Zaproszenie na 43. rocznicę powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S"

Prezydium Zarządu Regionu Cżęstochowskiego NSZZ "Solidarność" zaprasza wszystkich członków oraz sympatyków Solidarności wraz z pocztami sztandarowymi na Mszę św. z okazji czterdziestej trzeciej rocznicy powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S".
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ "Solidarność" / fot. NSZZ "S" Region Częstochowski

Msza św. zostanie odprawiona w czwartek 28 września 2023 r. o godz. 18.00 w parafii pw. św. Wojciecha w dzielnicy Tysiąclecie, w której proboszczem jest kapelan Regionu ks. Ryszard Umański. Złożenie kwiatów pod tablicą na kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 15, gdzie - w prywatnym mieszkaniu - odbyło się spotkanie założycielskie Regionu - o godz. 17.30.

Jak powstawała częstochowska Solidarność

Powstające w zakładach pracy po strajkach sierpniowych 1980 roku Niezależne Samorządne Związki Zawodowe grupowały się w Międzyzakładowych Komitetach Założycielskich (MKZ).

Podobną strukturę - terytorialną - przybrał związek "Solidarność". Istnienie jednego przeciwnika - władzy partyjno-państwowej, która władała zakładami pracy i decydowała o życiu w lokalnych społecznościach, wymagało stworzenia jednolitej reprezentacji związkowej, tak na szczeblu ogólnokrajowym, jak i lokalnym.

Naturalne więc było, że powstające Regiony odpowiadały z grubsza podziałowi na województwa. Jednocześnie spontanicznie odtwarzały się powiązania (ale też animozje) regionalne, których reforma administracyjna z 1975 r. nie usunęła. Powstanie i utrzymanie Regionu w Częstochowie, która zawsze była "na skraju" historycznych ziem, pokazało, że jest ona samodzielnym centrum życia społecznego.

MKZ

Strajki w Częstochowie w pierwszych dniach września 1980 r. (MPK, "Transbud", "Polgal", "Instal", PKS) nie doprowadziły do utworzenia MKZ-u. Pojawiające się, tu i ówdzie, relacje o kontaktach i rozmowach między działaczami NSZZ przed 17 września 1980 r. trudno przyjąć za fakt, skoro na zebranie przedstawicieli MKZ w Gdańsku 17 września pojechali z Częstochowy tylko Waldemar Soborak i Wojciech Więckowski (dowiedzieli się o zjeździe z Radia Wolna Europa) i nie reprezentowali Regionu, tylko swój zakład - "Polgal". Dopiero po powrocie Soborak porozumiał się ze Zdzisławem Bojarskim (z MPK) i utworzyli "tymczasowy" MKZ, co pozwoliło Soborakowi, jako delegatowi Częstochowy, parafować statut "Solidarności" na posiedzeniu Krajowej Komisji Koordynacyjnej 22 września w Gdańsku. 24 września Bojarski, Soborak, Więckowski i Andrzej Bożek (z "Transbudu") byli obecni przy składaniu statutu do rejestracji w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

MKZ w poszerzonym składzie - obecni byli m.in. Bożek, Soborak, Henryk Dyiński ("Transbud"), Ryszard Dylczyk (MPK) oraz Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa z Częstochowskiej Fabryki Artykułów Muzycznych "Melodia" - zebrał się 26 września po pracy w świetlicy "Transbudu". Zebranie zostało przerwane przez dyrektora zakładu, który wezwał milicję. Uczestnicy poinformowani o tym fakcie zbiegli. Na zebraniu tym nie było przedstawiciela Komitetu Założycielskiego z Huty im. Bieruta, powstałego 23 września.

