W zamówieniach publicznych trzeba dbać o rynek pracy

Jak zaznaczono już na jego wstępie, zespół wzywa zamawiających do stosowania art. 29 ust. 3a ustawy Prawo zamówień publicznych zgodnie z intencją ustawodawcy, którego celem było przede wszystkim zagwarantowanie przy realizacji zamówienia publicznego przestrzeganie prawa, w tym prawa pracy.

Przepis, który zobowiązuje zamawiających do wymagania zatrudnienia pracowników na umowę o pracę tam, gdzie będą realizowane czynności wypełniające znamiona art. 22 ust. 1 Kodeksu Pracy ma także za zadanie przywrócić uczciwą konkurencję na rynku i poprawić warunki świadczenia pracy przez osoby realizujące zamówienie publiczne.

Ustawodawca za pomocą tej regulacji realizuje ponadto zapisy Dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych które wskazują, że zamówienia publiczne powinny zostać wykorzystane dla osiągnięcia celów społecznych oraz być realizowane w sposób gwarantujący efektywne wydatkowanie środków publicznych i zapewniający przestrzeganie prawa.

Biorąc powyższe pod uwagę tespół przypomina, że zamawiający są zobowiązani wymagać od wykonawców zatrudniania osób realizujących zamówienia publiczne na podstawie umowy o pracę, zawsze wtedy, gdy jest to uzasadnione rodzajem wykonywanych przez te osoby czynności. W związku z tym zamawiający powinni określać wymóg zatrudnienia na umowę o pracę oraz w sposób wyczerpujący czynności, przy wykonywaniu których wymaga się zatrudnienia na umowę o pracę w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Zespół wzywa również zamawiających do przeprowadzenia procesu waloryzacji wynagrodzeń wykonawców zamówień publicznych na podstawie art. 8 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw o koszty wynikające z zapisów tej ustawy, w tym: wzrostu wynagrodzeń osób przyjmujących zlecenie i świadczących usługi wraz z obowiązkowymi pochodnymi naliczanymi od tych wynagrodzeń oraz o wysokość dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.

Kolejny apel dotyczy nie nieprzedłużania bez uzasadnienia negocjacji w sprawie dostosowania kwot wynagrodzeń w ramach trwających zamówień publicznych do zmian wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej.

Zespół sprzeciwia się praktykom polegającym na akceptowaniu w ramach zamówień publicznych zaniżonych kosztów realizacji zamówienia, w tym kosztów pracy bez względu na formę jej wykonywania.

Przypomina, że zamawiający są zobowiązani do zachowania należytej staranności przy weryfikowaniu kosztów realizacji zamówienia, w tym kosztów pracy deklarowanych przez wykonawców w wyjaśnieniach składanych w ramach procedury badania rażąco niskiej ceny (art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych).

W swoim stanowisku, zespół zwraca uwagę zamawiających, że akceptując wyjaśnienia uzasadniające zaniżenie kosztów pracy okolicznościami, które nie istnieją lub wyjaśnienia, które wskazują na naruszenie przepisów prawa, zamawiający stają się moralnie współodpowiedzialni za naruszenie prawa.

Jak zaznaczono w stanowisku, wyjaśnienia uzasadniające zaniżenie kosztów pracy muszą być potwierdzone stanem faktycznym w okresie realizacji umowy, w przeciwnym wypadku dochodzi do naruszenia przepisów prawa, a zamawiający staje się za nie współodpowiedzialny.

Kolejny apel zawarty przez zespół dotyczy tego, by zamawiający ustalali taką wysokość budżetu przeznaczanego na realizację zamówień publicznych, by w ramach ich realizacji zagwarantowana bała realna możliwość przestrzegania obowiązującego prawa. Dotyczy to również obowiązku zatrudnienia na umowę o pracę przy realizacji zamówienia tam, gdzie zakres czynności będzie tego wymagał oraz stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej.

Stanowisko ma być przekazane Prezydium Rady Dialogu Społecznego.

Anna Grabowska