[video] Kalwaria. 100 tys. pielgrzymów. Homilia abpa Jędraszewskiego: Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?

Ponad 100 tysięcy osób uczestniczyło w 27. Pielgrzymce Rodzin Archidiecezji Krakowskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Podczas mszy z udziałem m.in. Prezydenta RP Andrzeja Dudy homilie wygłosił abp metropolita krakowski Marek Jędraszewski laureat tytułu Człowieka Roku Tygodnika Solidarność
 [video] Kalwaria. 100 tys. pielgrzymów. Homilia abpa Jędraszewskiego: Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?
/ screen YouTube

- Bóg współdziała z tymi, którzy go miłują. Tak się tworzy małżeństwo, rodzina, a z niej naród. W ten sposób spełnia się pierwotne przykazanie, jakie Bóg dał pierwszym rodzicom stwarzając człowieka na swój obraz, jako mężczyznę i niewiastę. Powiedział im: bądźcie płodni, rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i czynili ją sobie poddaną
(...)
Próbuje się niszczyć przedszkolne dzieci, odbierając im prostotę spojrzenia i czystość ich oczu.
(...)
To chce się im odebrać i chce się zniszczyć, planując także niszczenie całych społeczeństw i narodów


- mówił m.in. abp Jędraszewski, który cytował również List św Pawła Apostoła do Rzymian: "Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?"

Na początku Mszy św. głos zabrał kustosz kalwaryjskiego sanktuarium o. Konrad Cholewa OFM, który życzył zebranym, by zawsze towarzyszył im Chrystusowy pokój i nadzieja. Stwierdził, że Jezus pragnie zapukać do drzwi domów i serc. Powitał metropolitę krakowskiego abpa Marka Jędraszewskiego. – Ekscelencjo, wiemy jak wielką wartością dla ciebie jest każda ludzka rodzina. Wiemy, jak głęboko w twoim sercu leży troska o człowieka i jego godność. Dlatego właśnie w tej rodzinnej wspólnocie na Kalwarii zostanie wypowiedziana nasza wdzięczność za twoją troskę o rodzinę. Dziękujemy, że jako pasterz stajesz po stronie owiec – powiedział. Wyraził swą radość z licznej obecności rodzin, duchownych, osób życia konsekrowanego, a także przedstawicieli władz świeckich.

 W homilii arcybiskup nawiązał do słów św. Pawła „Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra”. Stwierdził, że Bóg wyraził swą miłość do człowieka oddając Swego Syna. Ci, którzy przyjęli prawdę o Chrystusie, odpowiadają Bogu swoją miłością i doświadczają jego wsparcia. Bóg jest fundamentem godności i poczucia osobistej wartości. Z tego wynika przesłanie wyrażone słowami św. Pawła „Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam?”

Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo dla miłości, zwłaszcza małżeńskiej i rodzinnej. Działał w życiu św. Joachima i św. Anny, a także Maryi i Józefa. Ewangelia przybliża niepokój Józefa, który w poczuciu odpowiedzialności chciał oddalić od siebie Maryję. Uczynił jednak tak jak powiedział mu anioł i wziął małżonkę do siebie. Metropolita stwierdził, że miłość małżeńska musi być budowana na bezgranicznej miłości do Boga.

Zauważył, że z rodzin tworzy się naród. Ewangelia św. Mateusza rozpoczyna się od rodowodu Jezusa, ponieważ dla Izraelitów bardzo ważne było pochodzenie i rodzina. Bóg stwarzając mężczyznę i kobietę na swój obraz i podobieństwo pobłogosławił im i przykazał, by zaludnili ziemię i czynili ją sobie poddaną. – Błogosławieństwo Boga spoczywa na kobiecie i mężczyźnie, jednoczących się w jedno ciało po to, by mieć własne potomstwo, a w konsekwencji budować naród i w tym rozwoju z pokolenia na pokolenie upatrywać nieomylnych znaków Bożego błogosławieństwa – powiedział arcybiskup.

