Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer

W wieku 72 zmarł Adam Sandauer, działacz opozycji antykomunistycznej, uczestnik protestów studenckich w marcu 1968 r., założyciel i pierwszy przewodniczący, później honorowy przewodniczący Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere" – poinformowała w środę PAP żona zmarłego Beata.
Adam Sandauer Nie żyje działacz opozycji antykomunistycznej, społecznik Adam Sandauer
Adam Sandauer / PAP/Tomasz Gzell

Adam Sandauer urodził się 17 grudnia 1950 r. Pochodził z rodziny pisarza i krytyka literackiego Artura Sandauera i malarki Erny Rosenstein. „Rodzina ojca pochodziła z Sambora. Dziadkowie byli pierwszym pokoleniem, które odłączyło od judaizmu i zaczęło na co dzień używać języka polskiego” – pisał Adam Sandauer we wspomnieniach opublikowanych na swojej stronie internetowej.

Działacz opozycji antykomunistycznej

W 1968 r. Adam Sandauer zaangażował się w druk i kolportaż ulotek protestujących przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację i przeciwko aresztowaniom studentów po wydarzeniach marca 1968 r. Na licealiście wielkie wrażenie zrobiły protesty rozbite przez milicję i aktyw robotniczy.

„Ja 8 marca dotarłem na Krakowskie Przedmieście po południu, po szkole. Pamiętam tłok, szczypiący zapach gazu łzawiącego, wybite szyby w kinie Kultura, gdzie podobno stacjonowały oddziały milicji z Golędzinowa (prekursor ZOMO), śmiecie na ulicach, przewalający się tłum. Miałem 17 lat, byłem w klasie maturalnej i imponowali mi protestujący studenci” – wspominał.

Kilka miesięcy później funkcjonariusze SB odkryli powiązania Sandauera z nielegalnym ruchem studenckim, ale postępowanie karne prowadzone przeciw Sandauerowi umorzono w 1969 roku z powodu ogłoszenia amnestii. Po latach uznawał nagonkę antysemicką '68 roku za jeden z najbardziej haniebnych epizodów w dziejach reżimu komunistycznego. „Ludzie ci zazwyczaj czuli się Polakami i nawet nie znali hebrajskiego. Co gorsze, wcześniej niektórzy z nich odcięli się od własnych rodzin, gdy te po wojnie emigrowały do Izraela. Zbudzono uśpiony konflikt, obwiniając zasymilowanych Żydów o sytuację i społeczne protesty. Wyjechało wtedy z Polski kilkanaście tysięcy osób. Tylko nieliczni pojechali do Izraela. Chodziliśmy odprowadzać emigrujących znajomych na Dworzec Gdański, to robiło straszne wrażenie” – napisał na stronie internetowej.

Sandauer na krótko został relegowany ze studiów na Wydziale Fizyki UW, które rozpoczął w październiku 1968 r. Na uczelnię powrócił w 1971 r. Dziesięć lat później obronił pracę doktorską w Instytucie Fizyki PAN. Jak sam wspominał, na wiele lat zrezygnował z działalności przeciwko systemowi. Powrócił do niej po powstaniu „Solidarności”. Był jednym z inicjatorów zbierania podpisów pod apelem o uwolnienie więźniów politycznych. Nawiązał kontakty z małżeństwem Moczulskich i środowiskiem Konfederacji Polski Niepodległej.

„Mnie w III RP świat się zawalił”

W 1990 r. został zwolniony z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk. „Mnie, niegdysiejszemu działaczowi opozycji, w III RP świat się zawalił” – wspominał. Jego zdaniem była to konsekwencja poparcia, którego jego ojciec udzielił reżimowi gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Jak tłumaczył, jego ojciec był ciężko chory i nie w pełni świadomy - zmarł na raka mózgu. Mimo że nigdy nie należał do PZPR, po wprowadzeniu stanu wojennego przyjął członkostwo w Narodowej Radzie Kultury – organizacji, która poparła Jaruzelskiego.

Adam Sandauer nie powrócił do działalności naukowej. Założył firmę zajmującą się importem do Polski elektroniki. Zaangażował się w działalność KPN. Był między innymi doradcą tej partii ds. społecznych i ekonomicznych. Był także publicystą. W 2001 r. jako kandydat niezależny nieskutecznie kandydował do Senatu.

Został poszkodowany przez błąd lekarski, który doprowadził do pogorszenia się jego stanu zdrowia. Od tego czasu zaangażował się w pomoc innym poszkodowanym. Założył i przez wiele lat stał na czele Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere". Był jednym z inicjatorów powołania obywatelskiej koalicji pod hasłem „Zdrowie prawem, nie towarem”.

Od 2000 roku prowadził kampanię na rzecz utworzenia urzędu Rzecznika Pacjenta jako instytucji niosącej pomoc poszkodowanym, ofiarom błędów lekarskich.

Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Został członkiem Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010, a w 2015 roku uczestniczył w kampanii wyborczej Andrzeja Dudy.

