Tadeusz Płużański: To oni zabili "Zaporę"

7 marca 1949 roku egzekucję mjr. Hieronima Dekutowskiego, ps. „Zapora” zarządził prezes Najwyższego Sądu Wojskowego Władysław Garnowski. Powołując się na odrzucenie próśb o łaskę przez Bieruta, wniósł o natychmiastowe rozstrzelanie „Zapory” i skazanych z nim WiN-owców: kpt. Stanisława Łukasika, ps. „Ryś”, por. Jerzego Miatkowskiego, ps. „Zawada”, por. Romana Grońskiego, ps. „Żbik”, por. Edmunda Tudruja, ps. „Mundek”, por. Tadeusza Pelaka, ps. „Junak”, por. Arkadiusza Wasilewskiego, ps. „Biały”.
Hieronim Dekutowski
Hieronim Dekutowski "Zapora" / Wikipedia domena publiczna

Władysław Garnowski, przedwojenny absolwent prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, w czasie wojny AK-owiec, ma na koncie wiele wyroków śmierci na polskich niepodległościowców. Wyrok, po rocznym brutalnym śledztwie w katowni bezpieki przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie, wydał 15 listopada 1948 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie: Kazimierz Obiada i Wacław Matusiewicz (ławnicy), Józef Badecki (przewodniczący).

 

Mundury Wehrmachtu

Jeden z podsądnych, polityczny przełożony „Zaporczyków” Władysław Siła-Nowicki wspominał:

„Pani Stillerowa [obrońca Nowickiego] poinformowała mnie, że przewodniczący składu Józef Badecki znany jest z bardzo uprzejmego prowadzenia rozpraw i bardzo surowych wyroków. Istotnie, sędzia Badecki, zimny morderca, był cały czas bardzo grzeczny. Od początku zresztą wszyscy byliśmy dla niego morituri…”.

Siła-Nowicki wspominał dalej, że na rozprawę ubrano ich w mundury Wehrmachtu: „Ten mundur hańbił katów, nie ofiary. I nieskończenie ważniejszym od naszego ubrania było to, co przed sądem krzywoprzysiężnym mówiliśmy podczas procesu”. Badecki – tak jak Garnowski - ukończył przed wojną prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, po wojnie orzekł co najmniej 29 kar śmierci wobec wrogów „ludu”.
„Był ranek. Pułkownika, który podpisywał zgody na widzenie, nie było. Siadam więc i czekam na niego, a tymczasem sekretarki, młode dziewczyny krzątały się wśród akt. Czerwone teczki – kara śmierci, zielone – wszystko inne. Biorą te czerwone teczki i jedna z nich czyta nazwisko: Dekutowski Hieronim. Jakie śmieszne imię – mówi. A mnie serce zamarło – wiem, co znaczy czerwona teczka! A więc piszą na maszynie jakieś dane o tych skazanych, ale nic poza tym nie wiem – ani kiedy, ani gdzie te wyroki mają być wykonane”.
Tak swoją wizytę w biurze przepustek na ul. Suchej w Warszawie wspominała Irena Siła-Nowicka, żona Władysława Siła-Nowickiego.

Z więziennego biura przepustek Irena Nowicka poszła do aresztu na Rakowieckiej:

„Wchodzę ze strażnikiem w bramę, potem korytarzem. Obok przechodzą ludzie, niosący na noszach człowieka. Nie wiem, czy był żywy, czy umarły, ale zrobiło to na mnie okropne wrażenie. (…) Po jakimś czasie słyszymy stukot drewniaków – prowadzą więźniów. Widzę Władka. Pyta od razu: co z moimi? Odpowiadam – nie wiem, zrobiłyśmy wszystko, co było można. Przecież mu nie powiem o tych teczkach na Suchej. (…) Jak się okazało tego właśnie dnia, 7-go marca 1949 roku rozstrzelano na Mokotowie siedmiu wspaniałych ludzi, towarzyszy broni Władka. A on słyszał te strzały, żegnał się z przyjaciółmi…”.

 

Zlikwidować "Zaporczyków"

„Pluton egzekucyjny” stanowił jeden morderca: ubek Piotr Śmietański, który, wzorem sowieckim, uśmiercał skazańców strzałem w tył głowy. Ten sam oprawca zabił też innych bohaterów walki o wolną Polskę, w tym rtm. Witolda Pileckiego. Przy wykonaniu wyroku asystowali naczelnik więzienia, lekarz i kapelan.
Tak zginął mjr Hieronim Dekutowski, ps. „Zapora” – w czasie niemieckiej okupacji cichociemny, przeprowadził 83 akcje bojowe i dywersyjne. Zasłynął jako obrońca mieszkańców Zamojszczyzny przed represjami. Potem jeden z najsłynniejszych bohaterów antysowieckiej partyzantki, najbardziej znany i poszukiwany przez szwadrony NKWD i UB żołnierz Lubelszczyzny.

Siła-Nowicki pisał o tym tak:

„Około dwustu-dwustu pięćdziesięciu ludzi o wysokim poziomie ideowym, dobrze uzbrojonych i wyszkolonych, utrzymywanych w dyscyplinie, «trzęsło» połową województwa. Stan ten przypominał pewne okresy powstania styczniowego, gdy władza państwowa ustabilizowana była jedynie w dużych ośrodkach, zaś w terenie istniała tylko iluzorycznie. Oczywiście partyzantka opierała się na pomocy miejscowej ludności ogromnej większości wsi, udzielającej ofiarnie poparcia, kwater i informacji”.

Dlatego komuniści postanowili “Zaporczyków” i ich dowódcę zlikwidować.

Szczątki mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, kpt. Stanisława Łukasika, ps. „Ryś”, por. Jerzego Miatkowskiego, ps. „Zawada”, por. Romana Grońskiego, ps. „Żbik”, por. Edmunda Tudruja, ps. „Mundek”, por. Tadeusza Pelaka, ps. „Junak”, por. Arkadiusza Wasilewskiego, ps. „Biały” zostały odnalezione na „Łączce” Powązek Wojskowych.
 


 

POLECANE
Gratka dla miłośników astronomii. Niezwykłe zjawisko nad Polską Wiadomości
Gratka dla miłośników astronomii. Niezwykłe zjawisko nad Polską

Minionej nocy nad Polską można było podziwiać wyjątkowe zjawisko - zorzę polarną. Najlepiej widoczna była na północy kraju, ale to dopiero początek kosmicznych atrakcji. Jak zapowiadają eksperci, już niedługo czekają nas kolejne niezwykłe widoki na niebie.

Skandal. Niemieckie media nazwały protestujących w Zgorzelcu Polaków - neonazistami gorące
Skandal. Niemieckie media nazwały protestujących w Zgorzelcu Polaków - "neonazistami"

Dziś w Zgorzelcu odbył się protest przeciwko nielegalnej imigracji, paktowi migracyjnemu i podrzucaniu do Polski imigrantów z Niemiec. Niemieckie media już prowadzą ostrzał propagandowy nazywając protestujących Polaków "neonazistami".

Od niedzieli duża zmiana w pogodzie. Komunikat IMGW Wiadomości
Od niedzieli duża zmiana w pogodzie. Komunikat IMGW

Jak informuje IMGW, zachodnia i środkowa Europa znajdzie się pod wpływem ośrodków niżowych, na pozostałym obszarze kontynentu pogodę kształtować będzie wyż z centrum nad zachodnią Rosją. Polska będzie pod wpływem zatoki niżu znad Niemiec, w strefie przemieszczającego się z południa ku centrum kraju ciepłego frontu atmosferycznego. Powietrze polarne kontynentalne będzie od południa kraju stopniowo wypierane przez cieplejsze i wilgotniejsze powietrze polarne morskie.

Pościg ulicami Paryża. Są ranni, w tym policjanci Wiadomości
Pościg ulicami Paryża. Są ranni, w tym policjanci

Niepokojące doniesienia z Paryża. W wyniku pościgu, jaki miał miejsce na ulicach tego miasta rannych zostało kilkanaście osób.

Zaskakujący zwrot akcji. Chiny wesprą misję pokojową na Ukrainie? polityka
Zaskakujący zwrot akcji. Chiny wesprą misję pokojową na Ukrainie?

Chiny najwyraźniej rozważają swój udział w ewentualnych siłach pokojowych w Ukrainie - podała gazeta "Welt am Sonntag" powołując się na unijne źródła dyplomatyczne. Chińscy dyplomaci w Brukseli badali, czy taki krok byłby możliwy, a może nawet pożądany z perspektywy Europejczyków.

