaikami z tzw. cyklu Samsona (w odniesieniu do Sdz 13-16). Ich zdaniem jest to przykład „symetrii kontrapunktowej, która tworzy bogaty i złożony program artystyczny”.

Z kolei zabójstwo Sisery jest ukazane w sposób „niedwuznacznie okrutny (explicitly violent), co jest widoczne także na mozaikach odkrytych gdzie indziej. Wyraża to długą historię groźby unicestwienia Izraelitów ze strony obcych wojsk i ich walk wspomaganych pośrednio lub wprost przez Boga”. Prawda ta znalazła też swój wyraz w „Pieśni Debory i Baraka” (Sdz 5).

Odkrycie mozaiki z Hukkoku może też rzucić nowe światło na postać i rolę Jael – zabójczyni Sisery. Według dr Rhianonn Graybill, profesor studiów nad religią w Rhodes College w Memphis w stanie Tennessee, „łatwo jest portretować Jaelę jako «femme fatale» albo prostytutkę, uwikłaną w zamach (przeciwko Siserze). Ale ta historia może być o wiele bardziej skomplikowana. Sisera jest generałem, który przybywa z wojny, zabiwszy już wielu ludzi. Jael – przeciwnie – znajduje się w bardzo delikatnej sytuacji. Jest ona czyjąś «żoną», ale nie wiadomo, co się dzieje z jej mężem. Sadzę, że Sisera jest po prostu gwałcicielem. Po pierwsze dlatego, że gwałty towarzyszą wojnie i po drugie, gdyż sama jego matka sygnalizuje ten problem. Wskazuje też na to sam język, jakiego używa Sisera w odniesieniu do kobiet, które traktuje jako obiekt przemocy seksualnej. Jael przebija jego skroń palikiem od namiotu. Warto tu jednak zauważyć, że choć cała ta historia przypomina film w stylu horroru, jest ona zarazem przeciwieństwem typowych historii o przemocy seksualnej, które spotykamy w Biblii”.

Żyjąca ok. 1200 przed Chrystusem Debora z plemienia Naftalego, żona Lappidota, była prorokinią Izraelitów i zarazem jedyną kobietą-sędzią Izraela. Zachęcała ona dowódcę wojsk izraelskich Baraka do walki z Siserą, stojącym na czele armii kanaanejskiej. Barak odpowiedział na to Boże wezwanie, ale pod warunkiem, że Debora będzie mu towarzyszyć w bitwie. Ta przystała na jego warunek, wypowiadając przy tym proroctwo, że Sisera zginie nie z ręki Baraka, ale kobiety (Sdz 4. 9). Po zwycięskiej bitwie Debora i Barak wspólnie stworzyli hymn wielbiący Boga, utrwalony w 5. rozdziale Księgi Sędziów.

o. jj (KAI Tokio) / Nowy Jork


 

POLECANE
Wiceprezydent Warszawy rezygnuje. Jest oświadczenie z ostatniej chwili
Wiceprezydent Warszawy rezygnuje. Jest oświadczenie

Wiceprezydent Warszawy Jacek Wiśnicki zrezygnował ze stanowiska. Jak powiedział w rozmowie z PAP, powodem jest wycofanie przez prezydenta Warszawy projektu wprowadzenia nocnej prohibicji na terenie całego miasta i zastąpienie go propozycją pilotażowego wdrożenia prohibicji na terenie Śródmieścia i Pragi-Północ.

Polska w G20. Jest komunikat chińskiego MSZ z ostatniej chwili
Polska w G20. Jest komunikat chińskiego MSZ

– Chiny są „otwarte” na dyskusję o przyjęciu nowych członków do G20 – oświadczył w czwartek rzecznik chińskiego MSZ w odpowiedzi na pytanie PAP dotyczące doniesień na temat deklaracji w sprawie Polski złożonej przez szefa resortu dyplomacji Wanga Yi podczas wizyty w Polsce.

To miał być test poparcia dla Trzaskowskiego. Działacze PO blokowali miejsca dla mieszkańców:  Niebywały skandal z ostatniej chwili
To miał być test poparcia dla Trzaskowskiego. Działacze PO blokowali miejsca dla mieszkańców: "Niebywały skandal"

Do wyjątkowych zdarzeń doszło dziś podczas sesji rady miasta w Warszawie, na której miano dyskutować o zakazie nocnej sprzedaży alkoholu w całej stolicy. Według relacji na platformie X działacze PO byli wpuszczani bocznym wejściem i zajmowali miejsca dla mieszkańców. Czasem blokowali je nawet plecakiem lub po prostu kładli na nich ręce. "Niebywały skandal" – napisał działacz i publicysta Jan Śpiewak.

Ważny komunikat dla mieszkańców Wrocławia z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Wrocławia

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji poinformowało o awarii w centrum Wrocławia. W sobotę 20 września rozpoczną się prace przy uszkodzonej rurze wodociągowej na ul. św. Mikołaja. Kierowcy i mieszkańcy muszą przygotować się na utrudnienia.

Niemcy pozyskali paragwajski (MERCOSUR) sektor rolniczy gorące
Niemcy pozyskali paragwajski (MERCOSUR) sektor rolniczy

Z 406 tys. km² powierzchni południowoamerykańskiego państwa, którym jest Paragwaj, aż 80 proc. to ziemie uprawna, a sektor agrarny generuje tu aż 23 proc. PKB i zatrudnia 39 proc. ludności. To jest potęga gospodarcza stworzona i zarządzana przez Niemców.

Rosjanie coraz bardziej zmęczeni wojną z Ukrainą. Jest nowy sondaż z ostatniej chwili
Rosjanie coraz bardziej zmęczeni wojną z Ukrainą. Jest nowy sondaż

Z badania niezależnego Ośrodka Lewady wynika, że większość obywateli Rosji chce rozpoczęcia rozmów pokojowych z Ukrainą. W grupie wiekowej 18–24 lata aż 80 proc. ankietowanych opowiada się za pokojem.

Żurek powołał zespół czterech prokuratorów ds. „działań neosędziów w SN i NSA” z ostatniej chwili
Żurek powołał zespół czterech prokuratorów ds. „działań neosędziów w SN i NSA”

Prokurator generalny Waldemar Żurek poinformował, że powołał podlegający mu bezpośrednio zespół czterech prokuratorów ds. działań „neosędziów” w Sądzie Najwyższym i Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Mają oni brać udział w postępowaniach, które generują przyszłe odszkodowania od Skarbu Państwa.

Jest komunikat MSZ Sikorskiego ws. raportu ONZ o ludobójstwie Izraela z ostatniej chwili
Jest komunikat MSZ Sikorskiego ws. raportu ONZ o ludobójstwie Izraela

„Polska jest zaniepokojona rozszerzeniem operacji lądowej IDF w Strefie Gazy, która nie ma dostatecznego uzasadnienia wojskowego, a rodzi nieakceptowalne skutki humanitarne dla cywilnych mieszkańców enklawy” – czytamy w komunikacie polskiego MSZ.

Hanna Radziejowska i Mateusz Fałkowski przywróceni do pracy w Instytucie Pileckiego z ostatniej chwili
Hanna Radziejowska i Mateusz Fałkowski przywróceni do pracy w Instytucie Pileckiego

Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego poinformował w czwartek, że Hanna Radziejowska oraz Mateusz Fałkowski na mocy zawartego z Instytutem porozumienia zostają przywróceni do pracy w berlińskim oddziale.

Kanclerz Merz zmienia podejście do polityki energetycznej. Eksperci: Niemcy będą chciały gazu z Rosji Wiadomości
Kanclerz Merz zmienia podejście do polityki energetycznej. Eksperci: Niemcy będą chciały gazu z Rosji

Kanclerz Niemiec Friedrich Merz zapowiedział odejście od dotychczasowej polityki energetycznej. Niemcy mają spowolnić rozwój odnawialnych źródeł energii, postawić na budowę elektrowni gazowych i utrzymać dłużej w systemie elektrownie węglowe. Zdaniem ekspertów rośnie też prawdopodobieństwo, że Niemcy będą zainteresowane ponownym otwarciem dostaw gazu z Rosji.

REKLAMA

W Izraelu odkryto mozaiki z najstarszymi wizerunkami kobiet biblijnych

Izraelskie i amerykańskie media informują o kolejnych odkryciach w starożytnej synagodze w miejscowości Hukkok koło Tyberiady w Galilei. Zespół badawczy, kierowany przez prof. Jodi Magness z Uniwersytetu w Północnej Karolinie w USA, odkrył tam mozaiki przedstawiające dwie kobiety uwiecznione w 4. rozdziale Księgi Sędziów: Deborę i Jael.
Jael zabija Siserę, James Jacques Joseph Tissot (ok. 1896-1902 r.), The Jewish Museum, New York W Izraelu odkryto mozaiki z najstarszymi wizerunkami kobiet biblijnych
Jael zabija Siserę, James Jacques Joseph Tissot (ok. 1896-1902 r.), The Jewish Museum, New York / wikipedia/public_domain

Prof. Magness i inni znawcy archeologii i historii wczesnego Izraela zgodnie przyznają, że powstała w IV-V wieku po Chrystusie mozaika jest najstarszym wyobrażeniem obu tych niewiast. Z kolei prof. Candida Moss zauważyła 13 lipca na popularnej stronie „The Daily Beast”, iż „te nowo odkryte wizerunki mogą też zmienić naszą wiedzę i rozumienie przeszłości oraz roli, jaką odegrały w swoim czasie Debora i Jael”.

Odsłonięta mozaika składa się z 3 fragmentów, które jakby opowiadają biblijną historię. Najwyższy poziom przedstawia Deborę, która pod drzewem palmowym spogląda na Baraka. Przywódca Izraelitów kryje się za tarczą, co – według znawców tematu – nie jest dla niego „zbyt pochlebnym wyobrażeniem (unconfortable scene)”. Scena ta, jak tłumaczy dalej dwoje cytowanych w „The Daily Beast” naukowców: Karen Britt i Ra`anan Boustan, „pięknie uchwyciła chwilę pełnego napięcia spotkania (Sdz 4, 5)”. W uszkodzonym centrum mozaiki można dostrzec siedzącego Siserę, przywódcę Kanaanejczyków. W dolnej zaś części wizerunku ukazana została jego śmierć z ręki Jael, która wbija mu palik w głowę (Sdz 4, 17-22).

Komentując te sceny Britt i Boustan wskazują na ich związek z odkrytymi wcześniej w tej samej synagodze (także przez zespół Jodi Magness) innymi mozaikami z tzw. cyklu Samsona (w odniesieniu do Sdz 13-16). Ich zdaniem jest to przykład „symetrii kontrapunktowej, która tworzy bogaty i złożony program artystyczny”.

Z kolei zabójstwo Sisery jest ukazane w sposób „niedwuznacznie okrutny (explicitly violent), co jest widoczne także na mozaikach odkrytych gdzie indziej. Wyraża to długą historię groźby unicestwienia Izraelitów ze strony obcych wojsk i ich walk wspomaganych pośrednio lub wprost przez Boga”. Prawda ta znalazła też swój wyraz w „Pieśni Debory i Baraka” (Sdz 5).

Odkrycie mozaiki z Hukkoku może też rzucić nowe światło na postać i rolę Jael – zabójczyni Sisery. Według dr Rhianonn Graybill, profesor studiów nad religią w Rhodes College w Memphis w stanie Tennessee, „łatwo jest portretować Jaelę jako «femme fatale» albo prostytutkę, uwikłaną w zamach (przeciwko Siserze). Ale ta historia może być o wiele bardziej skomplikowana. Sisera jest generałem, który przybywa z wojny, zabiwszy już wielu ludzi. Jael – przeciwnie – znajduje się w bardzo delikatnej sytuacji. Jest ona czyjąś «żoną», ale nie wiadomo, co się dzieje z jej mężem. Sadzę, że Sisera jest po prostu gwałcicielem. Po pierwsze dlatego, że gwałty towarzyszą wojnie i po drugie, gdyż sama jego matka sygnalizuje ten problem. Wskazuje też na to sam język, jakiego używa Sisera w odniesieniu do kobiet, które traktuje jako obiekt przemocy seksualnej. Jael przebija jego skroń palikiem od namiotu. Warto tu jednak zauważyć, że choć cała ta historia przypomina film w stylu horroru, jest ona zarazem przeciwieństwem typowych historii o przemocy seksualnej, które spotykamy w Biblii”.

Żyjąca ok. 1200 przed Chrystusem Debora z plemienia Naftalego, żona Lappidota, była prorokinią Izraelitów i zarazem jedyną kobietą-sędzią Izraela. Zachęcała ona dowódcę wojsk izraelskich Baraka do walki z Siserą, stojącym na czele armii kanaanejskiej. Barak odpowiedział na to Boże wezwanie, ale pod warunkiem, że Debora będzie mu towarzyszyć w bitwie. Ta przystała na jego warunek, wypowiadając przy tym proroctwo, że Sisera zginie nie z ręki Baraka, ale kobiety (Sdz 4. 9). Po zwycięskiej bitwie Debora i Barak wspólnie stworzyli hymn wielbiący Boga, utrwalony w 5. rozdziale Księgi Sędziów.

o. jj (KAI Tokio) / Nowy Jork



 

Polecane
Emerytury
Stażowe