Przyznał, że współczesna kultura kwestionuje te wartości, odrzucając Boga. Jego negacja sprawia, że człowiek pozostaje osamotniony. Opieranie się wyłącznie na rozumie doprowadziło do tragicznych wydarzeń II wojny światowej, gdy stworzono system zniszczenia drugiego człowieka. Dzisiaj pojawiają się nowe zagrożenia. – Stwierdzono, że istotą człowieka nie jest rozum, ale ciemne siły związane z seksem. Głosi się to dzisiaj w postaci ideologii gender i LGBT. Próbuje się to systematycznie wprowadzać w życie społeczeństw i narodów poprzez kartę WHO – wskazał metropolita. Powiedział, że usiłuje się odebrać dzieciom ich niewinność i tożsamość, a także zniszczyć naród, kwestionując jego historię i dziedzictwo.

Stwierdził, że wobec tego należy koniecznie powrócić do nauczana św. Jana Pawła II. Papież wielokrotnie podkreślał, że fundamentem życia człowieka jest Bóg, z którego wynika godność ludzka i nadzwyczajna rola małżeństwa i rodziny, a z tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie wyrasta trwałość i wielkość narodów.

Metropolita przywołał słowa kard. Josepha Ratzingera, który stwierdził, że dla Jana Pawła II Bóg jest fundamentem życia, a jego wiara znalazła swój wyraz w słowach „Nie lękajcie się ! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!”. Krytycy religijni w przeszłości uważali, że wiara wynikła ze strachu. Dziś sytuacja jest odwrotna: eliminacja Boga zrodziła lęk. Ludzie, który odrzucili Boga boją się, że On może istnieć, są przerażeni możliwościami, które noszą w sobie, obawiają się mrocznego świata. Jan Paweł II zdawał sobie sprawę z tych obaw i dlatego wzywał, by otworzyć się na Chrystusa.

W pierwszej programowej encyklice „Redemptor hominis” Ojciec Święty mówił, że człowiek nie może żyć i poznać siebie bez Miłości. Tylko dzięki Chrystusowi ludzie odkrywają swą osobową godność. W adhortacji apostolskiej „Familiaris consortio” tłumaczył, że przez chrzest mężczyzna i kobieta zostają włączeni w przymierze Chrystusa z Kościołem. Z racji tego miłość małżeńska, włączona w miłość Chrystusa jest wsparta Jego mocą zbawczą. Na mocy sakramentalnego charakteru małżeństwa związek kobiety i mężczyzny staje się nierozerwalny. Małżonkowie są dla siebie i swych dzieci świadkami zbawienia.

Jan Paweł II mówił, że nie sposób poznać człowieka inaczej jak tylko poprzez wspólnotę, którą jest naród. Podkreślił, że narodu polskiego nie można zrozumieć bez Chrystusa. – Nie sposób zrozumieć tego narodu, który miał przeszłość tak wspaniałą, ale zarazem tak straszliwie trudną – bez Chrystusa. (…) Nie sposób zrozumieć dziejów Polski od Stanisława na Skałce do Maksymiliana Kolbe w Oświęcimiu, jeśli się nie przyłoży do nich tego jeszcze jednego i tego podstawowego kryterium, któremu na imię Jezus Chrystus” – powiedział 2 czerwca 1979 roku na Placu Zwycięstwa w Warszawie.

Metropolita stwierdził, że pielgrzymi przybywają do Matki Bożej by przedstawić Jej wszystkie ważne sprawy, także związane z małżeństwem i rodzinami i prosić o to, by stawali się dla innych znakiem nadziei. – Przynosimy jej także dzisiaj sprawy naszego narodu. Ten polski naród budował się przez tysiąclecia na trwałości małżeństw i rodzin (…). Przychodzimy mając świadomość, że jest Matką Kościoła i Królową Polski, naszego narodu. Jest Królową, która ze swej duchowej stolicy, z Jasnej Góry mówi te same słowa od wieków: „Czyńcie wszystko, cokolwiek powie Wam mój syn – powiedział metropolita i stwierdził, że należy modlić się o doświadczenie współdziałania z Bogiem w życiu.