Aby nie dopuścić do zakłócenia obrad przez milicję czy SB, postanowiono spotkać się 28 września w prywatnym mieszkaniu Jerzego Wójcika (ojczyma Bożka) przy ul. Dąbrowskiego 15. Zebranie ochraniała grupa hutników (m.in. Aleksander Przygodziński). Obecni byli przedstawiciele ośmiu komitetów założycielskich NSZZ "Solidarność": Zdzisław Bojarski (MPK), Wojciech Więckowski ("Polgal"), Dyiński i Andrzej Bożek ("Transbud"), Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa ("Melodia"), Antoni Tajer, Zbigniew Kokot, Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg (Huta im. Bieruta), Eugeniusz Matras ("Instal"), Zbigniew Kwaśniewski i Tadeusz Strączyński (PKS oddział osobowy), Teresa Brzezińska (ZOZ Częstochowa), a także Jan Łaszek (z PKS oddział towarowy) oraz sam gospodarz Jerzy Wójcik (rencista z "Pralchemu").

RKZ

Zebrani zaakceptowali statut Związku, postanowili zawiązać Regionalny Komitet Założycielski, który miał spełniać rolę tymczasowego Zarządu Regionu, oraz utworzyli regionalny fundusz związkowy przeznaczony na bieżące wydatki. Wybrano Prezydium RKZ w składzie: Bojarski (przewodniczący), Tajer (I zastępca), Więckowski (II zastępca), Kwaśniewski (III zastępca), Bożek (sekretarz), Brzeziński i Dyiński (skarbnicy) oraz Czarnecki i Worwąg. Jedno miejsce zarezerwowano dla przedstawiciela "Instalu". 4 października zawiadomiono władze miejskie i wojewódzkie o utworzeniu RKZ, który znalazł tymczasową siedzibę przy MPK przy al. Związku Walki Młodych 30 (obecnie al. Niepodległości).

Ważną próbą dla Związku była regionalna akcja protestacyjna w klubie MPK "Ikar", przeciwko wprowadzeniu przez wojewodę częstochowskiego Mirosława Wierzbickiego stanu wyjątkowego w związku z zapowiedzianym strajkiem "Solidarności" w przypadku odmowy zarejestrowania statutu. Od 11 do 19 listopada 1980 r. przedstawiciele 155 zakładów (reprezentujących ok. 80 tys. związkowców) na nieustającym zebraniu Regionalnej Komisji Koordynacyjnej czekali na przybycie komisji rządowej. W rezultacie, bez jednego dnia strajku, udało się wywalczyć zmianę władz wojewódzkich i miejskich.

W pierwszej połowie roku 1981 trwała kampania wyborcza w Związku, wybierano komisja zakładowe i delegatów na Walne Zebranie Delegatów Regionu Częstochowskiego. Jednocześnie decydowano o zasięgu terytorialnym Regionu. Działacze ZSM "Polmo" w Praszce, którzy początkowo działali w ramach MKZ Wrocław, zdecydowali się przystąpić do Regionu Częstochowa. W czerwcu 1981 r. z przynależności do Regionu Częstochowa zrezygnowało ostatecznie 14 zakładów z Lublińca i okolic, przechodząc do MKZ Katowice. MKZ Radomsko (z województwa piotrkowskiego, 51 zakładów), działające przy MKZ Ziemi Łódzkiej, decydując o przynależności, przeprowadziło rozmowy z trzema regionami: Ziemi Łódzkiej, województwa piotrkowskiego i częstochowskiego. Działacze radomszczańcy wspominają, że Częstochowa zaoferowała największą autonomię (w tym finansową), dlatego wybrali Region Częstochowski. Młody historyk radomszczański Kamil Rutkowski dotarł do dokumentów partyjnych, które wskazują na to, że takie posunięcie było na rękę także działaczom PZPR z Radomska. Uroczyste przyjęcie MKZ Radomska odbyło się na 20 czerwca 1981 r. na posiedzeniu I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Częstochowa i zakończyło proces tworzenia Regionu.

Historię powstania Regionu spisał Wojciech Rotarski (Gazeta Solidarności 340/2014).


 

POLECANE
Wiadomości
Prof. Andrzej Nowak: „Chrońmy życie Karola Nawrockiego!” – stanowczy apel wobec kampanii nienawiści

„Trwa kampania nienawiści Tuska i Giertycha. Obrońmy Karola Nawrockiego przed zamachem, obrońmy Polskę przed zamachem” – tymi dramatycznymi słowami prof. Andrzej Nowak, wybitny historyk, autor monumentalnych Dziejów Polski, ostrzega przed eskalacją politycznej przemocy i dehumanizacji przeciwników politycznych w debacie publicznej.

Niemcy podali, ilu imigrantów odesłali do Polski z ostatniej chwili
Niemcy podali, ilu imigrantów odesłali do Polski

Od maja 2025 roku Niemcy odesłały 1300 migrantów z granicy z Polską – poinformował niemiecki resort spraw wewnętrznych.

Komunikat dla mieszkańców Katowic z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Katowic

Koleje Śląskie uruchomiły linie S14 i S18 przez stację Pyrzowice Lotnisko, łącząc Gliwice i aglomerację z Katowice Airport – informuje Port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Atak nożownika w Warszawie z ostatniej chwili
Atak nożownika w Warszawie

We wtorek przed północą restauracji luksusowego hotelu przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie doszło do brutalnego ataku – informuje "Super Express".

Nagranie ze zwłokami Tadeusza Dudy. Jest reakcja policji z ostatniej chwili
Nagranie ze zwłokami Tadeusza Dudy. Jest reakcja policji

Małopolska policja potwierdziła autentyczność 10-sekundowego nagrania ukazującego zwłoki Tadeusza Dudy, poszukiwanego za podwójne zabójstwo w Starej Wsi pod Limanową.

Ryszard Kalisz idzie drogą Giertycha. Nie uznaje wyroku Sądu Najwyższego Wiadomości
Ryszard Kalisz idzie drogą Giertycha. Nie uznaje wyroku Sądu Najwyższego

Ryszard Kalisz postanowił pójść w ślady Romana Giertycha. Członek Państwowej Komisji Wyborczej, podobnie jak poseł KO nie uznaje wtorkowej uchwały Sądu Najwyższego, stwierdzającej ważność wyboru Karola Nawrockiego na Prezydenta RP. - Taki już jestem - stwierdził.  

Burza w Pałacu Buckingham: Król Karol III wściekły na Meghan Markle z ostatniej chwili
Burza w Pałacu Buckingham: Król Karol III wściekły na Meghan Markle

Meghan Markle znów przyćmiewa króla Karola III – kontrowersyjne nagrania oraz terminy premier żony księcia Harry'ego rzucają cień na oficjalne uroczystości brytyjskiego monarchy.

Jest oświadczenie Krystyny Pawłowicz ws. odejścia z Trybunału Konstytucyjnego z ostatniej chwili
Jest oświadczenie Krystyny Pawłowicz ws. odejścia z Trybunału Konstytucyjnego

Krystyna Pawłowicz wydała oświadczenie wyjaśniające powody jej wcześniejszego odejścia z urzędu sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Sędzia skarży się m.in. na akty nienawiści, które spotkały TK i ją osobiście.

Szaleństwo postępuje. KE przedstawiła nowy cel klimatyczny dla UE z ostatniej chwili
Szaleństwo postępuje. KE przedstawiła nowy cel klimatyczny dla UE

Komisja Europejska zaproponowała w środę wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. Zgodnie z propozycją emisje gazów cieplarnianych powinny wówczas wynieść o 90 proc. mniej względem poziomu z 1990 r. Pomocą w dojściu do celu ma być możliwość wliczania projektów sfinansowanych w krajach trzecich.

Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Gdańska

Od poniedziałku 7 lipca ruszają prace modernizacyjne na dwóch ważnych przejazdach torowo-drogowych w Gdańsku: na Błędniku oraz na skrzyżowaniu ulic Kołobrzeska–Chłopska. Remonty oznaczają całkowite zamknięcie tych miejsc zarówno dla samochodów, jak i tramwajów. Utrudnienia potrwają do 20 lipca.

