[Tylko u nas] Aleksandra Jakubiak OV: O duchowości równowagi i herezjach słów kilka

„A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre” (Rdz 1, 31a)
 [Tylko u nas] Aleksandra Jakubiak OV: O duchowości równowagi i herezjach słów kilka
/ pixabay.com/AdelinaZw

 

Nie wiem, czy wszyscy znają te swoiste rzeźby, czy raczej instalacje, budowane z kamieni, w których układa się kamyki jeden na drugim, a one tworząc rodzaj budowli i stojąc zdają się przeczyć prawom fizyki. Na pierwszy rzut oka wiemy jedno - ten konstrukt nie ma prawa utrzymać się w pionie. A jednak się trzyma. Budowanie tych niezwykłych figur to zarówno forma sztuki, jak i wykorzystanie naukowej wiedzy na temat równoważenia się całego systemu sił wzajemnie na siebie oddziałujących. Te kamienne figury to wręcz wspaniała ikona układów rzeczywistości duchowej. Tego w czym maestrię uwidacznia nam Bóg - duchowego balansu, równowagi sił pomiędzy rozmaitymi zjawiskami, które same w sobie są dobre, pod warunkiem jednak, że występują w naszym życiu we właściwych proporcjach.

Niestety, co widać także w Kościele, często mamy tendencję ku ciążeniu w kierunku ekstremów. Kiedy coś uznamy za dobre to nader chętnie to absolutyzujemy. Prosty przykład ze skrajnymi tradsami oraz tzw. Kościołem otwartym, jedni i drudzy uznają za najbardziej wartościową jakąś część przesłania wynikającego z publicznego Objawienia, która naprawdę jest wartościowa i dobra, ale wyabstrahowując ją i posuwając się w tym ku skrajności, przy jednoczesnym pomijaniu innych również wartościowych i konstytutywnych rzeczy, sprawiają, że zaburza się równowaga i obraz chrześcijaństwa  powoli ulega deformacji. Oczywiście zawsze będzie tak, że do rozumienia czegoś powołani jesteśmy bardziej, do czegoś innego mniej, i dobrze, że tak jest, istotne jednak, by baczyć na balans całości konstrukcji.

Do pewnego momentu nasza tendencja do odrywania wartości od całości jest pogłębiającą się dysharmonią, jednak po przekroczeniu cezury dogmatu mamy już do czynienia z herezją. Tak, to zasadniczo nadużywane określenie, znaczy tyle, co „wybierać” [grec. αἵρεσις hairesis], czyli wyrywać z kontekstu, a zatem odrywać od całości. Z herezjami chrześcijaństwo miało do czynienia prawie od początku, to często herezje wpływały na potrzebę formułowania dogmatów wiary, które choć obecnie często wydają nam się oczywiste, kiedyś jednak musiały zostać zdefiniowane właśnie ze względu na prądy myślowe formułujące poglądy sprzeczne z ortodoksją. Do jednych z najwcześniejszych herezji należał doketyzm, pogląd, według którego ciało Chrystusa miało być jedynie pozorne, a Jego człowieczeństwo niejako udawane. Doketyzm obecnie nie jest problemem, nikt poważny tego typu poglądów nie głosi. Za to dwie inne starożytne herezje, co słusznie zdefiniował papież Franciszek, mają się we współczesnym Kościele niestety bardzo dobrze. Mowa o gnostycyzmie i pelagianizmie. Pierwsza bazuje na pseudomistycyzmie, dualizmie, czyli pewnej porównywalności sił dobra i zła, przypisywaniu demonom sił równych Bogu, oraz na wiedzy dla wybranych, lubuje się w prywatnych objawieniach, także tych negowanych przez Kościół, i stawianiu ich w miejsce Objawienia publicznego, druga na pewnej formie autozbawienia, zakładającej zbawianie SIĘ za pomocą własnych osiągnięć np. ascetycznych oraz jakichś dzieł etc. Obie one, niczym głowy hydry, odrastają nader obficie. Chodzi mi tu nawet nie tyle o wskazywanie ich u innych, takie rzeczy są w gestii Kościoła instytucjonalnego, ale o to, by tropić te tendencje w sobie, bo one są destrukcyjne dla duchowości, a zasadzają się, przynajmniej u mnie, na dwóch słabościach - pysze i lęku.