Na zakończenie Mszy św. ks. Paweł Gałuszka wyraził wdzięczność Bogu za dar kolejnej pielgrzymki rodzin do Kalwarii Zebrzydowskiej. Podziękował arcybiskupowi za pasterską obecność, słowo i modlitwę, wszystkim biskupom, duchownym, siostrom zakonnym, przedstawicielom władz świeckich i pielgrzymom. W ostatnich słowach ogłosił powołanie przez abpa Marka Jędraszewskiego fundacji towarzyszenia rodzinie, która będzie wspierała w posłudze duszpasterstwo rodzin.

Przed udzieleniem błogosławieństwa metropolita krakowski przypomniał, że Bóg współdziała ze swoimi wiernymi. Podał przykład pogody, która według wszelkich prognoz miała być deszczowa i pochmurna. – Pan Bóg dał nam ten uśmiech z nieba za przyczyną swej Matki – stwierdził. Podziękował pielgrzymom za to, że chcą w swoim życiu współdziałać z Bogiem. Poprosił, by miłość do Boga przekazywać swym bliskim i całemu narodowi. – Jeśli nie zabraknie miłujących Boga, to nie zabraknie dobrej przyszłości dla nas wszystkich – zakończył.

Na koniec podziękowania złożył ks. dr Paweł Gałuszka, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin Kurii Metropolitalnej w Krakowie, organizatora uroczystości. W tym roku odbywała się pod hasłem zaczerpniętym z „Listu do rodzin” św. Jana Pawła II: „Oblubieniec jest z wami”.



cyk

Źródło: Justyna Tyrka | Archidiecezja Krakowska Diecezja.pl/Wadowice24.pl/Onet.pl

 

POLECANE
Wulgarna Babcia Kasia grozi prezydentowi Dudzie. Szokujące słowa z ostatniej chwili
Wulgarna "Babcia Kasia" grozi prezydentowi Dudzie. Szokujące słowa

Aktywistka "Babcia Kasia", czyli Katarzyna Augustynek w obraźliwych i wulgarnych słowach obraziła publicznie prezydenta Andrzeja Dudę. "Jesteś najgorszym skur****em, jakiego ziemia nosi" – napisała. Internauci przypominają o art. 135 §2 kodeksu karnego.

Pokój Socjalny: Bodnar, Braun i daltonizm prawno-historyczny    Wiadomości
Pokój Socjalny: Bodnar, Braun i daltonizm prawno-historyczny   

"Jest do Radomia prosta droga” śpiewa Hiob Dylan, artysta, który nie daje namówić się na wywiad do Tysola, o którym marzy redaktor Woś. Bo w ogóle raczej nie daje się namawiać na wywiady.

Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia

Wojewoda podkarpacki Teresa Kubas-Hul wypłaciła do tej pory łącznie 440 tys. zł pomocy doraźnej mieszkańcom 19 gmin, którzy ucierpieli w wyniku ubiegłotygodniowych burz.

10 tys. więźniów może wyjść na wolność. Dramatyczna decyzja unijnego kraju z ostatniej chwili
10 tys. więźniów może wyjść na wolność. Dramatyczna decyzja unijnego kraju

Władze w Rzymie mogą uwolnić nawet 10 tys. osób z więzień we Włoszech w związku z ich przepełnieniem - przekazało w środę włoskie ministerstwo sprawiedliwości. Stanowi to około 15 proc. wszystkich więźniów w kraju. Kara pozbawienia wolności zostałaby im zamieniona na areszt domowy lub pozostawanie pod nadzorem.

Żołnierze zaatakowani koktajlem Mołotowa. Jest nagranie z granicy z ostatniej chwili
Żołnierze zaatakowani koktajlem Mołotowa. Jest nagranie z granicy

Straż Graniczna oraz polscy żołnierze zostali zaatakowani przez nielegalnych imigrantów. Jeden z nich cisnął w mundurowych koktajlem Mołotowa.

W ramach procedury readmisji Niemcy przysyłają imigrantów bez dokumentów, a ci i tak trafiają do Polski tylko u nas
W ramach procedury readmisji Niemcy przysyłają imigrantów bez dokumentów, a ci i tak trafiają do Polski

Jedną z procedur w ramach których Niemcy wydalają imigrantów do Polski jest tzw. "procedura readmisji". Procedura uproszczonej readmisji stosowana przez Niemców w celu wydalenia migrantów do Polski opiera się na porozumieniu z 29 marca 1991 r. oraz protokołu z 29 marca 1991 r.. Dopóki reguły readmisji są przestrzegane, to wydalenie jest zgodne z prawem unijnym i międzynarodowym.

Imigranci odesłani z Niemiec do Polski. Szokujące dane z ostatniej chwili
Imigranci odesłani z Niemiec do Polski. Szokujące dane

W Nadodrzańskim Oddziale Straży Granicznej w 2024 r. 70 proc. imigrantów przekazanych przez Niemców w procedurze readmisji nie miało dokumentu tożsamości – alarmuje w środę europoseł Konfederacji Anna Bryłka.

ZUS wydał pilny komunikat z ostatniej chwili
ZUS wydał pilny komunikat

300 zł na wyprawkę 2025/2026 już trafia na konta. Sprawdź terminy oraz to, jak złożyć wniosek online o świadczenie 300 plus z programu Dobry Start.

Propozycja budżetu UE von der Leyen uderzy w Polskę Wiadomości
Propozycja budżetu UE von der Leyen uderzy w Polskę

Komisja Europejska przedstawia dziś projekt nowego budżetu UE na lata 2028–2034. Jak jej plany zmieniłyby dotychczasowy porządek? "Ursula von der Leyen forsuje z wielką determinacją, w interesie i z błogosławieństwem Berlina, radykalną, wręcz rewolucyjną - alarmuje Jacek Saruysz-Wolski, były europoseł PiS, jeden z głównych negocjatorów wejścia Polski do UE.

Czerwone flagi nad Bałtykiem. Kolejne plaże z zakazem kąpieli Wiadomości
Czerwone flagi nad Bałtykiem. Kolejne plaże z zakazem kąpieli

Na kilkunastu nadmorskich kąpieliskach w województwie zachodniopomorskim obowiązuje zakaz wchodzenia do wody. Powodem są niebezpieczne warunki – wysokie fale i silne prądy wsteczne. W środę czerwone flagi pojawiły się m.in. na plażach w Dziwnowie, Pobierowie, Mielnie i Dąbkach. Tymczasem na Kaszubach zamknięto trzy kąpieliska z powodu zakwitu sinic.

REKLAMA

[video] Kalwaria. 100 tys. pielgrzymów. Homilia abpa Jędraszewskiego: Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?

Ponad 100 tysięcy osób uczestniczyło w 27. Pielgrzymce Rodzin Archidiecezji Krakowskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Podczas mszy z udziałem m.in. Prezydenta RP Andrzeja Dudy homilie wygłosił abp metropolita krakowski Marek Jędraszewski laureat tytułu Człowieka Roku Tygodnika Solidarność
 [video] Kalwaria. 100 tys. pielgrzymów. Homilia abpa Jędraszewskiego: Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?
/ screen YouTube

- Bóg współdziała z tymi, którzy go miłują. Tak się tworzy małżeństwo, rodzina, a z niej naród. W ten sposób spełnia się pierwotne przykazanie, jakie Bóg dał pierwszym rodzicom stwarzając człowieka na swój obraz, jako mężczyznę i niewiastę. Powiedział im: bądźcie płodni, rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i czynili ją sobie poddaną
(...)
Próbuje się niszczyć przedszkolne dzieci, odbierając im prostotę spojrzenia i czystość ich oczu.
(...)
To chce się im odebrać i chce się zniszczyć, planując także niszczenie całych społeczeństw i narodów


- mówił m.in. abp Jędraszewski, który cytował również List św Pawła Apostoła do Rzymian: "Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam?"

Na początku Mszy św. głos zabrał kustosz kalwaryjskiego sanktuarium o. Konrad Cholewa OFM, który życzył zebranym, by zawsze towarzyszył im Chrystusowy pokój i nadzieja. Stwierdził, że Jezus pragnie zapukać do drzwi domów i serc. Powitał metropolitę krakowskiego abpa Marka Jędraszewskiego. – Ekscelencjo, wiemy jak wielką wartością dla ciebie jest każda ludzka rodzina. Wiemy, jak głęboko w twoim sercu leży troska o człowieka i jego godność. Dlatego właśnie w tej rodzinnej wspólnocie na Kalwarii zostanie wypowiedziana nasza wdzięczność za twoją troskę o rodzinę. Dziękujemy, że jako pasterz stajesz po stronie owiec – powiedział. Wyraził swą radość z licznej obecności rodzin, duchownych, osób życia konsekrowanego, a także przedstawicieli władz świeckich.

 W homilii arcybiskup nawiązał do słów św. Pawła „Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra”. Stwierdził, że Bóg wyraził swą miłość do człowieka oddając Swego Syna. Ci, którzy przyjęli prawdę o Chrystusie, odpowiadają Bogu swoją miłością i doświadczają jego wsparcia. Bóg jest fundamentem godności i poczucia osobistej wartości. Z tego wynika przesłanie wyrażone słowami św. Pawła „Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam?”

Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo dla miłości, zwłaszcza małżeńskiej i rodzinnej. Działał w życiu św. Joachima i św. Anny, a także Maryi i Józefa. Ewangelia przybliża niepokój Józefa, który w poczuciu odpowiedzialności chciał oddalić od siebie Maryję. Uczynił jednak tak jak powiedział mu anioł i wziął małżonkę do siebie. Metropolita stwierdził, że miłość małżeńska musi być budowana na bezgranicznej miłości do Boga.

Zauważył, że z rodzin tworzy się naród. Ewangelia św. Mateusza rozpoczyna się od rodowodu Jezusa, ponieważ dla Izraelitów bardzo ważne było pochodzenie i rodzina. Bóg stwarzając mężczyznę i kobietę na swój obraz i podobieństwo pobłogosławił im i przykazał, by zaludnili ziemię i czynili ją sobie poddaną. – Błogosławieństwo Boga spoczywa na kobiecie i mężczyźnie, jednoczących się w jedno ciało po to, by mieć własne potomstwo, a w konsekwencji budować naród i w tym rozwoju z pokolenia na pokolenie upatrywać nieomylnych znaków Bożego błogosławieństwa – powiedział arcybiskup.

Przyznał, że współczesna kultura kwestionuje te wartości, odrzucając Boga. Jego negacja sprawia, że człowiek pozostaje osamotniony. Opieranie się wyłącznie na rozumie doprowadziło do tragicznych wydarzeń II wojny światowej, gdy stworzono system zniszczenia drugiego człowieka. Dzisiaj pojawiają się nowe zagrożenia. – Stwierdzono, że istotą człowieka nie jest rozum, ale ciemne siły związane z seksem. Głosi się to dzisiaj w postaci ideologii gender i LGBT. Próbuje się to systematycznie wprowadzać w życie społeczeństw i narodów poprzez kartę WHO – wskazał metropolita. Powiedział, że usiłuje się odebrać dzieciom ich niewinność i tożsamość, a także zniszczyć naród, kwestionując jego historię i dziedzictwo.

Stwierdził, że wobec tego należy koniecznie powrócić do nauczana św. Jana Pawła II. Papież wielokrotnie podkreślał, że fundamentem życia człowieka jest Bóg, z którego wynika godność ludzka i nadzwyczajna rola małżeństwa i rodziny, a z tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie wyrasta trwałość i wielkość narodów.

Metropolita przywołał słowa kard. Josepha Ratzingera, który stwierdził, że dla Jana Pawła II Bóg jest fundamentem życia, a jego wiara znalazła swój wyraz w słowach „Nie lękajcie się ! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!”. Krytycy religijni w przeszłości uważali, że wiara wynikła ze strachu. Dziś sytuacja jest odwrotna: eliminacja Boga zrodziła lęk. Ludzie, który odrzucili Boga boją się, że On może istnieć, są przerażeni możliwościami, które noszą w sobie, obawiają się mrocznego świata. Jan Paweł II zdawał sobie sprawę z tych obaw i dlatego wzywał, by otworzyć się na Chrystusa.

W pierwszej programowej encyklice „Redemptor hominis” Ojciec Święty mówił, że człowiek nie może żyć i poznać siebie bez Miłości. Tylko dzięki Chrystusowi ludzie odkrywają swą osobową godność. W adhortacji apostolskiej „Familiaris consortio” tłumaczył, że przez chrzest mężczyzna i kobieta zostają włączeni w przymierze Chrystusa z Kościołem. Z racji tego miłość małżeńska, włączona w miłość Chrystusa jest wsparta Jego mocą zbawczą. Na mocy sakramentalnego charakteru małżeństwa związek kobiety i mężczyzny staje się nierozerwalny. Małżonkowie są dla siebie i swych dzieci świadkami zbawienia.

Jan Paweł II mówił, że nie sposób poznać człowieka inaczej jak tylko poprzez wspólnotę, którą jest naród. Podkreślił, że narodu polskiego nie można zrozumieć bez Chrystusa. – Nie sposób zrozumieć tego narodu, który miał przeszłość tak wspaniałą, ale zarazem tak straszliwie trudną – bez Chrystusa. (…) Nie sposób zrozumieć dziejów Polski od Stanisława na Skałce do Maksymiliana Kolbe w Oświęcimiu, jeśli się nie przyłoży do nich tego jeszcze jednego i tego podstawowego kryterium, któremu na imię Jezus Chrystus” – powiedział 2 czerwca 1979 roku na Placu Zwycięstwa w Warszawie.

Metropolita stwierdził, że pielgrzymi przybywają do Matki Bożej by przedstawić Jej wszystkie ważne sprawy, także związane z małżeństwem i rodzinami i prosić o to, by stawali się dla innych znakiem nadziei. – Przynosimy jej także dzisiaj sprawy naszego narodu. Ten polski naród budował się przez tysiąclecia na trwałości małżeństw i rodzin (…). Przychodzimy mając świadomość, że jest Matką Kościoła i Królową Polski, naszego narodu. Jest Królową, która ze swej duchowej stolicy, z Jasnej Góry mówi te same słowa od wieków: „Czyńcie wszystko, cokolwiek powie Wam mój syn – powiedział metropolita i stwierdził, że należy modlić się o doświadczenie współdziałania z Bogiem w życiu.

Na zakończenie Mszy św. ks. Paweł Gałuszka wyraził wdzięczność Bogu za dar kolejnej pielgrzymki rodzin do Kalwarii Zebrzydowskiej. Podziękował arcybiskupowi za pasterską obecność, słowo i modlitwę, wszystkim biskupom, duchownym, siostrom zakonnym, przedstawicielom władz świeckich i pielgrzymom. W ostatnich słowach ogłosił powołanie przez abpa Marka Jędraszewskiego fundacji towarzyszenia rodzinie, która będzie wspierała w posłudze duszpasterstwo rodzin.

Przed udzieleniem błogosławieństwa metropolita krakowski przypomniał, że Bóg współdziała ze swoimi wiernymi. Podał przykład pogody, która według wszelkich prognoz miała być deszczowa i pochmurna. – Pan Bóg dał nam ten uśmiech z nieba za przyczyną swej Matki – stwierdził. Podziękował pielgrzymom za to, że chcą w swoim życiu współdziałać z Bogiem. Poprosił, by miłość do Boga przekazywać swym bliskim i całemu narodowi. – Jeśli nie zabraknie miłujących Boga, to nie zabraknie dobrej przyszłości dla nas wszystkich – zakończył.

Na koniec podziękowania złożył ks. dr Paweł Gałuszka, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin Kurii Metropolitalnej w Krakowie, organizatora uroczystości. W tym roku odbywała się pod hasłem zaczerpniętym z „Listu do rodzin” św. Jana Pawła II: „Oblubieniec jest z wami”.



cyk

Źródło: Justyna Tyrka | Archidiecezja Krakowska Diecezja.pl/Wadowice24.pl/Onet.pl


 

Polecane
Emerytury
Stażowe