Wolne niedziele europejskim standardem

Analitycy Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris podjęli się porównania przepisów o dniach wolonych, które obowiązują w większości europejskich krajów. Analizie poddano obywatelski projekt ustawy ograniczającej handel w niedzielę, pod którym podpisało się 518 tys. osób.

Ordo Iuris zwraca uwagę, że w dziewięciu na trzydzieści jeden państw, których ustawodawstwo przeanalizowano handel w niedzielę jest niedozwolony lub ograniczony. W większości europejskich krajów obowiązuje zakaz pracy w handlu w niedzielę. Prawo nie zezwala, aby w niedzielę były otwarte sklepy, które zatrudniają pracowników. Za sklepową ladą może stać właściciel.

Rozwiązanie, które zaproponowano w obywatelskim projekcie ustawy jest identyczne jak przepisy, które obowiązują w Niemczech i Austrii. Oponenci ograniczenia handlu w niedzielę chętnie posługują się przykładem Węgier, gdzie po ponad roku od wprowadzenia zakazu handlu, władze wycofały się z tego pomysłu. Warto zwrócić uwagę, że węgierski premier Victor Orbán zrezygnował z wolonych niedziel z powodów politycznych.

Ordo Iuris wskazuje, że rok obowiązywania zakazu handlu na Węgrzech pozytywnie wpłynął na tamtejszą gospodarkę. Poprawiła się sytuacja w sektorze drobnego handlu.

„Także w innych krajach na gwarancjach wolnej niedzieli najczęściej korzystają indywidualni przedsiębiorcy i rodzinne firmy. Nie znajdują potwierdzenia obawy dotyczące ogólnego spadku obrotów w handlu” – podkreśla Instytut.

NSZZ Solidarność wielokrotnie wskazywała, że projekt ustawy jest próbą odzyskania niedziel.

– To nasze 500 plus dla pracowników – zaznacza Alfred Bujara, przewodniczący Sekcji Krajowej Pracowników Handlu NSZZ Solidarność i jednocześnie pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.

Wszystko po to, aby osoby zatrudnione w handlu mogły w niedzielę spędzić czas z rodzinami i odpocząć. Również analitycy Ordo Iuris zwracają uwagę, że założenia projektu złożonego przez NSZZ Solidarność do Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego stanowią realizację dyrektyw konstytucyjnych obligujących władze publiczne do otoczenia rodziny szczególną ochroną i opieką (art. 18 Konstytucji RP) oraz do ochrony pracy i nadzoru nad warunkami wykonywania pracy (art. 24 Konstytucji RP).

„W bezpośrednim związku z tą zasadą pozostaje wynikające z art. 47 Konstytucji prawo do ochrony prawnej życia prywatnego i rodzinnego. Analitycy proponują przy tym kilka zmian, które mogłyby zostać rozważone podczas prac parlamentarnych” – podkreśla Ordo Iuris.

Autorzy analizy twierdzą, że tytuł ustawy powinien afirmować rolę niedzieli jako dnia wolnego od pracy, szczególnie w kontekście życia rodzinnego.

„Projekt mógłby więc nosić tytuł: »ustawa o wolnej niedzieli« albo »ustawa o ochronie życia rodzinnego w niedzielę«. Wskazane jest także wybranie jednolitej formy prawnej dla proponowanego ograniczenia handlu w niedziele i obowiązującego już ograniczenia możliwości zatrudniania osób w święta będące dniami ustawowo wolnymi od pracy” – dodano.

Pełen raport autorstwa Ordo Iuris dostępny jest TUTAJ.


Izabela Kozłowska