„Koń, jaki jest, każdy widzi” pisał o definicji konia ks. Benedykt Chmielowski, twórca pierwszej polskiej encyklopedii „Nowe Ateny”. Problem polega na tym, że rzeczywistość duchowa jest nieco bardziej złożona niż wzmiankowany koń i nie jest trudno zgubić w niej balans, równowagę sił. Każde takie pogubienie, jeśli nie będziemy chcieli go nazywać, może w konsekwencji prowadzić do swoistego wewnętrznego totalitaryzmu. Na szczęście Bóg jest mistrzem wszelkiej harmonii i pokazuje, że dobrych jest niezwykle dużo rzeczy: i praca, i odpoczynek; i korzenie, i owoce; i radość, i namysł; i wiara, i rozum; i synteza, i analiza; i kontemplacja, i czynna miłość etc. I każda potrzebna jest w sobie wyznaczonym miejscu, ważne, by - jak w budowie tych kamiennych konstrukcji - uczyć się od Niego i otwierać na układy bardziej złożone niż koń.

Gdy spotka mnie coś przykrego, np. ktoś mocno mnie skrytykuje w tym, co dla mnie ważne, to gotowa jestem od razu przyjąć, że beznadziejna jestem cała. To ludzka skłonność do totalnego obrazu siebie i otaczającego nas świata. Spójrzmy jednak na Boga, który potrafi zwrócić nam w czymś uwagę, a jednocześnie przygarniać i kochać, a Jego upomnienie bardziej mobilizuje i dodaje werwy, niż wpływa negatywnie na nastrój. Jego obrazy postrzegania rzeczywistości są misterne niczym królewskie arrasy, do podziwiania i wyjaśniania tych „arrasów” powołany jest Kościół, w znaczeniu jego Kolegium Nauczycielskiego, to daje nam pewną formę bezpieczeństwa w interpretacji. Warto to docenić, nie zżymać się, nie awanturować, nie przegadywać, że ja jestem Pawła, a ja Kefasa, nie uznawać siebie lub innych osób za źródła teologiczne, nie dyskredytować kościelnych interpretacji tylko dlatego, że niektóre z nich są niezgodne z moim odczuciem, tylko rozważyć w sercu. Bo balans w życiu duchowym, to naprawdę droga do wewnętrznej integracji.


 

POLECANE
Hennig-Kloska: Park Narodowy Dolnej Odry powstanie nawet mimo weta prezydenta pilne
Hennig-Kloska: Park Narodowy Dolnej Odry powstanie nawet mimo weta prezydenta

W środę rząd przyjął projekt ustawy o utworzeniu Parku Doliny Dolnej Odry - poinformowała minister klimatu Paulina Hennig-Kloska. Nowy park ma powstać w województwie zachodniopomorskim w 2026 r. i objąć teren 3,8 tys. ha. Przeciwnicy alarmują: to cios w żeglugę, gospodarkę i porty Szczecina.

PiS złożył projekt uchwały ws. wywłaszczenia ambasady Rosji Wiadomości
PiS złożył projekt uchwały ws. wywłaszczenia ambasady Rosji

PiS złożył w Sejmie projekt uchwały dotyczącej pilnego zabezpieczenia terenu wokół Ministerstwa Obrony Narodowej. Jarosław Kaczyński zapowiedział, że chodzi m.in. o wywłaszczenie rosyjskiej ambasady w Warszawie.

Amerykanie kłócą się o nominowanego ambasadora USA w Polsce. Dwa głosy przewagi z ostatniej chwili
Amerykanie kłócą się o nominowanego ambasadora USA w Polsce. Dwa głosy przewagi

Nominowany na ambasadora USA w Polsce Tom Rose uzyskał w środę poparcie senackiej komisji spraw zagranicznych, choć nie poparł go żaden polityk Demokratów. Nominacja Rose'a wciąż musi uzyskać większość głosów w Senacie.

To będzie pierwsza wspólna podróż z prezydentem Nawrockim. Sikorski w delegacji do ONZ pilne
To będzie pierwsza wspólna podróż z prezydentem Nawrockim. Sikorski w delegacji do ONZ

Radosław Sikorski poleci z Karolem Nawrockim do Nowego Jorku na 80. sesję Zgromadzenia Ogólnego ONZ. To pierwsza zagraniczna wizyta, w której minister spraw zagranicznych będzie towarzyszył prezydentowi.

Komunikat dla mieszkańców Kielc Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców Kielc

Władze Kielc ogłosiły pełną listę inicjatyw zakwalifikowanych do tegorocznego budżetu obywatelskiego. W zestawieniu znalazło się łącznie 85 projektów, w tym 27 o charakterze ogólnomiejskim oraz 58 rejonowych.

Zełenski o Polakach: W razie ataku nie uratują ludzi. Kosiniak-Kamysz odpowiada pilne
Zełenski o Polakach: "W razie ataku nie uratują ludzi". Kosiniak-Kamysz odpowiada

Słowa prezydenta Ukrainy o polskich możliwościach obronnych wywołały burzę. Wołodymyr Zełenski w rozmowie z zagraniczną stacją stwierdził, że Polska „nie zdoła uratować ludzi” w przypadku zmasowanego ataku Rosji. Na jego wypowiedź zareagował szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz.

Kasa NFZ świeci pustkami. Szpitale ograniczą świadczenia? Wiadomości
Kasa NFZ świeci pustkami. Szpitale ograniczą świadczenia?

W Narodowym Funduszu Zdrowia brakuje ponad 2 mld złotych, by zamknąć trzeci kwartał tego roku. Łącznie w tym roku rząd musi przeznaczyć dodatkowo mld zł, by rachunek NFZ się spiął. Jeśli do tego nie dojdzie, szpitale będą musiały ograniczyć działalność.

Policja w Niemczech złapała poszukiwanego Syryjczyka. Był zamieszany w śmierć na granicy polsko-białoruskiej Wiadomości
Policja w Niemczech złapała poszukiwanego Syryjczyka. Był zamieszany w śmierć na granicy polsko-białoruskiej

Siły specjalne niemieckiej policji ujęły we Frankfurcie nad Menem 29-letniego Syryjczyka, którego od kilku lat poszukiwano w związku z przemytem ludzi. Według ustaleń śledczych mężczyzna miał też związek ze śmiertelnym wypadkiem na granicy polsko-białoruskiej w 2021 roku. Wówczas podczas nielegalnej przeprawy przez Bug przewrócił się ponton, a jeden z uchodźców zginął.

Niemieckie media po spotkaniu Nawrocki-Merz: Ignorowanie kwestii reparacji jest lekkomyślne Wiadomości
Niemieckie media po spotkaniu Nawrocki-Merz: "Ignorowanie kwestii reparacji jest lekkomyślne"

Wizyta prezydenta Karola Nawrockiego w Berlinie wywołała gorące komentarze. Niemiecki dziennik przyznał wprost, że Polska ma rację, domagając się reparacji. „Berlin mógłby zapłacić przynajmniej niewielką część” – przyznaje „Tageszeitung”.

Nowa ustawa repatriacyjna. „Musimy ratować Polaków ze Wschodu” z ostatniej chwili
Nowa ustawa repatriacyjna. „Musimy ratować Polaków ze Wschodu”

Senator Grzegorz Bierecki zaproponował nową ustawę repatriacyjną, która ma ułatwić powrót Polakom zesłanym do krajów byłego ZSRR. Projekt poparło Stowarzyszenie „Godność”, podkreślając, że to nie tylko kwestia polityki, ale także moralnego zobowiązania wobec rodaków prześladowanych przez reżimy Putina i Łukaszenki.

REKLAMA

[Tylko u nas] Aleksandra Jakubiak OV: O duchowości równowagi i herezjach słów kilka

„A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre” (Rdz 1, 31a)
 [Tylko u nas] Aleksandra Jakubiak OV: O duchowości równowagi i herezjach słów kilka
/ pixabay.com/AdelinaZw

 

Nie wiem, czy wszyscy znają te swoiste rzeźby, czy raczej instalacje, budowane z kamieni, w których układa się kamyki jeden na drugim, a one tworząc rodzaj budowli i stojąc zdają się przeczyć prawom fizyki. Na pierwszy rzut oka wiemy jedno - ten konstrukt nie ma prawa utrzymać się w pionie. A jednak się trzyma. Budowanie tych niezwykłych figur to zarówno forma sztuki, jak i wykorzystanie naukowej wiedzy na temat równoważenia się całego systemu sił wzajemnie na siebie oddziałujących. Te kamienne figury to wręcz wspaniała ikona układów rzeczywistości duchowej. Tego w czym maestrię uwidacznia nam Bóg - duchowego balansu, równowagi sił pomiędzy rozmaitymi zjawiskami, które same w sobie są dobre, pod warunkiem jednak, że występują w naszym życiu we właściwych proporcjach.

Niestety, co widać także w Kościele, często mamy tendencję ku ciążeniu w kierunku ekstremów. Kiedy coś uznamy za dobre to nader chętnie to absolutyzujemy. Prosty przykład ze skrajnymi tradsami oraz tzw. Kościołem otwartym, jedni i drudzy uznają za najbardziej wartościową jakąś część przesłania wynikającego z publicznego Objawienia, która naprawdę jest wartościowa i dobra, ale wyabstrahowując ją i posuwając się w tym ku skrajności, przy jednoczesnym pomijaniu innych również wartościowych i konstytutywnych rzeczy, sprawiają, że zaburza się równowaga i obraz chrześcijaństwa  powoli ulega deformacji. Oczywiście zawsze będzie tak, że do rozumienia czegoś powołani jesteśmy bardziej, do czegoś innego mniej, i dobrze, że tak jest, istotne jednak, by baczyć na balans całości konstrukcji.

Do pewnego momentu nasza tendencja do odrywania wartości od całości jest pogłębiającą się dysharmonią, jednak po przekroczeniu cezury dogmatu mamy już do czynienia z herezją. Tak, to zasadniczo nadużywane określenie, znaczy tyle, co „wybierać” [grec. αἵρεσις hairesis], czyli wyrywać z kontekstu, a zatem odrywać od całości. Z herezjami chrześcijaństwo miało do czynienia prawie od początku, to często herezje wpływały na potrzebę formułowania dogmatów wiary, które choć obecnie często wydają nam się oczywiste, kiedyś jednak musiały zostać zdefiniowane właśnie ze względu na prądy myślowe formułujące poglądy sprzeczne z ortodoksją. Do jednych z najwcześniejszych herezji należał doketyzm, pogląd, według którego ciało Chrystusa miało być jedynie pozorne, a Jego człowieczeństwo niejako udawane. Doketyzm obecnie nie jest problemem, nikt poważny tego typu poglądów nie głosi. Za to dwie inne starożytne herezje, co słusznie zdefiniował papież Franciszek, mają się we współczesnym Kościele niestety bardzo dobrze. Mowa o gnostycyzmie i pelagianizmie. Pierwsza bazuje na pseudomistycyzmie, dualizmie, czyli pewnej porównywalności sił dobra i zła, przypisywaniu demonom sił równych Bogu, oraz na wiedzy dla wybranych, lubuje się w prywatnych objawieniach, także tych negowanych przez Kościół, i stawianiu ich w miejsce Objawienia publicznego, druga na pewnej formie autozbawienia, zakładającej zbawianie SIĘ za pomocą własnych osiągnięć np. ascetycznych oraz jakichś dzieł etc. Obie one, niczym głowy hydry, odrastają nader obficie. Chodzi mi tu nawet nie tyle o wskazywanie ich u innych, takie rzeczy są w gestii Kościoła instytucjonalnego, ale o to, by tropić te tendencje w sobie, bo one są destrukcyjne dla duchowości, a zasadzają się, przynajmniej u mnie, na dwóch słabościach - pysze i lęku.

„Koń, jaki jest, każdy widzi” pisał o definicji konia ks. Benedykt Chmielowski, twórca pierwszej polskiej encyklopedii „Nowe Ateny”. Problem polega na tym, że rzeczywistość duchowa jest nieco bardziej złożona niż wzmiankowany koń i nie jest trudno zgubić w niej balans, równowagę sił. Każde takie pogubienie, jeśli nie będziemy chcieli go nazywać, może w konsekwencji prowadzić do swoistego wewnętrznego totalitaryzmu. Na szczęście Bóg jest mistrzem wszelkiej harmonii i pokazuje, że dobrych jest niezwykle dużo rzeczy: i praca, i odpoczynek; i korzenie, i owoce; i radość, i namysł; i wiara, i rozum; i synteza, i analiza; i kontemplacja, i czynna miłość etc. I każda potrzebna jest w sobie wyznaczonym miejscu, ważne, by - jak w budowie tych kamiennych konstrukcji - uczyć się od Niego i otwierać na układy bardziej złożone niż koń.

Gdy spotka mnie coś przykrego, np. ktoś mocno mnie skrytykuje w tym, co dla mnie ważne, to gotowa jestem od razu przyjąć, że beznadziejna jestem cała. To ludzka skłonność do totalnego obrazu siebie i otaczającego nas świata. Spójrzmy jednak na Boga, który potrafi zwrócić nam w czymś uwagę, a jednocześnie przygarniać i kochać, a Jego upomnienie bardziej mobilizuje i dodaje werwy, niż wpływa negatywnie na nastrój. Jego obrazy postrzegania rzeczywistości są misterne niczym królewskie arrasy, do podziwiania i wyjaśniania tych „arrasów” powołany jest Kościół, w znaczeniu jego Kolegium Nauczycielskiego, to daje nam pewną formę bezpieczeństwa w interpretacji. Warto to docenić, nie zżymać się, nie awanturować, nie przegadywać, że ja jestem Pawła, a ja Kefasa, nie uznawać siebie lub innych osób za źródła teologiczne, nie dyskredytować kościelnych interpretacji tylko dlatego, że niektóre z nich są niezgodne z moim odczuciem, tylko rozważyć w sercu. Bo balans w życiu duchowym, to naprawdę droga do wewnętrznej integracji.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe