Unia Europejska udzieli Ukrainie kredytu zabezpieczonego aktywami Rosji?
Co musisz wiedzieć:
- Rosja dokonała pełnoskalowej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku
- Jedynym krajem, który od początku stał u boku Ukrainy była Polska, Europa zachodnia była niechętna
- Dziś w europejskich bankach pozostają aktywa Federacji Rosyjskiej
G7 trzyma ok. 300 mld dolarów rosyjskich środków, z czego UE zarządza 200 mld euro. Belgia, gdzie leży lwia część tych aktywów (185-190 mld euro w Euroclear), żąda gwarancji, ostrzegając przed prawno-finansowymi pułapkami.
Wspólny kredyt zabezpieczonych aktywami?
Plan UE, który może zyskać akceptację na najbliższym szczycie unijnym, zakłada udzielenie Ukrainie kredytów na ok. 140 mld euro, bez bezpośredniej konfiskaty rosyjskich środków. Zwrot nastąpiłby tylko, gdyby Rosja wypłaciła reparacje za zniszczenia wojenne. Do tej pory przekazywano jedynie zyski i odsetki – od lutego 2022 r. do 2024 r. to 5,2 mld euro, a prognozy na 2027 r. mówią o 15-20 mld euro po opodatkowaniu. Belgia pobiera 25% podatku, co w 2024 r. dało 1,7 mld euro.
Środki posłużyłyby zakupowi broni, w tym zakupom w USA, oraz wzmocnieniu ukraińskiej gospodarki. Prezydent Wołodymyr Zełenski apeluje o program na 1 mld dolarów miesięcznie, z sześcioma krajami. To odpowiedź na kurczące się wsparcie USA, które przestały finansować dostawy, wprowadzając opłaty. Dyplomaci w Brukseli widzą w tym "prawo czystego i ekonomicznie sensownego" rozwiązania, angażującego USA i inne kraje G7. Wielka Brytania, z 33 mld dolarów zamrożonych aktywów, koordynuje pomoc z Francją i Niemcami, aby podnieść koszty wojny dla Rosji – w tym sankcje na " flotę cieni".
Gwarancje czy blokada?
Premier Belgii Bart De Wever (N-VA) na nieformalnym szczycie w Kopenhadze 2/3 października zażądał jasnych gwarancji. Porównał aktywa do "kury znoszącej złote jaja" – zyski idą na Ukrainę, ale użycie kapitału grozi utratą wszystkiego. "Nie ma darmowych pieniędzy, zawsze są konsekwencje" – ostrzegał, podkreślając zrozumienie dla potrzeb Kijowa, zwłaszcza przy możliwym wycofaniu USA. Belgia, jedyna w UE przekazująca zyski z zamrożonych aktywów, domaga się solidarności: dokumentu o wspólnej odpowiedzialności za ryzyka. Ursula von der Leyen poparła apel o transparencję.
Euroclear, brukselski gigant zarządzający łącznie 37 bln euro aktywów, trzyma 70% zachodnich zamrożonych rosyjskich środków (190 mld euro). Konfiskata – choć nieoficjalna – to nowość w finansach, grożąca procesami z Moskwą. Rosja mogłaby np. zająć aktywa w Hongkongu i Dubaju. Zachodnie banki, tracące w Rosji, też mogą pozwać. Bez gwarancji Belgia grozi wetem, co mogłoby sparaliżować plan.
Preludium do kryzysu?
Wysoki urzędnik UE ostrzegał Reuters:
"Pomagamy Ukrainie, ale nie kosztem stabilności finansowej".
Użycie aktywów mogłoby "wypłukać" Euroclear, prowadząc do utraty licencji przez belgijski bank centralny – i globalnego kryzysu. Rosja zapowiada odwet, ignorując sankcje w swoich sądach. To nie tylko prawne spory: destabilizacja Euroclear uderzyłaby w cały system, gdzie aktywa to 37 bln euro.
[Aleksandra Fedorska jest dziennikarką Tysol.pl oraz licznych polskich i niemieckich mediów]
