Elżbieta II - królowa paru epok

Elżbieta II - królowa paru epok

Śmierć najdłużej w historii panującej brytyjskiej monarchy czyli królowej Elżbiety II, każe zastanowić się nad rolą, jaką przez siedem dekad pełniła ona w polityce międzynarodowej Londynu. Być może warto spojrzeć na to szerzej: jak bardzo pożyteczną jest instytucja królestwa i znaczenie, jakie pełni w funkcjonowaniu zewnętrznym i wewnętrznym Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii I Irlandii Północnej.
Aby zrozumieć fenomen popularności, dość powszechnej sympatii, ale też szacunku, jakim darzono Elżbietę – najstarszego monarchę świata – trzeba sobie uświadomić, że była ona - i będą jej następcy - nie tylko królową Brytyjczyków, ale także czternastu innych państw brytyjskiej Wspólnoty Narodów – Commonwealthu. Poza najbardziej znanymi, jak Kanada, Australia czy Nowa Zelandia, są to również: Antigua i Barbuda, Bahamy, Belize, Grenada, Jamajka, Papua – Nowa Gwinea, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Tuvalu i Wyspy Salomona. Formalnie Elżbieta II była też królową Baliwatu Guernsey i Baliwatu Jersey, Wyspy Mann i Niue.

Monarchini 15 państw - a kiedyś 34...

Aby z kolei zrozumieć fenomen nie tylko ciągłości władzy, ale długości panowania królowej Elżbiety II, trzeba wiedzieć, że panowała ona w czasie, gdy na Wyspach Brytyjskich funkcjonowała aż piętnastu (sic!) premierów Jej Królewskiej Mości, łącznie z ostatnią Liz Truss, z którą monarchini zdążyła się spotkać w ostatnich dniach życia. Skądinąd nowa lokator 10, Downing Street była pierwszą w dziejach, której brytyjski monarcha powierzył obowiązki szefa rządu nie w Londynie, a w wakacyjnej rezydencji Balmoral (ze względu na stan zdrowia Elżbiety II). Skądinąd była to ulubiona rezydencja zmarłej królowej.

Wspomniałem, że brytyjska władczyni jest głową w sumie piętnastu krajów. To stan obecny, jednak w sumie, historycznie była królową również innych dziewiętnastu państw, które  ostatecznie zerwały formalne więzy z Londynem, choć często mają specjalne z nim relacje polityczne i gospodarcze. Chodzi o następujące kraje: 1. Barbados (do 2021 roku); 2. Cejlon (czyli Sri Lanka, do 1972); 3. Fidżi (do 1987); 4. Gambia (do 1970); 5. Ghana (do 1960); 6. Gujana (do 1970); 7. Kenia (do 1964); 8. Malawi (do 1966); 9. Malta (do 1974); 10. Mauritius (do 1992); 11. Nigeria (do 1963); 12. Pakistan (do 1956); 13. Sierra Leone (do 1971); 14. Związek Południowej Afryki (do 1961); 15. Tanganika (do 1962); 16. Trinidad i Tobago (do 1976); 17. Uganda do 1963); 18. Rodezja Południowa (do 1979); 19. Rodezja Północna (do 1964).
Była więc w sumie królową 34 państw (w wielu źródłach podawana jest błędna liczba 33).
Można skupiać się na różnych rekordach, w tym długowieczności królowej Elżbiety II. Była żoną króla Filipa 73 lata. Odbyła blisko 100 podróży zagranicznych. Pod koniec panowania miała poparcie około 70% rodaków – bo wcześniej różnie z tym bywało. Krytykowano ją, w moim przekonaniu przesadnie, za dystans do synowej, księżnej Diany, a także fakt, że królowa zwlekała z wydaniem oficjalnego oświadczenia o jej śmierci.

Rekordy Elżbiety II

Była najdłużej panującym brytyjskim monarchą: przed siedmioma laty pobiła rekord swojej praprababci – królowej Wiktorii, która rządziła 63 lata. Rok później stała się najdłużej panującym żyjącym władcą. Stało się tak po śmierci panujące przez 70 lat i 120 dni króla Tajlandii - Ramy IX. Niespełna trzy miesiące temu pobiła rekord długości współczesnego panowania, bijąc rekord władcy z Bangkoku. Tylko jeden jedyny król w historii świata rządził dłużej niż ona. Był to francuski władca, „Król Słońce”, Ludwik XIV - 72 lata w koronie.

Teraz te wszystkie rekordy, podobnie jak fakt, że całym życiu miała około 30 psów rasy Corgi, fascynują i wpadają w pamięć, choć nie one są najważniejsze. Znacznie ważniejsza jest rola brytyjskiej królowej na wszystkich zakrętach brytyjskiej historii. Władała państwem, będącym spadkobiercą „imperium, nad którym nie zachodziło słońce”. Jako bardzo młoda władczyni musiała się zmierzyć z kryzysem związanym z  wojna o panowanie nad Kanałem Sueskim. Niedługo potem jej imperium zaczęło się kurczyć. Kolejne państwa w Afryce (zwłaszcza) i Azji podejmowały decyzje o politycznym rozwodzie z Londynem. Inna sprawa, że były to rozwody w główniej mierze „aksamitne”. Proces emancypacji brytyjskich kolonii trwał długo i zahaczył w politycznej biografii królowej Elżbiety o kolejne przełomowe wydarzenie, jakim było wejście Zjednoczonego Królestwa (obok zresztą Irlandii i Danii) do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) w 1973 roku. Kilka lat później doszło do jedynej „prawdziwej” wojny z udziałem Wielkiej Brytanii za czasów panowania Elżbiety Aleksandry Marii Windsor(nie licząc późniejszych interwencji wojskowych w Iraku czy Afganistanie, które wszak nie spełniają definicji „klasycznej” wojny) Chodzi oczywiście o konflikt zbrojny z Argentyną o wyspy zwane przez Brytyjczyków Falklandami, a przez państwa Ameryki Łacińskiej - Malwinami. W tym samym czasie Wielką Brytania wstrząsały powszechne strajki górnicze, ewidentnie wspierane przez Związek Sowiecki finansujący niektórych przywódców związkowych. Na świecie w tym samym czasie miała miejsce inwazja tegoż Związku Sowieckiego na Afganistan, co zaowocowało powrotem do „Cold War”, czyli „Zimnej Wojny”. Świat przypomniał sobie pojęcie ukute przez rodaka królowej Elżbiety, premiera Jej Królewskiej Mości - Winstona Churchilla (od królowej dostał tytuł szlachecki) :  „Iron Curtain” - („Żelazna Kurtyna”). Dekadę po zajęciu przez „Imperium Zła” Kabulu i rok po zestrzeleniu nad Szkocją przez libijskich terrorystów samolotu pasażerskiego amerykańskich linii lotniczych „Pan Am”, nastąpił, szybko postępujący rozpad „czerwonej Rosji” – ZSRS.
Wszystko to działo się w czterech pierwszych dekadach panowania królowej – największej miłośniczki kapeluszy ze wszystkich monarchiń XX i XXI wieku.

Brytyjska królowa o Polsce

Na świecie szanowano hiszpańskiego króla Juana Carlosa, któremu - w dużym stopniu słusznie - przypisywano pokojowe, bez rozlewu krwi przejście od prawicowych rządów twardej ręki generalissimusa Franco do demokracji, gdy władze przejęła PSOE, czyli socjaliści premiera Felipe Gonzaleza. Później autorytet monarchy z Madrytu, także w wyniku skandali finansowych związanych z jego zięciem, nieco przygasł. Jednak hiszpański król, choć przecież również reprezentował spadkobiercę innego „imperium, nad którym nie zachodziło słońce” nigdy nie był choć w części tak znany i popularny, jaki Qeen Elizabeth. Ne mówię już o królach i królowych państw skandynawskich ,znanych, jeśli już, raczej w kręgu krajów nordyckich, bo przecież słabo rozpoznawanych na Starym Kontynencie. Dotyczy to również monarchów państw Beneluxu. Dla nas Polaków na pewno bardziej rozpoznawalną jest postać obecnej królowej Belgii - Matyldy, ze względu na jej polskie pochodzenie (jej matka Anna Komorowska jest Polką). Gdy przed kilku laty byłem przedstawiany belgijsko-polskiej monarchini powiedziałem do niej parę słów nie tylko po francusku, a także po polsku. Skwitowała to miłym uśmiechem...