Nie żyje aktor kultowej komedii. Przegrał z ciężką chorobą Wiadomości
Nie żyje aktor kultowej komedii. Przegrał z ciężką chorobą

Nie żyje Jan Schwieterman, amerykański aktor znany przede wszystkim z roli Kurta Bozwella w kultowym filmie „Operacja 'Hamburger’”. Mężczyzna zmarł 28 lutego 2025 roku w wieku 52 lat. Informację o jego śmierci potwierdziła rodzina.

„Tato, co zrobiłeś, żebym nie żyła w tym piekle?” Protest w Zgorzelcu przeciwko nielegalnej imigracji gorące
„Tato, co zrobiłeś, żebym nie żyła w tym piekle?” Protest w Zgorzelcu przeciwko nielegalnej imigracji

Dziś w południe na moście im. Jana Pawła II w Zgorzelcu odbył się protest przeciwko nielegalnej imigracji oraz paktowi migracyjnemu, który w ocenie organizatorów - zagraża bezpieczeństwu Polski. Wydarzenie przyciągnęło osoby zaniepokojone sytuacją na polsko-niemieckiej granicy i rosnącą liczbą migrantów trafiających do naszego kraju z Niemiec.

Najnowszy komunikat o stanie zdrowia papieża Franciszka Wiadomości
Najnowszy komunikat o stanie zdrowia papieża Franciszka

Nowy komunikat z Watykanu ws. stanu zdrowia papieża Franciszka. To wyjątkowo radosna informacja.

Zamaskowani osobnicy. Prowokacja podczas protestu w Zgorzelcu przeciwko nielegalnej imigracji gorące
"Zamaskowani osobnicy". Prowokacja podczas protestu w Zgorzelcu przeciwko nielegalnej imigracji

Dziś w Zgorzelcu odbył się protest przeciwko nielegalnej imigracji, paktowi migracyjnemu i podrzucaniu do Polski imigrantów z Niemiec. Podczas protestu, według relacji Roberta Bąkiewicza, doszło do prowokacji.

Odrażające zachowanie Renaty Grochal w Trójce w dniu pogrzebu Barbary Skrzypek polityka
Odrażające zachowanie Renaty Grochal w "Trójce" w dniu pogrzebu Barbary Skrzypek

Kilka dni temu media obiegła tragiczna informacja o śmierci Barbary Skrzypek. Była wieloletnią współpracowniczką Jarosława Kaczyńskiego. W mediach wciąż nie brakuje gorących emocji związanych z tą sprawą.

REKLAMA

Tadeusz Płużański: To oni zabili "Zaporę"

7 marca 1949 roku egzekucję mjr. Hieronima Dekutowskiego, ps. „Zapora” zarządził prezes Najwyższego Sądu Wojskowego Władysław Garnowski. Powołując się na odrzucenie próśb o łaskę przez Bieruta, wniósł o natychmiastowe rozstrzelanie „Zapory” i skazanych z nim WiN-owców: kpt. Stanisława Łukasika, ps. „Ryś”, por. Jerzego Miatkowskiego, ps. „Zawada”, por. Romana Grońskiego, ps. „Żbik”, por. Edmunda Tudruja, ps. „Mundek”, por. Tadeusza Pelaka, ps. „Junak”, por. Arkadiusza Wasilewskiego, ps. „Biały”.
Hieronim Dekutowski
Hieronim Dekutowski "Zapora" / Wikipedia domena publiczna

Władysław Garnowski, przedwojenny absolwent prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, w czasie wojny AK-owiec, ma na koncie wiele wyroków śmierci na polskich niepodległościowców. Wyrok, po rocznym brutalnym śledztwie w katowni bezpieki przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie, wydał 15 listopada 1948 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie: Kazimierz Obiada i Wacław Matusiewicz (ławnicy), Józef Badecki (przewodniczący).

 

Mundury Wehrmachtu

Jeden z podsądnych, polityczny przełożony „Zaporczyków” Władysław Siła-Nowicki wspominał:

„Pani Stillerowa [obrońca Nowickiego] poinformowała mnie, że przewodniczący składu Józef Badecki znany jest z bardzo uprzejmego prowadzenia rozpraw i bardzo surowych wyroków. Istotnie, sędzia Badecki, zimny morderca, był cały czas bardzo grzeczny. Od początku zresztą wszyscy byliśmy dla niego morituri…”.

Siła-Nowicki wspominał dalej, że na rozprawę ubrano ich w mundury Wehrmachtu: „Ten mundur hańbił katów, nie ofiary. I nieskończenie ważniejszym od naszego ubrania było to, co przed sądem krzywoprzysiężnym mówiliśmy podczas procesu”. Badecki – tak jak Garnowski - ukończył przed wojną prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, po wojnie orzekł co najmniej 29 kar śmierci wobec wrogów „ludu”.
„Był ranek. Pułkownika, który podpisywał zgody na widzenie, nie było. Siadam więc i czekam na niego, a tymczasem sekretarki, młode dziewczyny krzątały się wśród akt. Czerwone teczki – kara śmierci, zielone – wszystko inne. Biorą te czerwone teczki i jedna z nich czyta nazwisko: Dekutowski Hieronim. Jakie śmieszne imię – mówi. A mnie serce zamarło – wiem, co znaczy czerwona teczka! A więc piszą na maszynie jakieś dane o tych skazanych, ale nic poza tym nie wiem – ani kiedy, ani gdzie te wyroki mają być wykonane”.
Tak swoją wizytę w biurze przepustek na ul. Suchej w Warszawie wspominała Irena Siła-Nowicka, żona Władysława Siła-Nowickiego.

Z więziennego biura przepustek Irena Nowicka poszła do aresztu na Rakowieckiej:

„Wchodzę ze strażnikiem w bramę, potem korytarzem. Obok przechodzą ludzie, niosący na noszach człowieka. Nie wiem, czy był żywy, czy umarły, ale zrobiło to na mnie okropne wrażenie. (…) Po jakimś czasie słyszymy stukot drewniaków – prowadzą więźniów. Widzę Władka. Pyta od razu: co z moimi? Odpowiadam – nie wiem, zrobiłyśmy wszystko, co było można. Przecież mu nie powiem o tych teczkach na Suchej. (…) Jak się okazało tego właśnie dnia, 7-go marca 1949 roku rozstrzelano na Mokotowie siedmiu wspaniałych ludzi, towarzyszy broni Władka. A on słyszał te strzały, żegnał się z przyjaciółmi…”.

 

Zlikwidować "Zaporczyków"

„Pluton egzekucyjny” stanowił jeden morderca: ubek Piotr Śmietański, który, wzorem sowieckim, uśmiercał skazańców strzałem w tył głowy. Ten sam oprawca zabił też innych bohaterów walki o wolną Polskę, w tym rtm. Witolda Pileckiego. Przy wykonaniu wyroku asystowali naczelnik więzienia, lekarz i kapelan.
Tak zginął mjr Hieronim Dekutowski, ps. „Zapora” – w czasie niemieckiej okupacji cichociemny, przeprowadził 83 akcje bojowe i dywersyjne. Zasłynął jako obrońca mieszkańców Zamojszczyzny przed represjami. Potem jeden z najsłynniejszych bohaterów antysowieckiej partyzantki, najbardziej znany i poszukiwany przez szwadrony NKWD i UB żołnierz Lubelszczyzny.

Siła-Nowicki pisał o tym tak:

„Około dwustu-dwustu pięćdziesięciu ludzi o wysokim poziomie ideowym, dobrze uzbrojonych i wyszkolonych, utrzymywanych w dyscyplinie, «trzęsło» połową województwa. Stan ten przypominał pewne okresy powstania styczniowego, gdy władza państwowa ustabilizowana była jedynie w dużych ośrodkach, zaś w terenie istniała tylko iluzorycznie. Oczywiście partyzantka opierała się na pomocy miejscowej ludności ogromnej większości wsi, udzielającej ofiarnie poparcia, kwater i informacji”.

Dlatego komuniści postanowili “Zaporczyków” i ich dowódcę zlikwidować.

Szczątki mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, kpt. Stanisława Łukasika, ps. „Ryś”, por. Jerzego Miatkowskiego, ps. „Zawada”, por. Romana Grońskiego, ps. „Żbik”, por. Edmunda Tudruja, ps. „Mundek”, por. Tadeusza Pelaka, ps. „Junak”, por. Arkadiusza Wasilewskiego, ps. „Biały” zostały odnalezione na „Łączce” Powązek Wojskowych.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe