„Ocaliła dwustu Żydów”. W serii „Nie tylko Ulmowie” – Zofia Klemens [WIDEO]

Większość bohaterów II wojny światowej, którzy ryzykowali własne życie, by chronić życie innych, nigdy nie będzie upamiętniona czy nawet znana. Instytut Pamięci Narodowej stara się wypełnić tę lukę. W tę ideę wpisuje się zaprezentowany przez IPN cykl filmowy pt. „Nie tylko Ulmowie”. To nie tylko przywracanie zbiorowej pamięci cichych bohaterów, ale także hołd ofiarom Zagłady i Polakom, którzy stracili życie, by chronić swoich żydowskich współobywateli w okresie zbrodniczej okupacji niemieckiej na ziemiach polskich. 9. odcinek „Ocaliła dwustu Żydów” poświęcony jest Zofii Klemens.
Screen YouTube „Ocaliła dwustu Żydów”. W serii „Nie tylko Ulmowie” – Zofia Klemens [WIDEO]
Screen YouTube / kanał IPNtv

We wrześniu 1939 r. Rzesza Niemiecka i Związek Sowiecki dokonały zbrojnej inwazji na Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. W wyniku tej agresji prawie 6 milionów polskich obywateli straciło życie, w tym około 3 miliony Polaków żydowskiego pochodzenia. Na okupowanych terenach Polski Niemcy wprowadzili karę śmierci nawet za najmniejszą pomoc Żydom...

„Przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób”

Przez dłuższy czas od wiosny 1943 r. Szmuel Ron (Edek Rozencwajg) ukrywał się w mieszkaniu Zofii Klemens, mieszkającej w Katowicach przy ul. Drzymały 5/6. Dała mu również dokumenty męża Artura Klemensa, który wówczas służył w niemieckim wojsku. Dzięki nim mógł on swobodnie poruszać się po mieście.


Po trzech dniach Edek sprowadził do mnie do mieszkania wieczorem trzech mężczyzn i jedną kobietę. Ludzie ci ukryli się u mnie, odpoczęli, zjedli, przenocowali, a na drugi dzień wieczorem Edek wyprowadził ich. Wywiózł ich do Bielska. Po pewnym czasie Edek przyprowadził do mnie kilka osób (zawsze Żydów) i znów ich wywiózł do Bielsk. Czasami było u mnie jednocześnie i po 30 osób. Trwało tak od wiosny 1943 r. do lutego 1944 r. W tym czasie przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób”

– wspominała po latach Zofia Klemens.

 „Zlepieni ze szlachetnego ludzkiego kruszca”

Zofia opiekowała się uciekinierami z getta bezinteresownie. Bilety kolejowe kupował dla nich Paweł Jaworski, który przeprowadzał ich również przez południową granicę. Podczas jednej z takich akcji  w 1944 r. został zastrzelony.
26 marca 1944 r. została aresztowana również Zofia. W konsekwencji trafiła ona do więzienia w Katowicach, gdzie przebywała trzy miesiące, kolejne trzy spędziła w więzieniu w Mysłowicach, skąd na skutek interwencji rodziny została zwolniona jesienią 1944 r. 
Zofia Klemens została uhonorowana Medalem Sprawiedliwy Wśród narodów Świata w 1964 r. 

„Moja Kochana, Droga Pani Zofia!

Wzruszyłem się tak, że nie mógłbym być chyba bardziej wzruszony, gdybym dostał list od najbliższej mi osoby. Początkowo chciałem od razu odpisać w naszym starym stylu, naszym językiem i zapytać: więc jakoż się macie Muterko? Jak wam idzie? –  Ale pomyślałem sobie – a może po tylu latach nie tak łatwo już się mówi «Muterko», może ja w Pani oczach nie jestem tym Edkiem, no i czas i miejsce nas oddalają.

[…]

Proszę mi wierzyć – nie piszę tego z grzeczności – ale o Pani nie zapomniałem i ktokolwiek mnie poznał i słyszał o mojej przeszłości – wiedział też o istnieniu Zofii Klemens. 

Niech mi będzie wolno Pani to dziś powiedzieć – jeżeli przeżyłem, mam dom, żonę, dzieci – to pani w tym wielka zasługa. Ale i to nie wszystko – prócz samego cielesnego wyzwolenia, zdaje się, że dzięki Pani nie straciłem zaufania i wiary w dobrych, uczciwych ludzi i w ludzi, którzy na pozór nie zawsze dają się poznać innym, ale są zlepieni nie z zwyczajnej gliny – tylko ze szlachetnego ludzkiego kruszca. 

[…]

                    Pozdrawiam i kłaniam się 

Szmuel /dawniej Edek/

Jerozolima, 9.12.1961”

CZYTAJ TAKŻE: „Nie tylko Ulmowie”. Poznaj niezwykłą historię bohaterstwa Polaków ratujących Żydów [WIDEO]

„Ocaliła dwustu Żydów”– 9. odc. filmowego cyklu IPN „Nie tylko Ulmowie” dostępny na kanale IPNtv

 

ZOBACZ TAKŻE: (link do całej serii) TUTAJ

Historycy szacują, że Polacy w czasie II wojny światowej uratowali kilkadziesiąt tysięcy swoich żydowskich współobywateli. Niemieccy okupanci zabili za tę pomoc około 1000 Polaków.

Publikacja dotycząca Zofii Klemens  – Monika Taras, Aleksandra Namysło w: Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, t. I, red. M. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019, s. 182.

 


 

POLECANE
Uczestnik wiecu Brauna ściągnął z urzędu ukraińską flagę. Będzie doniesienie do prokuratury z ostatniej chwili
Uczestnik wiecu Brauna ściągnął z urzędu ukraińską flagę. Będzie doniesienie do prokuratury

Podczas wiecu Grzegorza Brauna w Białej Podlaskiej jeden z uczestników wszedł po drabinie i ściągnął z balkonu Urzędu Miasta zawieszoną tam flagę Ukrainy. Jak przekazała policja, "ustalono tożsamość sprawcy i zgromadzone dowody mają być przekazane do prokuratury".

Interwencja polskiej armii na Ukrainie? Dowództwo wydało oświadczenie pilne
Interwencja polskiej armii na Ukrainie? Dowództwo wydało oświadczenie

Roman Fritz, wiceprezes Konfederacji Korony Polskiej, zamieścił na X wpis, w którym poinformował, że "władze wojskowe rozpoczęły przygotowania do interwencji na Ukrainie". Zapytał w nim, dlaczego szef MON nie informował posłów o "procederze formowania polskiego korpusu interwencyjnego". Do wpisu dołączył skan fragmentu pisma z lutego br., zawierający wykaz dokumentów, które muszą posiadać żołnierze, skierowani do takiej służby.

Jerzy Kwaśniewski: Barbarzyńskie praktyki aborcyjne w Polsce muszą się skończyć! gorące
Jerzy Kwaśniewski: Barbarzyńskie praktyki aborcyjne w Polsce muszą się skończyć!

W Wielkim Tygodniu – gdy wspominaliśmy męczeńską śmierć Jezusa – wielu Polaków usłyszało o niewinnej śmierci… 9-miesięcznego Felka (takie zmienione imię nadali mu dziennikarze „Gazety Wyborczej”).

Nie żyje Tomasz Jakubiak. Znany kucharz i juror miał 41 lat z ostatniej chwili
Nie żyje Tomasz Jakubiak. Znany kucharz i juror miał 41 lat

Znany kucharz Tomasz Jakubiak zmarł 30 kwietnia 2025 roku w wieku 41 lat. Informację przekazała jego rodzina.

Stanowski opuścił studio podczas rozmowy z Maciakiem z ostatniej chwili
Stanowski opuścił studio podczas rozmowy z Maciakiem

Krótko trwała środowa rozmowa na Kanale Zero z kandydatem na prezydenta Maciejem Maciakiem. Krzysztof Stanowski wyszedł ze studia, po tym, jak Maciak chwalił Putina.

Niemcy cichym wspólnikiem Rosji w destabilizacji Polski gorące
Niemcy cichym wspólnikiem Rosji w destabilizacji Polski

Inżynieria przymusowej migracji stała się bezprecedensową formą nacisku, za pomocą której Federacja Rosyjska realizuje swoje interesy geopolityczne. Wszystko wskazuje na to, że cichymi wspólnikami Rosji w planach zdestabilizowania państwa polskiego są Niemcy. Działania rządu w Berlinie idealnie wpisują się w rosyjską strategię. Czy to oznacza, że aktualna mimo wojny na Ukrainie budowa przestrzeni od Władywostoku do Lizbony ma się dokonać na gruzach państwa i Narodu Polskiego?

Dziwne zachowanie Trzaskowskiego w Olsztynie. Jest nagranie z ostatniej chwili
Dziwne zachowanie Trzaskowskiego w Olsztynie. Jest nagranie

Rafał Trzaskowski spotkał się z mieszkańcami Olsztyna na miejskiej plaży. Fragment przemówienia kandydata KO wzbudził spore zainteresowanie internautów.

Europoseł z Francji przywiozła do Warszawy setki pigułek aborcyjnych z ostatniej chwili
Europoseł z Francji przywiozła do Warszawy setki pigułek aborcyjnych

29 kwietnia 2025 r. poseł Mathilde Panot i europoseł Manon Aubry dostarczyły do Warszawy 300 pigułek aborcyjnych. Francuzki zapowiedziały, że wyślą ich więcej.

Gazowa hipokryzja Niemiec. Tak do Europy trafiają miliardy metrów sześciennych rosyjskiego gazu Wiadomości
Gazowa hipokryzja Niemiec. Tak do Europy trafiają miliardy metrów sześciennych rosyjskiego gazu

Chociaż Niemcy publicznie deklarują odejście od rosyjskich surowców, rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Jak ujawnia niemiecki tygodnik „Der Spiegel”, niemiecka państwowa spółka SEFE (następczyni niemieckiego oddziału Gazpromu) sprowadza do kraju ogromne ilości rosyjskiego skroplonego gazu ziemnego (LNG) – często omijając własne zakazy i ukrywając faktyczny kierunek dostaw.

Debata prezydencka TVP. Ostra reakcja KRRiT z ostatniej chwili
Debata prezydencka TVP. Ostra reakcja KRRiT

KRRiT krytykuje wykluczenie Telewizji Republika z debaty prezydenckiej TVP z udziałem TVN i Polsatu, która odbędzie się 12 maja.

REKLAMA

„Ocaliła dwustu Żydów”. W serii „Nie tylko Ulmowie” – Zofia Klemens [WIDEO]

Większość bohaterów II wojny światowej, którzy ryzykowali własne życie, by chronić życie innych, nigdy nie będzie upamiętniona czy nawet znana. Instytut Pamięci Narodowej stara się wypełnić tę lukę. W tę ideę wpisuje się zaprezentowany przez IPN cykl filmowy pt. „Nie tylko Ulmowie”. To nie tylko przywracanie zbiorowej pamięci cichych bohaterów, ale także hołd ofiarom Zagłady i Polakom, którzy stracili życie, by chronić swoich żydowskich współobywateli w okresie zbrodniczej okupacji niemieckiej na ziemiach polskich. 9. odcinek „Ocaliła dwustu Żydów” poświęcony jest Zofii Klemens.
Screen YouTube „Ocaliła dwustu Żydów”. W serii „Nie tylko Ulmowie” – Zofia Klemens [WIDEO]
Screen YouTube / kanał IPNtv

We wrześniu 1939 r. Rzesza Niemiecka i Związek Sowiecki dokonały zbrojnej inwazji na Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. W wyniku tej agresji prawie 6 milionów polskich obywateli straciło życie, w tym około 3 miliony Polaków żydowskiego pochodzenia. Na okupowanych terenach Polski Niemcy wprowadzili karę śmierci nawet za najmniejszą pomoc Żydom...

„Przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób”

Przez dłuższy czas od wiosny 1943 r. Szmuel Ron (Edek Rozencwajg) ukrywał się w mieszkaniu Zofii Klemens, mieszkającej w Katowicach przy ul. Drzymały 5/6. Dała mu również dokumenty męża Artura Klemensa, który wówczas służył w niemieckim wojsku. Dzięki nim mógł on swobodnie poruszać się po mieście.


Po trzech dniach Edek sprowadził do mnie do mieszkania wieczorem trzech mężczyzn i jedną kobietę. Ludzie ci ukryli się u mnie, odpoczęli, zjedli, przenocowali, a na drugi dzień wieczorem Edek wyprowadził ich. Wywiózł ich do Bielska. Po pewnym czasie Edek przyprowadził do mnie kilka osób (zawsze Żydów) i znów ich wywiózł do Bielsk. Czasami było u mnie jednocześnie i po 30 osób. Trwało tak od wiosny 1943 r. do lutego 1944 r. W tym czasie przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób”

– wspominała po latach Zofia Klemens.

 „Zlepieni ze szlachetnego ludzkiego kruszca”

Zofia opiekowała się uciekinierami z getta bezinteresownie. Bilety kolejowe kupował dla nich Paweł Jaworski, który przeprowadzał ich również przez południową granicę. Podczas jednej z takich akcji  w 1944 r. został zastrzelony.
26 marca 1944 r. została aresztowana również Zofia. W konsekwencji trafiła ona do więzienia w Katowicach, gdzie przebywała trzy miesiące, kolejne trzy spędziła w więzieniu w Mysłowicach, skąd na skutek interwencji rodziny została zwolniona jesienią 1944 r. 
Zofia Klemens została uhonorowana Medalem Sprawiedliwy Wśród narodów Świata w 1964 r. 

„Moja Kochana, Droga Pani Zofia!

Wzruszyłem się tak, że nie mógłbym być chyba bardziej wzruszony, gdybym dostał list od najbliższej mi osoby. Początkowo chciałem od razu odpisać w naszym starym stylu, naszym językiem i zapytać: więc jakoż się macie Muterko? Jak wam idzie? –  Ale pomyślałem sobie – a może po tylu latach nie tak łatwo już się mówi «Muterko», może ja w Pani oczach nie jestem tym Edkiem, no i czas i miejsce nas oddalają.

[…]

Proszę mi wierzyć – nie piszę tego z grzeczności – ale o Pani nie zapomniałem i ktokolwiek mnie poznał i słyszał o mojej przeszłości – wiedział też o istnieniu Zofii Klemens. 

Niech mi będzie wolno Pani to dziś powiedzieć – jeżeli przeżyłem, mam dom, żonę, dzieci – to pani w tym wielka zasługa. Ale i to nie wszystko – prócz samego cielesnego wyzwolenia, zdaje się, że dzięki Pani nie straciłem zaufania i wiary w dobrych, uczciwych ludzi i w ludzi, którzy na pozór nie zawsze dają się poznać innym, ale są zlepieni nie z zwyczajnej gliny – tylko ze szlachetnego ludzkiego kruszca. 

[…]

                    Pozdrawiam i kłaniam się 

Szmuel /dawniej Edek/

Jerozolima, 9.12.1961”

CZYTAJ TAKŻE: „Nie tylko Ulmowie”. Poznaj niezwykłą historię bohaterstwa Polaków ratujących Żydów [WIDEO]

„Ocaliła dwustu Żydów”– 9. odc. filmowego cyklu IPN „Nie tylko Ulmowie” dostępny na kanale IPNtv

 

ZOBACZ TAKŻE: (link do całej serii) TUTAJ

Historycy szacują, że Polacy w czasie II wojny światowej uratowali kilkadziesiąt tysięcy swoich żydowskich współobywateli. Niemieccy okupanci zabili za tę pomoc około 1000 Polaków.

Publikacja dotycząca Zofii Klemens  – Monika Taras, Aleksandra Namysło w: Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, t. I, red. M. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019, s. 182.

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe