[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Walka o krzyż

27 kwietnia 1960 r. w Nowej Hucie na ulice wyszły „resztki antyspołecznych szumowin, które dały o sobie znać w gorszących chuligańskich ekscesach” – nie przebierał w słowach Władysław Gomułka. Towarzysz Wiesław pozwolił sobie też na zbesztanie hutników: „To cały kraj wypruwa sobie żyły, a wy urządzacie zamieszki i chcecie budować kościoły?”.
 [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Walka o krzyż
/ screen YT - Kraków IPN
Ano, chcieli budować. W zamyśle władzy Nowa Huta miała być w przeciwieństwie do konserwatywnego Krakowa miastem na wskroś socjalistycznym. Żadnych kościołów! Trzymano się tego konsekwentnie, ale po przedstawieniu dwóch petycji z 7 i 12 tysiącami podpisów, jako że była odwilż, W. Gomułka miał powiedzieć, że „nie widzi problemu”, by powstał kościół. Wyznaczono lokalizację przy skrzyżowaniu ulic Marksa i Majakowskiego, na posesji ustawiono drewniany krzyż. Wkrótce klimat polityczny się zmienił. W listopadzie 1959 r. dzielnicowy wydział finansowy zajął 2 mln zł zebrane wśród parafian przez Komitet Budowy Kościoła. Miesiąc później, 31 grudnia 1959 r., kuria otrzymała z Warszawy pismo, że kościoła nie będzie, bo parafia nie posiada tytułu własności do działki. W tym miejscu zbudowana będzie szkoła tysiąclecia. Na jej budowę przekazano owe zarekwirowane 2 mln zł. Ksiądz biskup Karol Wojtyła interweniował, ale bezskutecznie. Władza nakazała zabranie krzyża do 26 kwietnia 1960 r. Dzień później od rana robotnicy przystąpili do usuwania krzyża. O godz. 11 zgromadziło się już około tysiąca osób. Śpiewano pieśni patriotyczne i religijne, próbowano przeszkodzić w usunięciu krzyża. Tłum gęstniał, o godz. 14 protestujących zasiliła kończąca pracę w hucie pierwsza zmiana. Władza zadecydowała o rozproszeniu tłumu, ale obecne na miejscu milicyjne oddziały, ZOMO i SB nie były w stanie zapanować nad sytuacją. Użyły gazu łzawiącego i armatki wodnej. W rewanżu posypały się na nich wyrywane z bruku kamienie. Podpalony został budynek Rady Narodowej. Do Krakowa przyleciał Zenon Kliszko, jednostki milicyjne w 12 miastach wojewódzkich zostały postawione w stan gotowości. Do Nowej Huty ściągnięto na pomoc oddziały milicyjne z Katowic, Kielc, Rzeszowa i Tarnowa. Zamieszki rozszerzyły się na inne nowohuckie osiedla. Nowej Hucie odcięto prąd, telefony i komunikację z Krakowem. Dopiero koło północy spacyfikowano zajścia.
Mimo groźnych pohukiwań W. Gomułki krzyż pozostał na swoim miejscu. Szkołę zbudowano w pobliżu. W następnych latach pod gołym niebem biskup Wojtyła odprawiał w Bieńczycach pasterkę. W latach 1967-1977 nieopodal zbudowano kościół Arka Pana, który Karol Wojtyła, już jako kardynał, konsekrował. W miejscu walk w 2001 r. ukończono budowę kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa, obok którego ustawiono pomnik Krzyża Nowohuckiego.
 
 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
PiS traci władzę na Podlasiu z ostatniej chwili
PiS traci władzę na Podlasiu

Marszałkiem województwa podlaskiego został Łukasz Prokorym z Koalicji Obywatelskiej. W tajnym głosowaniu otrzymał 16 z 30 głosów. Przewodniczącym sejmiku został Cezary Cieślukowski z Trzeciej Drogi.

Putin zaprzysiężony na kolejną kadencję podczas ceremonii zbojkotowanej przez Zachód z ostatniej chwili
Putin zaprzysiężony na kolejną kadencję podczas ceremonii zbojkotowanej przez Zachód

Władimir Putin został we wtorek zaprzysiężony na kolejną sześcioletnią kadencję na stanowisku prezydenta Rosji. Stany Zjednoczone i wiele innych krajów zachodnich zbojkotowało ceremonię w związku z wojną Rosji przeciwko Ukrainie.

Petru: „Polska coraz bliżej przyjęcia waluty euro” z ostatniej chwili
Petru: „Polska coraz bliżej przyjęcia waluty euro”

Poseł Trzeciej Drogi, wchodzącej w skład koalicji rządzącej, Ryszard Petru twierdzi, że Polska jest „coraz bliżej przyjęcia waluty euro”.

Zobacz reakcję Tuska na pytania o Zielony Ład i demonstrację Solidarności 10 maja [WIDEO] z ostatniej chwili
Zobacz reakcję Tuska na pytania o Zielony Ład i demonstrację Solidarności 10 maja [WIDEO]

Profil Telewizji Republika na platformie X opublikował we wtorek nagranie przedstawiające dziennikarza stacji, który próbował zadać pytania premierowi Donaldowi Tuskowi.

Wracają przymrozki. IMGW wydał komunikat z ostatniej chwili
Wracają przymrozki. IMGW wydał komunikat

Wracają niskie temperatury. IMGW wydał nowe ostrzeżenia meteorologiczne. Synoptycy zapowiadają przymrozki.

Obornik w centrum Katowic. Tak rolnicy przywitali von der Leyen [WIDEO] z ostatniej chwili
Obornik w centrum Katowic. Tak rolnicy przywitali von der Leyen [WIDEO]

Przed budynkiem, w którym trwa Europejski Kongres Gospodarczy, protestują niezadowoleni z działań Unii Europejskiej oraz z Zielonego Ładu polscy rolnicy.

Wyciekło nagranie. Tak będzie wyglądał występ Luny na Eurowizji [WIDEO] z ostatniej chwili
Wyciekło nagranie. Tak będzie wyglądał występ Luny na Eurowizji [WIDEO]

Już dziś Luna będzie reprezentować Polskę w pierwszym półfinale tegorocznej Eurowizji. Do sieci trafiło nagranie z prób.

Co Olaf Scholz właśnie obiecuje Bałtom? Wiadomości
Co Olaf Scholz właśnie obiecuje Bałtom?

Kanclerz Niemiec Olaf Scholz odwiedził kraje bałtyckie. Wizyta rozpoczęła się – według informacji urzędu kanclerskiego – na Litwie. Kanclerz Olaf Scholz spotkał się 6 maja z prezydentem Gitanasem Nausėdą w wojskowym centrum szkoleniowym w Pabradė. Następnie kanclerz odwiedził żołnierzy niemieckich sił zbrojnych, którzy są obecnie na miejscu w ramach ćwiczeń NATO.

Nie żyje Jan Ptaszyn Wróblewski. Był twórcą wielu przebojów z ostatniej chwili
Nie żyje Jan Ptaszyn Wróblewski. Był twórcą wielu przebojów

Nie żyje Jan Ptaszyn Wróblewski, polski jazzman i kompozytor, a także wieloletni pracownik Polskiego Radia. Miał 88 lat.

„Mam nadzieję, że do tego nie dojdzie”. Niepokojące doniesienia w sprawie znanej piosenkarki z ostatniej chwili
„Mam nadzieję, że do tego nie dojdzie”. Niepokojące doniesienia w sprawie znanej piosenkarki

Media obiegły niepokojące doniesienia w sprawie znanej piosenkarki. Teraz gwiazda zabrała głos.

REKLAMA

[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Walka o krzyż

27 kwietnia 1960 r. w Nowej Hucie na ulice wyszły „resztki antyspołecznych szumowin, które dały o sobie znać w gorszących chuligańskich ekscesach” – nie przebierał w słowach Władysław Gomułka. Towarzysz Wiesław pozwolił sobie też na zbesztanie hutników: „To cały kraj wypruwa sobie żyły, a wy urządzacie zamieszki i chcecie budować kościoły?”.
 [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Walka o krzyż
/ screen YT - Kraków IPN
Ano, chcieli budować. W zamyśle władzy Nowa Huta miała być w przeciwieństwie do konserwatywnego Krakowa miastem na wskroś socjalistycznym. Żadnych kościołów! Trzymano się tego konsekwentnie, ale po przedstawieniu dwóch petycji z 7 i 12 tysiącami podpisów, jako że była odwilż, W. Gomułka miał powiedzieć, że „nie widzi problemu”, by powstał kościół. Wyznaczono lokalizację przy skrzyżowaniu ulic Marksa i Majakowskiego, na posesji ustawiono drewniany krzyż. Wkrótce klimat polityczny się zmienił. W listopadzie 1959 r. dzielnicowy wydział finansowy zajął 2 mln zł zebrane wśród parafian przez Komitet Budowy Kościoła. Miesiąc później, 31 grudnia 1959 r., kuria otrzymała z Warszawy pismo, że kościoła nie będzie, bo parafia nie posiada tytułu własności do działki. W tym miejscu zbudowana będzie szkoła tysiąclecia. Na jej budowę przekazano owe zarekwirowane 2 mln zł. Ksiądz biskup Karol Wojtyła interweniował, ale bezskutecznie. Władza nakazała zabranie krzyża do 26 kwietnia 1960 r. Dzień później od rana robotnicy przystąpili do usuwania krzyża. O godz. 11 zgromadziło się już około tysiąca osób. Śpiewano pieśni patriotyczne i religijne, próbowano przeszkodzić w usunięciu krzyża. Tłum gęstniał, o godz. 14 protestujących zasiliła kończąca pracę w hucie pierwsza zmiana. Władza zadecydowała o rozproszeniu tłumu, ale obecne na miejscu milicyjne oddziały, ZOMO i SB nie były w stanie zapanować nad sytuacją. Użyły gazu łzawiącego i armatki wodnej. W rewanżu posypały się na nich wyrywane z bruku kamienie. Podpalony został budynek Rady Narodowej. Do Krakowa przyleciał Zenon Kliszko, jednostki milicyjne w 12 miastach wojewódzkich zostały postawione w stan gotowości. Do Nowej Huty ściągnięto na pomoc oddziały milicyjne z Katowic, Kielc, Rzeszowa i Tarnowa. Zamieszki rozszerzyły się na inne nowohuckie osiedla. Nowej Hucie odcięto prąd, telefony i komunikację z Krakowem. Dopiero koło północy spacyfikowano zajścia.
Mimo groźnych pohukiwań W. Gomułki krzyż pozostał na swoim miejscu. Szkołę zbudowano w pobliżu. W następnych latach pod gołym niebem biskup Wojtyła odprawiał w Bieńczycach pasterkę. W latach 1967-1977 nieopodal zbudowano kościół Arka Pana, który Karol Wojtyła, już jako kardynał, konsekrował. W miejscu walk w 2001 r. ukończono budowę kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa, obok którego ustawiono pomnik Krzyża Nowohuckiego.
 
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe