Marek Miśko: Zerwana nić starożytności. Odszedł ambasador Antyku

Zmarł profesor Aleksander Krawczuk, postać zapomniana i z pewnością nie znana szeroko współczesnej publiczności. Był to drugi po Bogusławie Wolniewiczu (świeć Panie nad jego duszą) profesor, którego popularyzatorskie mowy, wiedza, intelekt i swoista oratorska błyskotliwość porywały, którym sam oddawałem się bez pamięci i pozwalałem prowadzić za rękę z pełnym zaufaniem. Poczułem nagle, że po jego śmierci zerwała się kolejna nić łącząca współczesność z jej korzeniami. Kto przypomni nam skąd wyrastamy, gdy umrą oni wszyscy?
Aleksander Krawczuk Marek Miśko: Zerwana nić starożytności. Odszedł ambasador Antyku
Aleksander Krawczuk / zrzut ekranu z serwisu YouTube / Ośrodek Dokumentacji Filmowej Nauki Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie

Profesor Wolniewicz dystyngowany filozof z „Elzenbergowskiej szkoły” ciął bezpardonowo rzeczywistość, ciosając jej nieokrzesane kształty w konkretne i rozpoznawalne figury. Profesor Krawczuk natomiast był ambasadorem starożytności i przez dziesięciolecia potęgował w swych odbiorcach zachwyt nad tym, co w oczach wielu zdawało się być minione. Cóż z tego, że politycznie zajmował miejsce przy karabinach nie mojej barykady, że w tak wielu sprawach z tą wybitną postacią zgodzić się nie mogłem… Cóż z tego, że w latach 90 szedł do sejmu z komunistami, że u Rakowskiego był Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego? O duszy naszej cywilizacji wiedział wszystko, w pełni się jej oddawał, rozumiał i żył nią – być może czasami nieopatrznie pojmując wolność. Każda z blisko czterdziestu książek profesora Krawczuka była nie tylko fascynującą i  pouczającą lekturą, ale manifestem po dwakroć wybitnym.

Misja profesora Krawczuka

Po pierwsze wypełnionym wiedzą. To jak była ona przekazywana, pozwalało sądzić, że autorowi nigdy nie było obojętne to, z czym czytelnik wyjdzie po przeczytaniu tej czy innej książki. Sądzę, że misją profesora Krawczuka nie było wyłącznie przekazanie wiedzy i samo zainteresowanie czytelnika starożytnością, ale przekonanie go do tego, aby podjął to intelektualne wyzwanie i chociaż przez chwilę zastanowił się nad tym gdzie zatraciliśmy swą cywilizacyjną wielkość, dlaczego spośród wielu cech na sztandar braliśmy przez stulecia najczęściej te odrażające? Pamiętajcie skąd jesteście  zdawał się krzyczeć zmarły Aleksander Krawczuk – Bogu dzięki, że było mi jeszcze dane usłyszeć echo tego wołania. Po drugie język, którym posługiwał się profesor ociekał na wskroś polskością. Barwy jego stylu, aż skrzyły się na pożółkłych kartach wydawnictwa Ossolineum… Pamiętam początek swojej przygody z mistrzem, gdy dawno temu wszedłem do pewnego antykwariatu, przez dłuższą chwilę rozglądając po piętrzących się stosach książek… Gdy Antykwariusz zapytał czy poszukuję czegoś konkretnego, odpowiedziałem profesora Krawczuka. Popatrzył wówczas ze zdziwienie, przyniósł drabinę z zaplecza i wdrapał się po jej szczeblach pod sam sufit. Zniósł stamtąd zakurzone, ale będące w niezłym stanie książki, a dokładnie 38 książek. Wziąłem wszystkie. Nie żałowałem i nie żałuję do dziś ani jednej wydanej wtedy złotówki. To Krawczuk skierował mnie ku polskim korzeniom i pozwolił inaczej na nie spojrzeć niż tylko przez pryzmat Jasienicy, Konecznego, Konopczyńskiego, czy bójcie się Boga ‑ Daviesa.

Miłość do starożytności

To Krawczuk rozpalił we mnie miłość do starożytności i to on popchnął mnie par excellence do Starej Mszy Katolickiej, tej która towarzyszyła i nadal towarzyszy Kościołowi Świętemu od 2000 lat, która t Msza urzekła mnie właśnie swą starożytnością. Wszystko zmieniło się natomiast diametralnie, gdy we wstępie do „Starożytności Odległej i Bliskiej” przeczytałem najpiękniejszą obronę łacinnictwa i łaciny. Gdy Krawczuk przypomniał treść wykładu Franciszka Ksawerego Dmochowskiego z 1790 roku, wygłoszonego w Kolegium Pijarów:      

„Lecz my Polacy mamy nasze szczególniejsze pobudki do zakochania się w Rzymian języku. Rzymianie byli wolnym narodem, Polacy są wolni. Gdzież lepszych wzo­rów wolni, jeżeli nie z wolnych szukać będziemy? Gdzie się napawać tym duchem gorliwości cnoty, miłości oj­czyzny, szlachetności umysłu, jeżeli nie z dzieł tego narodu, w którym najświetniejsze obywatelstwa przykłady istniały? W ich pismach widać sztukę władania umysłami, utrzymy­wania zgromadzenia, poruszania serc, przekonania rozu­mów. W nich widać cały majestat narodu, całą jego moc i powagę. Ich rady są żywym obrad naszych obrazem. Jakiż to wspaniały widok wymownego męża w obecności po­ważnego zgromadzenia? Tam wolny obywatel mocą dowcipu i wymowy staje się panem umysłów. A panowa­nie jego tym słodsze, że nie siłą i gwałtem wyciśnione, lecz przekonaniem i poruszeniem nabyte. Pełne są dzieje ludu rzymskiego tej wolnej i obywatelskiej wymowy. Otwórzmy Liwiusza, Salustiusza! Tam obaczymy, z jaką Rzymianie mocą, z jaką przezornością mówili. Tam się nauczymy, że nie na tym wymowa zawisła, aby wiele mówić, aby mniej stosownym rozumowaniem czas wy- cięczać, aby ustawicznymi ustępami i powtarzaniem nicze­go nie dowodzić i nudzić słuchających: lecz żeby tyle mówić, ile potrzeba; żeby tak mówić, aby przekonać; żeby rzecz zupełnie objąwszy, przelać ją w umysł drugich, i do swego przeświadczenia słodko nakłonić; żeby się upornie bez przyczyn nie sprzeciwiać, lecz dowodami odpierać, a oczywistości, prawdzie i dobru ojczyzny z usz­czerbkiem nawet własnego interesu szlachetnie się poddać! Takie nam przykłady prawdziwej i republikańskiej wy­mowy łacińska literatura podaje”. 

Jak dodał nieodżałowany Krawczuk – „Trzeba by te słowa wypowiedziane przed prawie dwustu laty ryć złotymi zgłoskami w każdej sali posiedzeń naszego kraju...”

To zapamiętam właśnie dzięki profesorowi Aleksandrowi Krawczukowi.  


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Zakaz sprzedaży aut spalinowych po 2035 roku. Jasne stanowisko premiera Morawieckiego Wiadomości
Zakaz sprzedaży aut spalinowych po 2035 roku. Jasne stanowisko premiera Morawieckiego

Zakaz sprzedaży aut spalinowych po 2035 roku to pomysł nie do zaakceptowania przez rząd PiS; zrobimy wszystko, żeby ochronić polskie rodziny przed kolejnym pseudoekologicznym wymysłem bogatych krajów i biurokratów z Brukseli - zadeklarował premier Mateusz Morawiecki.

Burza w Pałacu Buckingham. Król Karol III i książę William nawet nie chcą go widzieć Wiadomości
Burza w Pałacu Buckingham. Król Karol III i książę William nawet nie chcą go widzieć

Nic nie zapowiada, by relacje rodziny królewskiej uległy poprawie. Jak mówi dla Fox News królewski ekspert Christopher Andersen - książę Harry nie zostanie ciepło przyjęty przez króla Karola i księcia Williama.

Na takie skoki czekali kibice. Polacy dali popis w kwalifikacjach Wiadomości
Na takie skoki czekali kibice. Polacy dali popis w kwalifikacjach

Bardzo dobre wieści dla polskich kibiców skoków narciarskich. Kamil Stoch, Piotr Żyła i Aleksander Zniszczoł znakomicie zaprezentowali się podczas ostatnich w tym sezonie kwalifikacji.

To on miał wczoraj zabić dwie osoby. Policja opublikowała wizerunek poszukiwanego 24-latka Wiadomości
To on miał wczoraj zabić dwie osoby. Policja opublikowała wizerunek poszukiwanego 24-latka

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Międzychodzie poszukują Marcina Wolfa lat 24. Mężczyzna jest podejrzewany o dokonanie dwóch zabójstw na terenie powiatu międzychodzkiego.

UE wycofa się z zakazu aut spalinowych? Zaskakujące słowa polskiej minister Wiadomości
UE wycofa się z zakazu aut spalinowych? Zaskakujące słowa polskiej minister

Rada UE przyjęła we wtorek rozporządzenie określające bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych. Regulacja zakłada 100 proc. redukcji emisji dwutlenku węgla w przypadku nowych pojazdów po 2035 roku. Zdaniem minister klimatu i środowiska UE być może wycofa się z tego założenia.

Rosja. Zatrzymano amerykańskiego dziennikarza Wiadomości
Rosja. Zatrzymano amerykańskiego dziennikarza

Korespondent amerykańskiego dziennika "Wall Street Journal" Evan Gershkovich został zatrzymany w Jekaterynburgu na Uralu - podała w czwartek agencja Reutera, powołując się na media rządowe w Moskwie. Twierdzą one, że reporter jest podejrzany o szpiegostwo.

Nie żyje znany aktor. Zmarł nagle w wieku 53 lat Wiadomości
Nie żyje znany aktor. Zmarł nagle w wieku 53 lat

Nie żyje Robert Gallinowski. Aktor znany był między innymi z takich filmów jak "Nadzy wśród wilków" czy "Carlos". Zmarł niespodziewanie w wieku 53 lat.

Lewandowski ma poważny problem w reprezentacji? „Trwa walka o przywództwo” Wiadomości
Lewandowski ma poważny problem w reprezentacji? „Trwa walka o przywództwo”

Robert Lewandowski i Kamil Glik rywalizują o przywództwo w reprezentacji Polski? Taki wniosek można wysunąć na podstawie słów Łukasza Olkowicza, który jest autorem głośnej rozmowy o „aferze premiowej” z Łukaszem Skorupskim.

Żona Dawida Kubackiego walczy o życie. Burza po słowach Hołowczyca Wiadomości
Żona Dawida Kubackiego walczy o życie. Burza po słowach Hołowczyca

Dawid Kubacki wycofał się niespodziewanie z zawodów Pucharu Świata w norweskim Vikersund, a przyczyną decyzji była choroba jego małżonki. Wicelider Pucharu Świata nie weźmie udziału w pozostałych zawodach cyklu w sezonie 2022/2023.

Trwa obława policyjna w Wielkopolsce. 24-latek poszukiwany w sprawie podwójnego zabójstwa Wiadomości
Trwa obława policyjna w Wielkopolsce. 24-latek poszukiwany w sprawie podwójnego zabójstwa

Trwają policyjne poszukiwania 24-latka, który w środę miał zabić dwie osoby w powiecie międzychodzkim (woj. wielkopolskie). Policja potwierdziła w czwartek PAP, że poszukiwany mężczyzna kilka dni temu opuścił szpital psychiatryczny.

Emerytury
Stażowe