Środa Popielcowa. Katolicy rozpoczynają dziś duchowe przygotowanie do Misterium Paschalnego

Wielki Post

Dziś w Kościele katolickim obchodzony jest pierwszy dzień Wielkiego Postu, czyli okresu liturgicznego, który stanowi bezpośrednie przygotowanie chrześcijan do przeżywania najważniejszych wydarzeń o charakterze zbawczym – Męki i Zmartwychwstania Chrystusa. Okres Wielkiego Postu ma charakter pokutny, ogniskuje się wokół modlitwy, postu i jałmużny. W kościołach odprawiane będą nabożeństwa Drogi Krzyżowej oraz Gorzkie Żale.

Wielki Post trwa nieco ponad sześć tygodni i kończy się rozpoczęciem celebracji Triduum Paschalnego.

Zwyczaje

Środa Popielcowa nazwę swą bierze od zwyczaju posypywania głowy popiołem na znak rozpoczęcia pokuty. Kapłan sypiąc popiół na głowę wiernego, wymawia jedną z dwóch liturgicznych formuł: „Prochem jesteś i w proch się obrócisz” lub „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Pierwsza z formuł akcentuje bardziej przemijalność życia i ulotność naszych pragnień i dążeń w zestawieniu z życiem wiecznym, druga koncentruje się bardziej na potrzebie zmiany myślenia i przyjęcia Jezusowej Dobrej Nowiny. Obie zachęcają jednak do oderwaniu myśli od spraw tego świata i skupieniu się na Bożym przesłaniu. 

Popiół, którym sypane są głowy podczas popielcowej liturgii, pochodzi z palm, które wykorzystywane były w liturgii Niedzieli Męki Pańskiej, zwanej potocznie Niedzielą Palmową.

Post ścisły

Środa Popielcowa jest jednym z dwóch dni w roku liturgicznym, w których wiernych obowiązuje post ścisły – jakościowy oraz ilościowy – podczas którego wolno zjeść jeden posiłek do syta i dwa posiłki małe, należy też powstrzymać się od pokarmów mięsnych. Post ów obowiązuje wiernych mających od czternastu do sześćdziesięciu lat. Drugim dniem postu ścisłego jest Wielki Piątek, który Kościół przeżywać będzie za 44 dni.

Liturgia

W czasie Wielkiego Postu obowiązuje fioletowy kolor szat liturgicznych, symbolizujący czas pokuty i oczekiwania, według niektórych szkół jest to także symbol spotkania się niebieskiego koloru nieba i czerwonej barwy ziemskiego życia i męczeństwa.

W ciągu całego Wielkiego Postu liturgia pozbawiona jest radosnej aklamacji "Alleluja" śpiewanej przed odczytaniem Ewangelii, zastępuje ją aklamacja "Chwała Tobie Słowo Boże" lub "Chwała Tobie, Królu wieków" - występująca naprzemiennie w tygodniach parzystych i nieparzystych tego okresu liturgicznego. Nie śpiewa się także hymnu "Chwała na wysokości Bogu". P

W bieżącym roku Triduum Paschalne, do którego przygotowuje okres Wielkiego Postu, przypada na początku kwietnia. Wielki Piątek Męki Pańskiej obchodzić będziemy 7 kwietnia, a Wielkanoc 9 kwietnia.