[Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Europejczycy i inni

Jeśli chodzi o opisy światów islamu przez Europejczyków, z całej masy intrygujących pozycji należy przeczytać przynajmniej cztery: dzieje spisane przez arcybiskupa i krzyżowca z końca XII w.; opowieści brytyjskiego szpiega w Mekce i Medinie oraz w Zanzibarze i Somalii w XIX w.; wspomnienia brytyjskiego dyplomaty z Półwyspu Arabskiego i Iraku z połowy XX w, jak również im podobnych.
Marek Jan Chodakiewicz [Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Europejczycy i inni
Marek Jan Chodakiewicz / Tygodnik Solidarność

Są to kolejno: William of Tyre, „A History of Deeds Done Beyond the Sea” [Historia czynów dokonanych poza morzem] (New York: Columbia University Press, 1943). Następnie Captain Sir Richard F. Burton, „Personal Narrative of a Pilgrimage to Al-Madinah & Meccah” [Osobista narracja o pielgrzymce do Mekki i Medyny], 2 vols. ([London?] Tylston and Edwards, 1893, reprint New York: Dover Publications, Inc., 1964 [2016]); oraz Richard Francis Burton, „First Footsteps in East Africa” [Pierwsze kroki we Wschodniej Afryce] (Middletown, DE: Shepperd Publications, 2015).

Potem: Wilfred Thesiger, „Arabian Sands” [Arabskie piaski] (New York: Penguin Books, 2012), co traktuje o koczowniczych Beduinach w Omanie i Arabii Saudyjskiej; oraz tegoż, „The Marsh Arabs” [Arabowie z moczarów] (New York: Penguin Books, 2008), opowiadającą o ludności zamieszkującej tereny bagienne obecnego Iraku. 

Podobnego posmaku są wspomnienia Bertrama Thomasa, „Arabia Felix: Across The Empty Quarter of Arabia” [Arabia Felix: Poprzez martwą część Arabii] (New York: Charles Scribner’s Sons, 1932); Gertrude Bell, „A Woman in Arabia: The Writings of the Queen of the Desert” [Kobieta w Arabii: Pisma Królowej Pustyni] (New York: Penguin, 2015); oraz T.E. Lawrence, „Seven Pillars of Wisdom” [Siedem filarów mądrości] (Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited, 1999).

Dostępne są też niezliczone inne źródła opublikowane po angielsku. To samo dotyczy prac naukowych. Zasygnalizuję niektóre z nich. Nie sposób bowiem omówić wszystkich, ale warto przynajmniej wspomnieć o trendach we współczesnej nauce o światach islamu. Trendy – zgodnie z duchem czasu – zwykle są liberalne i lewicowe. Ale nie zawsze tak było.

Od czego rozpocząć? 

Naukę należy zacząć, zapoznając się z dorobkiem wczesnych specjalistów od mahometanizmu. Zaczęło się naturalnie od przywódców lokalnych, w tym duchownych chrześcijańskich, oraz dyplomatów, szpiegów i żołnierzy bizantyjskich i innych (choćby hinduskich). To oni pierwsi natknęli się na (atakujących zwykle) wyznawców islamu i oni pierwsi ich opisywali. Z tego dorobku czerpali zwykle naukowcy w nowoczesności, powiedzmy od początku XX w.  

I tak dla mnie wielotomowa „The Encyclopaedia of Islam” (1913–1938) jest podstawą, a dwa następne jej wydania dopełnieniem. Można też konsultować „The Encyclopedia of the Qur’ān” (2006), pamiętając, że to produkt postnowoczesnej współczesności. „Encyclopedia Britannica”, najlepiej wydanie 11, nieskażone jeszcze polityczną poprawnością, pisane przepiękną prozą (1910–1911) pod batutą Cambridge University to generalna podstawa. Bardzo przydatna sekcja o islamie i jego światach – szczególnie jako odtrutka na multikulturowe wywody dzisiejszych uniwersytetów. 

Z podobnych powodów bardziej preferuję „The Cambridge History of Islam” (1970) w 2 tomach niż „The New Cambridge History of Islam” (2010) w 6 tomach. Ta pierwsza pozycja jest raczej faktograficzna  niż analityczna. Jej druga edycja z 1977 r. dostępna jest tutaj: https://www.cambridge.org/core/series/cambridge-history-of-islam/5A082D2D8BF552553BBF5F89E2EB27B3. Chociaż ta druga pozycja jest na pewno pełniejszym ujęciem zjawiska, niestety naznaczona jest też ambiwalentnym i relatywistycznym duchem czasów tzw. postnowoczesności. A można porównać sobie to tutaj: https://www.cambridge.org/core/series/new-cambridge-history-of-islam/FBDBA408B3E4AE595B06E4703BC7085E.