W 2016 roku został odznaczony przez prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2019 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.(PAP)


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Awantura w Finlandii. Robert Biedroń kłamał? Wiadomości
Awantura w Finlandii. Robert Biedroń kłamał?

Nieoczekiwany finał wyprawy Roberta Biedronia do Finlandii. Wiele wskazuje na to, że w sprawie "darmowej aborcji dla Polek w Findlandii" znany aktywista LGBT mijał się z prawdą.

Niepokojące doniesienia z granicy z Białorusią. Komunikat policji i prokuratury Wiadomości
Niepokojące doniesienia z granicy z Białorusią. Komunikat policji i prokuratury

Policja pod nadzorem prokuratury wyjaśnia okoliczności śmierci mężczyzny, którego zwłoki znaleziono we wtorek na podmokłym terenie niedaleko miejscowości Zamosze w podlaskiej gminie Narewka. Na miejscu trwają jeszcze czynności procesowe i identyfikacyjne.

Niemcy. Osoby z powikłaniami poszczepiennymi skarżą się, że nie są traktowane serio Wiadomości
Niemcy. Osoby z powikłaniami poszczepiennymi skarżą się, że nie są traktowane serio

Niemiecki minister zdrowia, Karl Lauterbach uważa, że powikłania poszczepienne powinny być szybciej stwierdzane niż ma to miejsce obecnie. Pojawia się bowiem wiele relacji osób, które cierpią po przyjęciu szczepionek na COVID-19.

Burza w Pałacu Buckingham. „Kto jest prawdziwym ojcem Harry'ego?” Wiadomości
Burza w Pałacu Buckingham. „Kto jest prawdziwym ojcem Harry'ego?”

„Głęboko w arsenale Harry'ego jest kwestia, która od dawna jest bolesną kością niezgody zarówno dla niego, jak i jego ojca. To plotki kwestionujące, czy Karol naprawdę jest jego ojcem” – czytamy w publikacji australijskiego serwisu „The New Idea”, specjalizującego się w informacjach dot. życia brytyjskiej rodziny królewskiej.

Lekarza!. Propagandowy program Sołowjowa w rosyjskiej telewizji przyjął nieoczekiwany obrót Wiadomości
"Lekarza!". Propagandowy program Sołowjowa w rosyjskiej telewizji przyjął nieoczekiwany obrót

Znany rosyjski propagandysta i przyjaciel Władimira Putina prowadzi program publicystyczny w rosyjskiej telewizji Rasija 1. Tym razem program przyjął nieoczekiwany obrót.

Tragiczny wypadek pod Słupskiem. Nie żyje zakonnica Wiadomości
Tragiczny wypadek pod Słupskiem. Nie żyje zakonnica

We wsi Sąborze pod Słupskiem doszło do tragicznego w skutkach wypadku. W wyniku zderzenia auta osobowego i ciężarówki zginęła przełożona domu zakonnego w Koszalinie Inga Grula.

Co Putin ugrał z Xi Jinpingiem? Financial Times: To był kluczowy temat tych rozmów Wiadomości
Co Putin ugrał z Xi Jinpingiem? "Financial Times": To był kluczowy temat tych rozmów

Wizyta chińskiego przywódcy Xi Jinpinga w Moskwie zaowocuje korzystnym dla obu stron porozumieniem, na mocy którego Rosja zaoferuje Chinom swoje surowce w zamian za przychylną postawę Pekinu wobec inwazji Kremla na Ukrainę i pomoc w łagodzeniu skutków zachodnich sankcji - twierdzi we wtorek brytyjski dziennik "Financial Times".

Dyrektor Pucharu Świata zabrał głos ws. dramatu Dawida Kubackiego Wiadomości
Dyrektor Pucharu Świata zabrał głos ws. dramatu Dawida Kubackiego

Dawid Kubacki z powodu poważnych problemów osobistych wycofał się z niedzielnych zawodów Pucharu Świata w norweskim Vikersund. Okazuje się, że żona skoczka Marta walczy o życie w szpitalu. Wiadomość ta wstrząsnęła światem sportu.

Oświadczenie Putina po spotkaniu z Xi Jinpingiem. Jest odpowiedź Zełenskiego Wiadomości
Oświadczenie Putina po spotkaniu z Xi Jinpingiem. Jest odpowiedź Zełenskiego

Władimir Putin we wtorkowym oświadczeniu po spotkaniu z przywódca Chin Xi Jinpingiem przekazał, że chiński plan pokojowy wobec Ukrainy można uznać za podstawę rozwiązania konfliktu. Słowa Putina skomentował prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Zaskakujące wyróżnienie dla Grety Thunberg. Honoris causa z... teologii Wiadomości
Zaskakujące wyróżnienie dla Grety Thunberg. Honoris causa z... teologii

Uniwersytet Helsiński ogłosił listę nagrodzonych tytułem doktora honoris causa. O dziwo znalazła się na niej aktywistka Greta Thunberg, która otrzyma wyróżnienie w dziedzinie teologii.

Marsz
Godności
Emerytury
Stażowe