REKLAMA

Zaproszenie na 43. rocznicę powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S"

Prezydium Zarządu Regionu Cżęstochowskiego NSZZ "Solidarność" zaprasza wszystkich członków oraz sympatyków Solidarności wraz z pocztami sztandarowymi na Mszę św. z okazji czterdziestej trzeciej rocznicy powstania Regionu Częstochowskiego NSZZ "S".
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ
Biuletyn Regionu Częstochowa NSZZ "Solidarność" / fot. NSZZ "S" Region Częstochowski

Msza św. zostanie odprawiona w czwartek 28 września 2023 r. o godz. 18.00 w parafii pw. św. Wojciecha w dzielnicy Tysiąclecie, w której proboszczem jest kapelan Regionu ks. Ryszard Umański. Złożenie kwiatów pod tablicą na kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 15, gdzie - w prywatnym mieszkaniu - odbyło się spotkanie założycielskie Regionu - o godz. 17.30.

Jak powstawała częstochowska Solidarność

Powstające w zakładach pracy po strajkach sierpniowych 1980 roku Niezależne Samorządne Związki Zawodowe grupowały się w Międzyzakładowych Komitetach Założycielskich (MKZ).

Podobną strukturę - terytorialną - przybrał związek "Solidarność". Istnienie jednego przeciwnika - władzy partyjno-państwowej, która władała zakładami pracy i decydowała o życiu w lokalnych społecznościach, wymagało stworzenia jednolitej reprezentacji związkowej, tak na szczeblu ogólnokrajowym, jak i lokalnym.

Naturalne więc było, że powstające Regiony odpowiadały z grubsza podziałowi na województwa. Jednocześnie spontanicznie odtwarzały się powiązania (ale też animozje) regionalne, których reforma administracyjna z 1975 r. nie usunęła. Powstanie i utrzymanie Regionu w Częstochowie, która zawsze była "na skraju" historycznych ziem, pokazało, że jest ona samodzielnym centrum życia społecznego.

MKZ

Strajki w Częstochowie w pierwszych dniach września 1980 r. (MPK, "Transbud", "Polgal", "Instal", PKS) nie doprowadziły do utworzenia MKZ-u. Pojawiające się, tu i ówdzie, relacje o kontaktach i rozmowach między działaczami NSZZ przed 17 września 1980 r. trudno przyjąć za fakt, skoro na zebranie przedstawicieli MKZ w Gdańsku 17 września pojechali z Częstochowy tylko Waldemar Soborak i Wojciech Więckowski (dowiedzieli się o zjeździe z Radia Wolna Europa) i nie reprezentowali Regionu, tylko swój zakład - "Polgal". Dopiero po powrocie Soborak porozumiał się ze Zdzisławem Bojarskim (z MPK) i utworzyli "tymczasowy" MKZ, co pozwoliło Soborakowi, jako delegatowi Częstochowy, parafować statut "Solidarności" na posiedzeniu Krajowej Komisji Koordynacyjnej 22 września w Gdańsku. 24 września Bojarski, Soborak, Więckowski i Andrzej Bożek (z "Transbudu") byli obecni przy składaniu statutu do rejestracji w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

MKZ w poszerzonym składzie - obecni byli m.in. Bożek, Soborak, Henryk Dyiński ("Transbud"), Ryszard Dylczyk (MPK) oraz Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa z Częstochowskiej Fabryki Artykułów Muzycznych "Melodia" - zebrał się 26 września po pracy w świetlicy "Transbudu". Zebranie zostało przerwane przez dyrektora zakładu, który wezwał milicję. Uczestnicy poinformowani o tym fakcie zbiegli. Na zebraniu tym nie było przedstawiciela Komitetu Założycielskiego z Huty im. Bieruta, powstałego 23 września.

Aby nie dopuścić do zakłócenia obrad przez milicję czy SB, postanowiono spotkać się 28 września w prywatnym mieszkaniu Jerzego Wójcika (ojczyma Bożka) przy ul. Dąbrowskiego 15. Zebranie ochraniała grupa hutników (m.in. Aleksander Przygodziński). Obecni byli przedstawiciele ośmiu komitetów założycielskich NSZZ "Solidarność": Zdzisław Bojarski (MPK), Wojciech Więckowski ("Polgal"), Dyiński i Andrzej Bożek ("Transbud"), Wiesław Czarnecki i Jerzy Sipa ("Melodia"), Antoni Tajer, Zbigniew Kokot, Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg (Huta im. Bieruta), Eugeniusz Matras ("Instal"), Zbigniew Kwaśniewski i Tadeusz Strączyński (PKS oddział osobowy), Teresa Brzezińska (ZOZ Częstochowa), a także Jan Łaszek (z PKS oddział towarowy) oraz sam gospodarz Jerzy Wójcik (rencista z "Pralchemu").

RKZ

Zebrani zaakceptowali statut Związku, postanowili zawiązać Regionalny Komitet Założycielski, który miał spełniać rolę tymczasowego Zarządu Regionu, oraz utworzyli regionalny fundusz związkowy przeznaczony na bieżące wydatki. Wybrano Prezydium RKZ w składzie: Bojarski (przewodniczący), Tajer (I zastępca), Więckowski (II zastępca), Kwaśniewski (III zastępca), Bożek (sekretarz), Brzeziński i Dyiński (skarbnicy) oraz Czarnecki i Worwąg. Jedno miejsce zarezerwowano dla przedstawiciela "Instalu". 4 października zawiadomiono władze miejskie i wojewódzkie o utworzeniu RKZ, który znalazł tymczasową siedzibę przy MPK przy al. Związku Walki Młodych 30 (obecnie al. Niepodległości).

Ważną próbą dla Związku była regionalna akcja protestacyjna w klubie MPK "Ikar", przeciwko wprowadzeniu przez wojewodę częstochowskiego Mirosława Wierzbickiego stanu wyjątkowego w związku z zapowiedzianym strajkiem "Solidarności" w przypadku odmowy zarejestrowania statutu. Od 11 do 19 listopada 1980 r. przedstawiciele 155 zakładów (reprezentujących ok. 80 tys. związkowców) na nieustającym zebraniu Regionalnej Komisji Koordynacyjnej czekali na przybycie komisji rządowej. W rezultacie, bez jednego dnia strajku, udało się wywalczyć zmianę władz wojewódzkich i miejskich.

W pierwszej połowie roku 1981 trwała kampania wyborcza w Związku, wybierano komisja zakładowe i delegatów na Walne Zebranie Delegatów Regionu Częstochowskiego. Jednocześnie decydowano o zasięgu terytorialnym Regionu. Działacze ZSM "Polmo" w Praszce, którzy początkowo działali w ramach MKZ Wrocław, zdecydowali się przystąpić do Regionu Częstochowa. W czerwcu 1981 r. z przynależności do Regionu Częstochowa zrezygnowało ostatecznie 14 zakładów z Lublińca i okolic, przechodząc do MKZ Katowice. MKZ Radomsko (z województwa piotrkowskiego, 51 zakładów), działające przy MKZ Ziemi Łódzkiej, decydując o przynależności, przeprowadziło rozmowy z trzema regionami: Ziemi Łódzkiej, województwa piotrkowskiego i częstochowskiego. Działacze radomszczańcy wspominają, że Częstochowa zaoferowała największą autonomię (w tym finansową), dlatego wybrali Region Częstochowski. Młody historyk radomszczański Kamil Rutkowski dotarł do dokumentów partyjnych, które wskazują na to, że takie posunięcie było na rękę także działaczom PZPR z Radomska. Uroczyste przyjęcie MKZ Radomska odbyło się na 20 czerwca 1981 r. na posiedzeniu I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Częstochowa i zakończyło proces tworzenia Regionu.

Historię powstania Regionu spisał Wojciech Rotarski (Gazeta Solidarności 340/2014).



 

Polecane
Emerytury
Stażowe