No, właśnie. Dla nas, Polaków ważne są polskie konteksty królowej Elżbiety. W naszym kraju była tylko raz (gościła wtedy między innymi w warszawskim Teatrze Wielkim, gdzie i ja byłem zaproszony przez stronę brytyjską). Jej przodek, król Kanut był siostrzeńcem pierwszego polskiego króla Bolesława Chrobrego. Podobają się nam jej wypowiedzi na temat naszego kraju. O czasach II wojny światowej, rozpoczętej przez Niemców agresja na nasz kraj  mówiła: „Kto wie, czy płomień wolności nie zostałby zduszony, gdyby w tamtych dniach nie stała przy nas Polska”. Przypomniała też najtrudniejszy dla Polaków czas zdrady przez aliantów i okupację sowiecką: „Wojna nas połączyła, ale potem podzieliła, bo rok 1945 nie wszystkim przyniósł wolność”.

Odeszła brytyjska królowa, która mówiła: „Polska potrzebuje Europy, ale także Europa potrzebuje Polski”. Królowa, która w czasie przemówienia przez połączonymi izbami polskiego parlamentu powiedziała w naszym języku ojczystym: „Żeby Polska była Polską”…

•    Tekst ukazał się w „Gazecie Polskiej Codziennie” (12.09.2022)


 

POLECANE
Geje uznali się za lesbijki i zgarnęli kobietom nagrody sprzed nosa tylko u nas
Geje uznali się za lesbijki i zgarnęli kobietom nagrody sprzed nosa

Kolejny raz kilku transseksualistów zabrało kobietom sportowe nagrody przeznaczone dla zawodniczek, które kobietami się urodziły, a nie tylko mianowały. Kto jednak transseksualiście zabroni, skoro każdy z nas może sobie dzisiaj dowolnie wybrać swoją prawdziwą rzekomo tożsamość?

Kongres USA przyjął wielką piękną ustawę Donalda Trumpa z ostatniej chwili
Kongres USA przyjął "wielką piękną ustawę" Donalda Trumpa

Izba Reprezentantów USA przyjęła ustawę "One Big Beautiful Bill Act" zapowiadaną przez prezydenta Donalda Trumpa, łączącą cięcia podatków, redukcje socjalne i większe środki na deportacje.

Ogromny pożar bloku mieszkalnego w Ząbkach z ostatniej chwili
Ogromny pożar bloku mieszkalnego w Ząbkach

Około 20 zastępów straży pożarnej walczy z pożarem budynku wielorodzinnego przy ulicy Powstańców 62 w podwarszawskich Ząbkach.

Qczaj dopiero co zrobił prawo jazdy: Mam BMW M2, to samochód dla wariatów gorące
Qczaj dopiero co zrobił prawo jazdy: "Mam BMW M2, to samochód dla wariatów"

Trener podkreśla, że decyzja o zrobieniu prawa jazdy była jedną z najlepszych w jego życiu. Teraz, kiedy odpowiedni dokument ma już w kieszeni, z ogromną przyjemnością wsiada za kierownicę i mknie przed siebie. Najbardziej lubi drogi szybkiego ruchu, bo tam może mocniej wcisnąć pedał gazu.

Straż Graniczna miała odesłać migranta do Niemiec pod presją mieszkańców Gubina z ostatniej chwili
Straż Graniczna miała odesłać migranta do Niemiec pod presją mieszkańców Gubina

Próba nielegalnego przekazania migranta na polską stronę granicy wywołała w czwartek nerwową interwencję mieszkańców Gubina – informuje Robert Bąkiewicz z Ruchu Obrony Granic.

Grafzero: Zew Zajdla 2024 z ostatniej chwili
Grafzero: Zew Zajdla 2024

Nadszedł czas na Nagrody Fandomu Polskiego, czyli popularne Zajdle! W 2025 roku nieco wcześniej, bo Polcon ma miejsce w lipcu, ale równie ciekawie. Sześć powieści i cztery opowiadania - Grafzero vlog literacki podaje swoje typy!

PGNiG wydało pilny komunikat dla klientów z ostatniej chwili
PGNiG wydało pilny komunikat dla klientów

Uwaga na fałszywych przedstawicieli PGNiG Obrót Detaliczny i Grupy Orlen. Sprawdź, jak się chronić przed oszustami podszywającymi się pod pracowników.

Nie żyje gwiazda filmów Quentina Tarnatino z ostatniej chwili
Nie żyje gwiazda filmów Quentina Tarnatino

W czwartek w wieku 67 lat po prawdopodobnym zawale serca zmarł Michael Madsen, gwiazda "Wściekłych psów" i "Kill Billa".

Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego piratem drogowym tylko u nas
Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego piratem drogowym

W Polsce, proszę Państwa, logika od dawna prosiła o azyl polityczny, ale ostatnio chyba wyemigrowała na stałe, i to bez prawa powrotu. Bo jak inaczej skomentować fakt, który nawet dla mnie, człowieka przywykłego do absurdów postkomunizmu, jest niczym diament w koronie groteski?

Trump rozmawiał z Putinem. Jest reakcja Kremla z ostatniej chwili
Trump rozmawiał z Putinem. Jest reakcja Kremla

W czwartek Władimir Putin powiedział prezydentowi USA Donaldowi Trumpowi w rozmowie telefonicznej w czwartek, że Moskwa nie zrezygnuje z celów, jakie sobie postawiła dotyczących wojny na Ukrainie.

REKLAMA

Elżbieta II - królowa paru epok

Elżbieta II - królowa paru epok

Śmierć najdłużej w historii panującej brytyjskiej monarchy czyli królowej Elżbiety II, każe zastanowić się nad rolą, jaką przez siedem dekad pełniła ona w polityce międzynarodowej Londynu. Być może warto spojrzeć na to szerzej: jak bardzo pożyteczną jest instytucja królestwa i znaczenie, jakie pełni w funkcjonowaniu zewnętrznym i wewnętrznym Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii I Irlandii Północnej.
Aby zrozumieć fenomen popularności, dość powszechnej sympatii, ale też szacunku, jakim darzono Elżbietę – najstarszego monarchę świata – trzeba sobie uświadomić, że była ona - i będą jej następcy - nie tylko królową Brytyjczyków, ale także czternastu innych państw brytyjskiej Wspólnoty Narodów – Commonwealthu. Poza najbardziej znanymi, jak Kanada, Australia czy Nowa Zelandia, są to również: Antigua i Barbuda, Bahamy, Belize, Grenada, Jamajka, Papua – Nowa Gwinea, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Tuvalu i Wyspy Salomona. Formalnie Elżbieta II była też królową Baliwatu Guernsey i Baliwatu Jersey, Wyspy Mann i Niue.

Monarchini 15 państw - a kiedyś 34...

Aby z kolei zrozumieć fenomen nie tylko ciągłości władzy, ale długości panowania królowej Elżbiety II, trzeba wiedzieć, że panowała ona w czasie, gdy na Wyspach Brytyjskich funkcjonowała aż piętnastu (sic!) premierów Jej Królewskiej Mości, łącznie z ostatnią Liz Truss, z którą monarchini zdążyła się spotkać w ostatnich dniach życia. Skądinąd nowa lokator 10, Downing Street była pierwszą w dziejach, której brytyjski monarcha powierzył obowiązki szefa rządu nie w Londynie, a w wakacyjnej rezydencji Balmoral (ze względu na stan zdrowia Elżbiety II). Skądinąd była to ulubiona rezydencja zmarłej królowej.

Wspomniałem, że brytyjska władczyni jest głową w sumie piętnastu krajów. To stan obecny, jednak w sumie, historycznie była królową również innych dziewiętnastu państw, które  ostatecznie zerwały formalne więzy z Londynem, choć często mają specjalne z nim relacje polityczne i gospodarcze. Chodzi o następujące kraje: 1. Barbados (do 2021 roku); 2. Cejlon (czyli Sri Lanka, do 1972); 3. Fidżi (do 1987); 4. Gambia (do 1970); 5. Ghana (do 1960); 6. Gujana (do 1970); 7. Kenia (do 1964); 8. Malawi (do 1966); 9. Malta (do 1974); 10. Mauritius (do 1992); 11. Nigeria (do 1963); 12. Pakistan (do 1956); 13. Sierra Leone (do 1971); 14. Związek Południowej Afryki (do 1961); 15. Tanganika (do 1962); 16. Trinidad i Tobago (do 1976); 17. Uganda do 1963); 18. Rodezja Południowa (do 1979); 19. Rodezja Północna (do 1964).
Była więc w sumie królową 34 państw (w wielu źródłach podawana jest błędna liczba 33).
Można skupiać się na różnych rekordach, w tym długowieczności królowej Elżbiety II. Była żoną króla Filipa 73 lata. Odbyła blisko 100 podróży zagranicznych. Pod koniec panowania miała poparcie około 70% rodaków – bo wcześniej różnie z tym bywało. Krytykowano ją, w moim przekonaniu przesadnie, za dystans do synowej, księżnej Diany, a także fakt, że królowa zwlekała z wydaniem oficjalnego oświadczenia o jej śmierci.

Rekordy Elżbiety II

Była najdłużej panującym brytyjskim monarchą: przed siedmioma laty pobiła rekord swojej praprababci – królowej Wiktorii, która rządziła 63 lata. Rok później stała się najdłużej panującym żyjącym władcą. Stało się tak po śmierci panujące przez 70 lat i 120 dni króla Tajlandii - Ramy IX. Niespełna trzy miesiące temu pobiła rekord długości współczesnego panowania, bijąc rekord władcy z Bangkoku. Tylko jeden jedyny król w historii świata rządził dłużej niż ona. Był to francuski władca, „Król Słońce”, Ludwik XIV - 72 lata w koronie.

Teraz te wszystkie rekordy, podobnie jak fakt, że całym życiu miała około 30 psów rasy Corgi, fascynują i wpadają w pamięć, choć nie one są najważniejsze. Znacznie ważniejsza jest rola brytyjskiej królowej na wszystkich zakrętach brytyjskiej historii. Władała państwem, będącym spadkobiercą „imperium, nad którym nie zachodziło słońce”. Jako bardzo młoda władczyni musiała się zmierzyć z kryzysem związanym z  wojna o panowanie nad Kanałem Sueskim. Niedługo potem jej imperium zaczęło się kurczyć. Kolejne państwa w Afryce (zwłaszcza) i Azji podejmowały decyzje o politycznym rozwodzie z Londynem. Inna sprawa, że były to rozwody w główniej mierze „aksamitne”. Proces emancypacji brytyjskich kolonii trwał długo i zahaczył w politycznej biografii królowej Elżbiety o kolejne przełomowe wydarzenie, jakim było wejście Zjednoczonego Królestwa (obok zresztą Irlandii i Danii) do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) w 1973 roku. Kilka lat później doszło do jedynej „prawdziwej” wojny z udziałem Wielkiej Brytanii za czasów panowania Elżbiety Aleksandry Marii Windsor(nie licząc późniejszych interwencji wojskowych w Iraku czy Afganistanie, które wszak nie spełniają definicji „klasycznej” wojny) Chodzi oczywiście o konflikt zbrojny z Argentyną o wyspy zwane przez Brytyjczyków Falklandami, a przez państwa Ameryki Łacińskiej - Malwinami. W tym samym czasie Wielką Brytania wstrząsały powszechne strajki górnicze, ewidentnie wspierane przez Związek Sowiecki finansujący niektórych przywódców związkowych. Na świecie w tym samym czasie miała miejsce inwazja tegoż Związku Sowieckiego na Afganistan, co zaowocowało powrotem do „Cold War”, czyli „Zimnej Wojny”. Świat przypomniał sobie pojęcie ukute przez rodaka królowej Elżbiety, premiera Jej Królewskiej Mości - Winstona Churchilla (od królowej dostał tytuł szlachecki) :  „Iron Curtain” - („Żelazna Kurtyna”). Dekadę po zajęciu przez „Imperium Zła” Kabulu i rok po zestrzeleniu nad Szkocją przez libijskich terrorystów samolotu pasażerskiego amerykańskich linii lotniczych „Pan Am”, nastąpił, szybko postępujący rozpad „czerwonej Rosji” – ZSRS.
Wszystko to działo się w czterech pierwszych dekadach panowania królowej – największej miłośniczki kapeluszy ze wszystkich monarchiń XX i XXI wieku.

Brytyjska królowa o Polsce

Na świecie szanowano hiszpańskiego króla Juana Carlosa, któremu - w dużym stopniu słusznie - przypisywano pokojowe, bez rozlewu krwi przejście od prawicowych rządów twardej ręki generalissimusa Franco do demokracji, gdy władze przejęła PSOE, czyli socjaliści premiera Felipe Gonzaleza. Później autorytet monarchy z Madrytu, także w wyniku skandali finansowych związanych z jego zięciem, nieco przygasł. Jednak hiszpański król, choć przecież również reprezentował spadkobiercę innego „imperium, nad którym nie zachodziło słońce” nigdy nie był choć w części tak znany i popularny, jaki Qeen Elizabeth. Ne mówię już o królach i królowych państw skandynawskich ,znanych, jeśli już, raczej w kręgu krajów nordyckich, bo przecież słabo rozpoznawanych na Starym Kontynencie. Dotyczy to również monarchów państw Beneluxu. Dla nas Polaków na pewno bardziej rozpoznawalną jest postać obecnej królowej Belgii - Matyldy, ze względu na jej polskie pochodzenie (jej matka Anna Komorowska jest Polką). Gdy przed kilku laty byłem przedstawiany belgijsko-polskiej monarchini powiedziałem do niej parę słów nie tylko po francusku, a także po polsku. Skwitowała to miłym uśmiechem...

No, właśnie. Dla nas, Polaków ważne są polskie konteksty królowej Elżbiety. W naszym kraju była tylko raz (gościła wtedy między innymi w warszawskim Teatrze Wielkim, gdzie i ja byłem zaproszony przez stronę brytyjską). Jej przodek, król Kanut był siostrzeńcem pierwszego polskiego króla Bolesława Chrobrego. Podobają się nam jej wypowiedzi na temat naszego kraju. O czasach II wojny światowej, rozpoczętej przez Niemców agresja na nasz kraj  mówiła: „Kto wie, czy płomień wolności nie zostałby zduszony, gdyby w tamtych dniach nie stała przy nas Polska”. Przypomniała też najtrudniejszy dla Polaków czas zdrady przez aliantów i okupację sowiecką: „Wojna nas połączyła, ale potem podzieliła, bo rok 1945 nie wszystkim przyniósł wolność”.

Odeszła brytyjska królowa, która mówiła: „Polska potrzebuje Europy, ale także Europa potrzebuje Polski”. Królowa, która w czasie przemówienia przez połączonymi izbami polskiego parlamentu powiedziała w naszym języku ojczystym: „Żeby Polska była Polską”…

•    Tekst ukazał się w „Gazecie Polskiej Codziennie” (12.09.2022)



 

Polecane
Emerytury
Stażowe