Czytaj także: Burza w Pałacu Buckingham: oto co ma zrobić książę Karol po śmierci króla Karola

Czytaj także: To nie żart. UE wprowadza podatek od domowych ciast

Co dalej? 

Jeśli chodzi o podręczniki i monografie wprowadzające w światy mahometańskie, to jest tego bardzo dużo. Zawężam arbitralnie do kilkudziesięciu znaczących pozycji o rozmaitej orientacji i wartości naukowej. Każda z nich jest warta poznania, ba! niezbędna – jeśli nawet nie z powodu ich świetności, to z powodu ich wartości porównawczej. 

Wymieniam te prace, zaczynając od najbardziej popularnych i wszędobylskich, choć niekoniecznie naukowo najwartościowszych. Praca Karen Armstrong to synkretyczny i politycznie poprawny pean na cześć religii muzułmańskiej. Autorka, była zakonnica, wychwala egalitaryzm islamu i jest pełna podziwu dla jego Proroka z powodu rzekomo świetnego traktowania przez niego kobiet . Ktokolwiek się z nią nie zgadza, jest naturalnie nietolerancyjnym faszystą. Zob. Karen Armstrong, „Islam: A Short History” (New York: The Modern Library, 2002). Reza Aslan stara się łagodniej znormalizować mohametanizm dla ludzi Zachodu. Tamim Ansary przedsięwziął niezwykle cwany zabieg propagandowy maskujący się jako dziejopisarstwo. Ten długoletni rezydent USA wywodzący się z Afganistanu, używając amerykańskiej wyobraźni, symbolu i idiomu, w rozrywkowy i przystępny sposób przekonuje o świetności i wyższości cywilizacji islamu nad wszelkim innym stworzeniem. Porównaj: Reza Aslan, „There Is No God but God: The Origins, Evolution, and Future of Islam” [Nie ma Boga ponad Allaha: Źródła, ewolucja, oraz przyszłość islamu] (New York: Random House, 2005); Tamim Ansary, „Destiny Disrupted: A History of the World Through Islamic Eyes” [Przerwane przeznaczenie: Historia świata islamskimi oczyma] (New York: Public Affairs, 2010).

Ansary’ego przebija John L. Esposito z wyżyn swojej pozycji profesorskiej w Georgetown University. Wyprodukował on wybitnie promahometański podręcznik wskazujący, że ów liberalny katolicki uczony albo doświadcza samopoturczenia, albo jest agentem wpływu islamu. Po apologetycznym wstępie szeroko malującym historię tej cywilizacji autor koncentruje się do dużego stopnia na współczesnej problematyce mahometanizmu na całym świecie. Według niego islam jest naturalnie religią pokoju. W podobnym tonie jest utrzymany zredagowany przez Esposito tom głosów naukowych życzliwych islamowi.

Oto mała próbka jego argumentów. Esposito odnosi się do dżihadu jako „oporu zbrojnego” (armed resistance, s. 14). Mahometa maluje jako postępowca, obrońcę kobiet i dzieci (s. 15–16), a Allah jest u niego jednowymiarowym, samym wcieleniem dobra (s. 24–27). Konwersje czy narzucenie statusu podległych muzułmanom niewiernych traktuje jako „pokojowe” (peaceful, s. 39) opcje islamu, chociaż niespójnie dodaje, że dżihad może pojawić się w tym kontekście. Esposito notorycznie stosuje podejście lustrzanego odbicia (mirror imaging) w służbie apologii islamu. Na przykład twierdzi, że w islamie kobiety posiadały prawa, np. do własności prywatnej i dziedziczenia, których „na Zachodzie” doczekano się dopiero w XIX w. (s. 118). A przecież w Polsce kobiety mogły dziedziczyć od najdawniejszych czasów. Dalej Esposito przynajmniej minimalizuje, jeśli nie pomija, wpływy marksizmu i niemieckiego narodowego socjalizmu na Bractwo Muzułmańskie, a redukuje je jedynie do muzułmańskiej ortodoksji (s. 178) oraz uznaje za „umiarkowaną” organizację (moderate, s. 197). Przeplata to wszystko moralnym relatywizmem, np. porównując walkę Ojców Założycieli USA vs. Brytyjska monarchia ze zmaganiami między „izraelskimi Żydami a Palestyńczykami” (s. 243). Zob. John L. Esposito, „Islam: The Straight Path” [Islam: Prosta droga] (Oxford and New York: Oxford University Press, 2011); John L. Esposito (red.), „The Oxford History of Islam” [Oksfordzka historia islamu] (Oxford and New York: Oxford University Press, 1999). Zob. też w podobnym stylu Jonathan Bloom and Sheila Blair, „Islam: A Thousand Years of Faith and Power” [Islam: tysiąc lat wiary i potęgi] (New Haven, CT: Yale University Press, 2002). Wszyscy oni obok poruszanych tematów wymieniają też kulturę dworską (adab).
O kulturze dworskiej, stanowiącej centralny punkt zainteresowania takich badaczy jak Marshall G.S. Hodgeson, opowiada również – na przykładzie jej prominentnego przedstawiciela – Erez Naaman, „Literature and the Islamic Court: Cultural life under al-Sahib Ibn ’Abbad” [Literatura i islamski dwór: Życie kulturalne pod berłem a.-Sahiba Ibn Abbada] (New York: Routledge, 2016). Pers Ibn Abbad (938–995) służył jako wezyr dynastii Buidów pod koniec X w. O adab w znaczeniu prawa zwyczajowego administrowanego przez dwór pisała Barbara Daly Metcalf (red.), „Moral Conduct and Authority: The Place of Adab in South Asia Islam” [Moralne postępowanie i władza: Miejsce adab w islamie Azji Południowej] (Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1984), dostępne pod https://www.scribd.com/document/395856166/Barbara-Daly-Metcalf-Moral-Conduct-and-Authority-B-ok-cc.
 


 

POLECANE
Kazik wygarnął Biedroniowi, nie zabrakło wulgaryzmów z ostatniej chwili
Kazik wygarnął Biedroniowi, nie zabrakło wulgaryzmów

Kazik Staszewski znów nie gryzł się w język. Muzyk opublikował wideo, na którym wykonuje wulgarną piosenkę skierowaną bezpośrednio do europosła Lewicy Roberta Biedronia. To reakcja na jego bulwersujący komentarz dotyczący zdjęcia prezydentów Karola Nawrockiego i Donalda Trumpa.

Anna Bryłka dla Tysol.pl: Moja grupa w PE ma zablokować cel klimatyczny UE na 2040 rok tylko u nas
Anna Bryłka dla Tysol.pl: Moja grupa w PE ma zablokować cel klimatyczny UE na 2040 rok

- Sprawozdawcą aktu prawnego w Parlamencie Europejskim dot. celu klimatycznego na rok 2040 została moja grupa. Dlaczego? Bo dostaliśmy poparcie Europejskiej Partii Ludowej na zablokowanie aktu, a nie może tego zrobić EPL. Oni poprą zablokowanie, ale sami nie mogą być inicjatorami. To byłaby dla nich kompromitacja - zdradza Anna Bryłka, eurodeputowana do PE z ramienia Konfederacji w rozmowie z Konradem Wernickim.

Eksplozja pod Warszawą na poligonie, rannych dwóch cywilów. Jest komunikat Żandarmerii Wojskowej z ostatniej chwili
Eksplozja pod Warszawą na poligonie, rannych dwóch cywilów. Jest komunikat Żandarmerii Wojskowej

Mazowiecki Oddział Żandarmerii Wojskowej poinformował o poważnym incydencie na terenie poligonu wojskowego w Warszawie-Rembertowie. Doszło tam do eksplozji ładunku wybuchowego. Ranne zostały dwie osoby cywilne.

Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska

W niedzielę, 7 września, w Gdańsku odbędzie się 63. Bieg Westerplatte – najstarszy i najdłużej organizowany bieg uliczny w kraju na dystansie 10 km. Na trasie zobaczymy około 4 tys. uczestników, co oznacza spore zmiany w ruchu drogowym i komunikacji miejskiej.

Lubelskie: Niedaleko Przewodowa rozbił się niezidentyfikowany obiekt latający z ostatniej chwili
Lubelskie: Niedaleko Przewodowa rozbił się niezidentyfikowany obiekt latający

W miejscowości Majdan-Sielec na Lubelszczyźnie doszło do niepokojącego zdarzenia: na ziemię spadł niezidentyfikowany obiekt latający, prawdopodobnie dron. Okoliczności wypadku badają służby.

Gorąco pod Abotakiem. Ciemnoskóry mężczyzna uderzył działaczkę pro life z ostatniej chwili
"Gorąco pod Abotakiem". Ciemnoskóry mężczyzna uderzył działaczkę pro life

Przed kliniką aborcyjną „Abotak” w Warszawie doszło do skandalicznego incydentu. Podczas protestu środowisk pro-life czarnoskóry mężczyzna zaatakował wolontariuszkę Fundacji Życie i Rodzina. O całej sytuacji poinformował Krzysztof Kasprzak, członek zarządu fundacji.

Polski zakonnik zatrzymany na Białorusi. Karmelici wydali oświadczenie z ostatniej chwili
Polski zakonnik zatrzymany na Białorusi. Karmelici wydali oświadczenie

Na Białorusi zatrzymano 27-letniego zakonnika z Polski, którego tamtejsze władze oskarżają o szpiegostwo. Zakon karmelitów wydał w tej sprawie specjalne oświadczenie, a polskie służby podkreślają, że to kolejna prowokacja reżimu Aleksandra Łukaszenki. 

W dniu pogrzebu polskich ofiar ukraińskie władze wciąż relatywizują Wołyń. Ofiary z dwóch stron z ostatniej chwili
W dniu pogrzebu polskich ofiar ukraińskie władze wciąż relatywizują Wołyń. "Ofiary z dwóch stron"

W sobotę odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni wołyńskiej ekshumowanych w Puźnikach na zachodzie Ukrainy. W czasie uroczystości ukraińskie władze ponownie próbowały relatywizować winy, mówiąc o krzywdach „dwóch stron” i „tragedii dwóch narodów”.

Puźniki: pogrzeb 42 ofiar UPA. Ekshumacje odsłoniły prawdę o zbrodni z ostatniej chwili
Puźniki: pogrzeb 42 ofiar UPA. Ekshumacje odsłoniły prawdę o zbrodni

Dzisiaj odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni wołyńskiej ekshumowanych w Puźnikach. Podczas prac znaleziono szczątki co najmniej 42 osób – kobiet, mężczyzn i dzieci. Zbrodnia w Puźnikach to jedna z wielu masakr dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów.

Rozmowy pokojowe z Putinem. Zełenski złożył propozycję z ostatniej chwili
Rozmowy pokojowe z Putinem. Zełenski złożył propozycję

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w rozmowie z amerykańską stacją ABC zaproponował Kijów jako miejsce spotkania z Władimirem Putinem. Wcześniej rosyjski przywódca wcześniej zasugerował, że rozmowy mogłyby się odbyć w Moskwie.

REKLAMA

[Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Europejczycy i inni

Jeśli chodzi o opisy światów islamu przez Europejczyków, z całej masy intrygujących pozycji należy przeczytać przynajmniej cztery: dzieje spisane przez arcybiskupa i krzyżowca z końca XII w.; opowieści brytyjskiego szpiega w Mekce i Medinie oraz w Zanzibarze i Somalii w XIX w.; wspomnienia brytyjskiego dyplomaty z Półwyspu Arabskiego i Iraku z połowy XX w, jak również im podobnych.
Marek Jan Chodakiewicz [Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Europejczycy i inni
Marek Jan Chodakiewicz / Tygodnik Solidarność

Są to kolejno: William of Tyre, „A History of Deeds Done Beyond the Sea” [Historia czynów dokonanych poza morzem] (New York: Columbia University Press, 1943). Następnie Captain Sir Richard F. Burton, „Personal Narrative of a Pilgrimage to Al-Madinah & Meccah” [Osobista narracja o pielgrzymce do Mekki i Medyny], 2 vols. ([London?] Tylston and Edwards, 1893, reprint New York: Dover Publications, Inc., 1964 [2016]); oraz Richard Francis Burton, „First Footsteps in East Africa” [Pierwsze kroki we Wschodniej Afryce] (Middletown, DE: Shepperd Publications, 2015).

Potem: Wilfred Thesiger, „Arabian Sands” [Arabskie piaski] (New York: Penguin Books, 2012), co traktuje o koczowniczych Beduinach w Omanie i Arabii Saudyjskiej; oraz tegoż, „The Marsh Arabs” [Arabowie z moczarów] (New York: Penguin Books, 2008), opowiadającą o ludności zamieszkującej tereny bagienne obecnego Iraku. 

Podobnego posmaku są wspomnienia Bertrama Thomasa, „Arabia Felix: Across The Empty Quarter of Arabia” [Arabia Felix: Poprzez martwą część Arabii] (New York: Charles Scribner’s Sons, 1932); Gertrude Bell, „A Woman in Arabia: The Writings of the Queen of the Desert” [Kobieta w Arabii: Pisma Królowej Pustyni] (New York: Penguin, 2015); oraz T.E. Lawrence, „Seven Pillars of Wisdom” [Siedem filarów mądrości] (Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited, 1999).

Dostępne są też niezliczone inne źródła opublikowane po angielsku. To samo dotyczy prac naukowych. Zasygnalizuję niektóre z nich. Nie sposób bowiem omówić wszystkich, ale warto przynajmniej wspomnieć o trendach we współczesnej nauce o światach islamu. Trendy – zgodnie z duchem czasu – zwykle są liberalne i lewicowe. Ale nie zawsze tak było.

Od czego rozpocząć? 

Naukę należy zacząć, zapoznając się z dorobkiem wczesnych specjalistów od mahometanizmu. Zaczęło się naturalnie od przywódców lokalnych, w tym duchownych chrześcijańskich, oraz dyplomatów, szpiegów i żołnierzy bizantyjskich i innych (choćby hinduskich). To oni pierwsi natknęli się na (atakujących zwykle) wyznawców islamu i oni pierwsi ich opisywali. Z tego dorobku czerpali zwykle naukowcy w nowoczesności, powiedzmy od początku XX w.  

I tak dla mnie wielotomowa „The Encyclopaedia of Islam” (1913–1938) jest podstawą, a dwa następne jej wydania dopełnieniem. Można też konsultować „The Encyclopedia of the Qur’ān” (2006), pamiętając, że to produkt postnowoczesnej współczesności. „Encyclopedia Britannica”, najlepiej wydanie 11, nieskażone jeszcze polityczną poprawnością, pisane przepiękną prozą (1910–1911) pod batutą Cambridge University to generalna podstawa. Bardzo przydatna sekcja o islamie i jego światach – szczególnie jako odtrutka na multikulturowe wywody dzisiejszych uniwersytetów. 

Z podobnych powodów bardziej preferuję „The Cambridge History of Islam” (1970) w 2 tomach niż „The New Cambridge History of Islam” (2010) w 6 tomach. Ta pierwsza pozycja jest raczej faktograficzna  niż analityczna. Jej druga edycja z 1977 r. dostępna jest tutaj: https://www.cambridge.org/core/series/cambridge-history-of-islam/5A082D2D8BF552553BBF5F89E2EB27B3. Chociaż ta druga pozycja jest na pewno pełniejszym ujęciem zjawiska, niestety naznaczona jest też ambiwalentnym i relatywistycznym duchem czasów tzw. postnowoczesności. A można porównać sobie to tutaj: https://www.cambridge.org/core/series/new-cambridge-history-of-islam/FBDBA408B3E4AE595B06E4703BC7085E.

Czytaj także: Burza w Pałacu Buckingham: oto co ma zrobić książę Karol po śmierci króla Karola

Czytaj także: To nie żart. UE wprowadza podatek od domowych ciast

Co dalej? 

Jeśli chodzi o podręczniki i monografie wprowadzające w światy mahometańskie, to jest tego bardzo dużo. Zawężam arbitralnie do kilkudziesięciu znaczących pozycji o rozmaitej orientacji i wartości naukowej. Każda z nich jest warta poznania, ba! niezbędna – jeśli nawet nie z powodu ich świetności, to z powodu ich wartości porównawczej. 

Wymieniam te prace, zaczynając od najbardziej popularnych i wszędobylskich, choć niekoniecznie naukowo najwartościowszych. Praca Karen Armstrong to synkretyczny i politycznie poprawny pean na cześć religii muzułmańskiej. Autorka, była zakonnica, wychwala egalitaryzm islamu i jest pełna podziwu dla jego Proroka z powodu rzekomo świetnego traktowania przez niego kobiet . Ktokolwiek się z nią nie zgadza, jest naturalnie nietolerancyjnym faszystą. Zob. Karen Armstrong, „Islam: A Short History” (New York: The Modern Library, 2002). Reza Aslan stara się łagodniej znormalizować mohametanizm dla ludzi Zachodu. Tamim Ansary przedsięwziął niezwykle cwany zabieg propagandowy maskujący się jako dziejopisarstwo. Ten długoletni rezydent USA wywodzący się z Afganistanu, używając amerykańskiej wyobraźni, symbolu i idiomu, w rozrywkowy i przystępny sposób przekonuje o świetności i wyższości cywilizacji islamu nad wszelkim innym stworzeniem. Porównaj: Reza Aslan, „There Is No God but God: The Origins, Evolution, and Future of Islam” [Nie ma Boga ponad Allaha: Źródła, ewolucja, oraz przyszłość islamu] (New York: Random House, 2005); Tamim Ansary, „Destiny Disrupted: A History of the World Through Islamic Eyes” [Przerwane przeznaczenie: Historia świata islamskimi oczyma] (New York: Public Affairs, 2010).

Ansary’ego przebija John L. Esposito z wyżyn swojej pozycji profesorskiej w Georgetown University. Wyprodukował on wybitnie promahometański podręcznik wskazujący, że ów liberalny katolicki uczony albo doświadcza samopoturczenia, albo jest agentem wpływu islamu. Po apologetycznym wstępie szeroko malującym historię tej cywilizacji autor koncentruje się do dużego stopnia na współczesnej problematyce mahometanizmu na całym świecie. Według niego islam jest naturalnie religią pokoju. W podobnym tonie jest utrzymany zredagowany przez Esposito tom głosów naukowych życzliwych islamowi.

Oto mała próbka jego argumentów. Esposito odnosi się do dżihadu jako „oporu zbrojnego” (armed resistance, s. 14). Mahometa maluje jako postępowca, obrońcę kobiet i dzieci (s. 15–16), a Allah jest u niego jednowymiarowym, samym wcieleniem dobra (s. 24–27). Konwersje czy narzucenie statusu podległych muzułmanom niewiernych traktuje jako „pokojowe” (peaceful, s. 39) opcje islamu, chociaż niespójnie dodaje, że dżihad może pojawić się w tym kontekście. Esposito notorycznie stosuje podejście lustrzanego odbicia (mirror imaging) w służbie apologii islamu. Na przykład twierdzi, że w islamie kobiety posiadały prawa, np. do własności prywatnej i dziedziczenia, których „na Zachodzie” doczekano się dopiero w XIX w. (s. 118). A przecież w Polsce kobiety mogły dziedziczyć od najdawniejszych czasów. Dalej Esposito przynajmniej minimalizuje, jeśli nie pomija, wpływy marksizmu i niemieckiego narodowego socjalizmu na Bractwo Muzułmańskie, a redukuje je jedynie do muzułmańskiej ortodoksji (s. 178) oraz uznaje za „umiarkowaną” organizację (moderate, s. 197). Przeplata to wszystko moralnym relatywizmem, np. porównując walkę Ojców Założycieli USA vs. Brytyjska monarchia ze zmaganiami między „izraelskimi Żydami a Palestyńczykami” (s. 243). Zob. John L. Esposito, „Islam: The Straight Path” [Islam: Prosta droga] (Oxford and New York: Oxford University Press, 2011); John L. Esposito (red.), „The Oxford History of Islam” [Oksfordzka historia islamu] (Oxford and New York: Oxford University Press, 1999). Zob. też w podobnym stylu Jonathan Bloom and Sheila Blair, „Islam: A Thousand Years of Faith and Power” [Islam: tysiąc lat wiary i potęgi] (New Haven, CT: Yale University Press, 2002). Wszyscy oni obok poruszanych tematów wymieniają też kulturę dworską (adab).
O kulturze dworskiej, stanowiącej centralny punkt zainteresowania takich badaczy jak Marshall G.S. Hodgeson, opowiada również – na przykładzie jej prominentnego przedstawiciela – Erez Naaman, „Literature and the Islamic Court: Cultural life under al-Sahib Ibn ’Abbad” [Literatura i islamski dwór: Życie kulturalne pod berłem a.-Sahiba Ibn Abbada] (New York: Routledge, 2016). Pers Ibn Abbad (938–995) służył jako wezyr dynastii Buidów pod koniec X w. O adab w znaczeniu prawa zwyczajowego administrowanego przez dwór pisała Barbara Daly Metcalf (red.), „Moral Conduct and Authority: The Place of Adab in South Asia Islam” [Moralne postępowanie i władza: Miejsce adab w islamie Azji Południowej] (Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1984), dostępne pod https://www.scribd.com/document/395856166/Barbara-Daly-Metcalf-Moral-Conduct-and-Authority-B-ok-cc.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe