Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer

W wieku 72 zmarł Adam Sandauer, działacz opozycji antykomunistycznej, uczestnik protestów studenckich w marcu 1968 r., założyciel i pierwszy przewodniczący, później honorowy przewodniczący Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere" – poinformowała w środę PAP żona zmarłego Beata.
Adam Sandauer Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer
Adam Sandauer / PAP/Tomasz Gzell

Adam Sandauer urodził się 17 grudnia 1950 r. Pochodził z rodziny pisarza i krytyka literackiego Artura Sandauera i malarki Erny Rosenstein. „Rodzina ojca pochodziła z Sambora. Dziadkowie byli pierwszym pokoleniem, które odłączyło od judaizmu i zaczęło na co dzień używać języka polskiego” – pisał Adam Sandauer we wspomnieniach opublikowanych na swojej stronie internetowej.

Działacz opozycji antykomunistycznej

W 1968 r. Adam Sandauer zaangażował się w druk i kolportaż ulotek protestujących przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację i przeciwko aresztowaniom studentów po wydarzeniach marca 1968 r. Na licealiście wielkie wrażenie zrobiły protesty rozbite przez milicję i aktyw robotniczy.

„Ja 8 marca dotarłem na Krakowskie Przedmieście po południu, po szkole. Pamiętam tłok, szczypiący zapach gazu łzawiącego, wybite szyby w kinie Kultura, gdzie podobno stacjonowały oddziały milicji z Golędzinowa (prekursor ZOMO), śmiecie na ulicach, przewalający się tłum. Miałem 17 lat, byłem w klasie maturalnej i imponowali mi protestujący studenci” – wspominał.

Kilka miesięcy później funkcjonariusze SB odkryli powiązania Sandauera z nielegalnym ruchem studenckim, ale postępowanie karne prowadzone przeciw Sandauerowi umorzono w 1969 roku z powodu ogłoszenia amnestii. Po latach uznawał nagonkę antysemicką '68 roku za jeden z najbardziej haniebnych epizodów w dziejach reżimu komunistycznego. „Ludzie ci zazwyczaj czuli się Polakami i nawet nie znali hebrajskiego. Co gorsze, wcześniej niektórzy z nich odcięli się od własnych rodzin, gdy te po wojnie emigrowały do Izraela. Zbudzono uśpiony konflikt, obwiniając zasymilowanych Żydów o sytuację i społeczne protesty. Wyjechało wtedy z Polski kilkanaście tysięcy osób. Tylko nieliczni pojechali do Izraela. Chodziliśmy odprowadzać emigrujących znajomych na Dworzec Gdański, to robiło straszne wrażenie” – napisał na stronie internetowej.

Sandauer na krótko został relegowany ze studiów na Wydziale Fizyki UW, które rozpoczął w październiku 1968 r. Na uczelnię powrócił w 1971 r. Dziesięć lat później obronił pracę doktorską w Instytucie Fizyki PAN. Jak sam wspominał, na wiele lat zrezygnował z działalności przeciwko systemowi. Powrócił do niej po powstaniu „Solidarności”. Był jednym z inicjatorów zbierania podpisów pod apelem o uwolnienie więźniów politycznych. Nawiązał kontakty z małżeństwem Moczulskich i środowiskiem Konfederacji Polski Niepodległej.

„Mnie w III RP świat się zawalił”

W 1990 r. został zwolniony z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk. „Mnie, niegdysiejszemu działaczowi opozycji, w III RP świat się zawalił” – wspominał. Jego zdaniem była to konsekwencja poparcia, którego jego ojciec udzielił reżimowi gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Jak tłumaczył, jego ojciec był ciężko chory i nie w pełni świadomy - zmarł na raka mózgu. Mimo że nigdy nie należał do PZPR, po wprowadzeniu stanu wojennego przyjął członkostwo w Narodowej Radzie Kultury – organizacji, która poparła Jaruzelskiego.

Adam Sandauer nie powrócił do działalności naukowej. Założył firmę zajmującą się importem do Polski elektroniki. Zaangażował się w działalność KPN. Był między innymi doradcą tej partii ds. społecznych i ekonomicznych. Był także publicystą. W 2001 r. jako kandydat niezależny nieskutecznie kandydował do Senatu.

Został poszkodowany przez błąd lekarski, który doprowadził do pogorszenia się jego stanu zdrowia. Od tego czasu zaangażował się w pomoc innym poszkodowanym. Założył i przez wiele lat stał na czele Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere". Był jednym z inicjatorów powołania obywatelskiej koalicji pod hasłem „Zdrowie prawem, nie towarem”.

Od 2000 roku prowadził kampanię na rzecz utworzenia urzędu Rzecznika Pacjenta jako instytucji niosącej pomoc poszkodowanym, ofiarom błędów lekarskich.

Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Został członkiem Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010, a w 2015 roku uczestniczył w kampanii wyborczej Andrzeja Dudy.

W 2016 roku został odznaczony przez prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2019 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.(PAP)


 

POLECANE
Zandberg ostro do Biejat: Są ważniejsze rzeczy niż stołek marszałka dla Czarzastego polityka
Zandberg ostro do Biejat: "Są ważniejsze rzeczy niż stołek marszałka dla Czarzastego"

Podczas poniedziałkowej, ostatniej debaty przed niedzielnymi wyborami prezydenckimi, kandydat Partii Razem, Adrian Zandberg mocno zaatakował Magdalenę Biejat z Lewicy.

Wybór jest prosty. George Simion uderzył w Donalda Tuska ws. wyborów prezydenckich Wiadomości
"Wybór jest prosty". George Simion uderzył w Donalda Tuska ws. wyborów prezydenckich

Kandydat na prezydenta Rumunii George Simion poparł w polskich wyborach prezydenckich kandydaturę Karola Nawrockiego.

Polacy zdecydowali. W nowym sondażu Trzaskowski i Braun idą niemal łeb w łeb z ostatniej chwili
Polacy zdecydowali. W nowym sondażu Trzaskowski i Braun idą niemal łeb w łeb

Polacy zdecydowali, którego z kandydatów w wyborach prezydenckich najchętniej wysłaliby na rok na bezludną wyspę. Liderem tego sondażu został Rafała Trzaskowski, który nieznacznie wyprzedził Grzegorza Brauna. 

Hołownia stawia ultimatum: Wyjdziemy z koalicji gorące
Hołownia stawia ultimatum: "Wyjdziemy z koalicji"

Wczorajsza debata kandydatów przed wyborami prezydenckimi miała burzliwy przebieg. Podczas jednego z takich momentów Szymon Hołownia zagroził wyjściem z koalicji, jeśli jego żądanie nie zostanie spełnione przez współrządzących.

Komunikat dla mieszkańców Wrocławia. Awaria: sprawdź, gdzie nie będzie wody z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Wrocławia. Awaria: sprawdź, gdzie nie będzie wody

We wtorek i środę w kilku miejscach na wrocławskich osiedlach zabraknie wody. Warto sprawdzić, gdzie i jak długo potrwają prace Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

Strzelanina we Wrocławiu. Są ofiary śmiertelne Wiadomości
Strzelanina we Wrocławiu. Są ofiary śmiertelne

Jak informuje Wirtualna Polska, we Wrocławiu doszło do strzelaniny. Nie żyje 54-letnia kobieta oraz 55-letni mężczyzna.

Kandydatka na burmistrza zastrzelona podczas kampanijnego wiecu pilne
Kandydatka na burmistrza zastrzelona podczas kampanijnego wiecu

W meksykańskim stanie Veracruz w niedzielny wieczór Yesenia Lara Gutiérrez – kandydatka na burmistrza jednego z meksykańskich miast w stanie Veracruz, została zastrzelona podczas kampanijnego spotkania ze swoimi zwolennikami. Sytuacja została zarejestrowana podczas relacji na żywo, transmitowanej w mediach społecznościowych.

Niebezpiecznie na granicy z Białorusią. Straż Graniczna wydała komunikat z ostatniej chwili
Niebezpiecznie na granicy z Białorusią. Straż Graniczna wydała komunikat

Straż Graniczna regularnie publikuje raporty dotyczące wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej, która znajduje się pod naciskiem ataku hybrydowego.

Rzecznik KE o rosyjskiej dywersji przy Marywilskiej: To poza kompetencjami UE polityka
Rzecznik KE o rosyjskiej dywersji przy Marywilskiej: "To poza kompetencjami UE"

W niedzielę wieczorem premier Donald Tusk przekazał, że "pożar na Marywilskiej był efektem podpalenia na zlecenie rosyjskich służb". Do sprawy odniosła się rzecznik KE Anitta Hipper.

Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka Wiadomości
Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka

W Polsce nadal chłodno, ale może nastąpić poprawa warunków pogodowych. Jednocześnie synoptycy przewidują w części kraju przelotne opady deszczu.

REKLAMA

Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer

W wieku 72 zmarł Adam Sandauer, działacz opozycji antykomunistycznej, uczestnik protestów studenckich w marcu 1968 r., założyciel i pierwszy przewodniczący, później honorowy przewodniczący Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere" – poinformowała w środę PAP żona zmarłego Beata.
Adam Sandauer Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer
Adam Sandauer / PAP/Tomasz Gzell

Adam Sandauer urodził się 17 grudnia 1950 r. Pochodził z rodziny pisarza i krytyka literackiego Artura Sandauera i malarki Erny Rosenstein. „Rodzina ojca pochodziła z Sambora. Dziadkowie byli pierwszym pokoleniem, które odłączyło od judaizmu i zaczęło na co dzień używać języka polskiego” – pisał Adam Sandauer we wspomnieniach opublikowanych na swojej stronie internetowej.

Działacz opozycji antykomunistycznej

W 1968 r. Adam Sandauer zaangażował się w druk i kolportaż ulotek protestujących przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację i przeciwko aresztowaniom studentów po wydarzeniach marca 1968 r. Na licealiście wielkie wrażenie zrobiły protesty rozbite przez milicję i aktyw robotniczy.

„Ja 8 marca dotarłem na Krakowskie Przedmieście po południu, po szkole. Pamiętam tłok, szczypiący zapach gazu łzawiącego, wybite szyby w kinie Kultura, gdzie podobno stacjonowały oddziały milicji z Golędzinowa (prekursor ZOMO), śmiecie na ulicach, przewalający się tłum. Miałem 17 lat, byłem w klasie maturalnej i imponowali mi protestujący studenci” – wspominał.

Kilka miesięcy później funkcjonariusze SB odkryli powiązania Sandauera z nielegalnym ruchem studenckim, ale postępowanie karne prowadzone przeciw Sandauerowi umorzono w 1969 roku z powodu ogłoszenia amnestii. Po latach uznawał nagonkę antysemicką '68 roku za jeden z najbardziej haniebnych epizodów w dziejach reżimu komunistycznego. „Ludzie ci zazwyczaj czuli się Polakami i nawet nie znali hebrajskiego. Co gorsze, wcześniej niektórzy z nich odcięli się od własnych rodzin, gdy te po wojnie emigrowały do Izraela. Zbudzono uśpiony konflikt, obwiniając zasymilowanych Żydów o sytuację i społeczne protesty. Wyjechało wtedy z Polski kilkanaście tysięcy osób. Tylko nieliczni pojechali do Izraela. Chodziliśmy odprowadzać emigrujących znajomych na Dworzec Gdański, to robiło straszne wrażenie” – napisał na stronie internetowej.

Sandauer na krótko został relegowany ze studiów na Wydziale Fizyki UW, które rozpoczął w październiku 1968 r. Na uczelnię powrócił w 1971 r. Dziesięć lat później obronił pracę doktorską w Instytucie Fizyki PAN. Jak sam wspominał, na wiele lat zrezygnował z działalności przeciwko systemowi. Powrócił do niej po powstaniu „Solidarności”. Był jednym z inicjatorów zbierania podpisów pod apelem o uwolnienie więźniów politycznych. Nawiązał kontakty z małżeństwem Moczulskich i środowiskiem Konfederacji Polski Niepodległej.

„Mnie w III RP świat się zawalił”

W 1990 r. został zwolniony z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk. „Mnie, niegdysiejszemu działaczowi opozycji, w III RP świat się zawalił” – wspominał. Jego zdaniem była to konsekwencja poparcia, którego jego ojciec udzielił reżimowi gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Jak tłumaczył, jego ojciec był ciężko chory i nie w pełni świadomy - zmarł na raka mózgu. Mimo że nigdy nie należał do PZPR, po wprowadzeniu stanu wojennego przyjął członkostwo w Narodowej Radzie Kultury – organizacji, która poparła Jaruzelskiego.

Adam Sandauer nie powrócił do działalności naukowej. Założył firmę zajmującą się importem do Polski elektroniki. Zaangażował się w działalność KPN. Był między innymi doradcą tej partii ds. społecznych i ekonomicznych. Był także publicystą. W 2001 r. jako kandydat niezależny nieskutecznie kandydował do Senatu.

Został poszkodowany przez błąd lekarski, który doprowadził do pogorszenia się jego stanu zdrowia. Od tego czasu zaangażował się w pomoc innym poszkodowanym. Założył i przez wiele lat stał na czele Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere". Był jednym z inicjatorów powołania obywatelskiej koalicji pod hasłem „Zdrowie prawem, nie towarem”.

Od 2000 roku prowadził kampanię na rzecz utworzenia urzędu Rzecznika Pacjenta jako instytucji niosącej pomoc poszkodowanym, ofiarom błędów lekarskich.

Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Został członkiem Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010, a w 2015 roku uczestniczył w kampanii wyborczej Andrzeja Dudy.

W 2016 roku został odznaczony przez prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2019 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.(PAP)



 

Polecane
Emerytury
Stażowe