Ustawa ta weszła w życie 12 lipca poprzedniego roku ale ze względu między innymi na wysokie progi dotyczące wartości obrotów samego rolnika jak i podmiotów od niego kupujących, okazało się, że korzystanie z niej przez zainteresowanych było minimalne. Właśnie w tym tygodniu Komitet Stały Rady Ministrów przyjął jej nowelizację, polegającą na zniesieniu kwot ograniczających możliwość badania przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ewentualnego wystąpienia przewagi kontraktowej wobec rolników.

Przypomnijmy, że liczni producenci żywności w tym głównie z branż mleczarskiej i mięsnej ale także producenci warzyw i owoców od lat skarżyli się na wykorzystywanie swojej przewagi kontraktowej szczególnie przez duże sieci handlowe i zakłady przetwórcze, a skargi do UOKiK na te praktyki niewiele dawały. Na przykład sieci handlowe nakładały i ciągle nakładają na dostawców wiele opłat dodatkowych takich jak: za powierzchnię ekspozycyjną i sprzedażową, za usługi reklamowe, za przekazywanie informacji o sprzedaży wyrobów w poszczególnych placówkach handlowych, czy też sfinansowania promocji albo z tytułu otwarcia nowej placówki handlowej. Sieci handlowe z reguły narzucały producentom żywności wzory umów na dostawy produktów bez możliwości negocjowania ich treści, w tym także w odniesieniu do terminu płatności za nie. Często też zdarzały się praktyki jednostronnego zrywania umów przez sieci handlowe, czy też wydłużania terminów płatności za dostarczane towary, a przy protestach dostawców, rezygnowano z ich usług. Z kolei zakłady przetwórcze owoców i warzyw szczególnie w latach urodzaju, często dyktowały ich producentom tak niskie ceny skupu, że nie tylko nie pokrywały one kosztów produkcji, a nawet kosztów zbioru ( niestety właśnie ten rok jest pod tym względem szczególnie niekorzystny dla rolników).

Wprowadzona rok temu ustawa nakazywała UOKiK wszczynanie postępowań z urzędu jak również na skutek wniosku złożonego na piśmie przez dostawcę, który uzna, że handlowcy i zakłady przetwórcze ,stosują wobec niego nieuczciwe praktyki. Kara stosowana przez UOKiK mogła sięgać aż 3% obrotu firmy w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary i mogła być stosowana nawet w przypadku, gdy przedsiębiorca choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej. Jak już wspomniałem przepisy tej ustawy można było stosować się w odniesieniu do tych podmiotów, kiedy łączna wartość obrotów (w roku wszczęcia postępowania) miedzy dostawcami, a nabywcami przekraczała 50 tys. zł w roku oraz obrót dostawcy lub nabywcy (w roku poprzedzającym postępowanie), który stosował przewagę kontraktową, przekroczył kwotę aż 100 mln zł. W tej sytuacji mimo wielu uciążliwych warunków jakie narzucali rolnikom zarówno handlowcy jak i zakłady przetwórcze UOKiK nie mógł korzystać z tej ustawy ,żeby udowodnić występowanie przewagi kontraktowej. Nowelizacja jak już wspomniałem polega na usunięciu tych progów finansowych i w związku z tym w zasadzie każdy rolnik sprzedający swoje produkty do handlu albo też do przetwarzania będzie mógł wystąpić do UOKiK o zbadanie czy nie wykorzystują oni przewagi kontraktowej. Nowelizacja ustawy zostanie przyjęta przez Sejm jeszcze we wrześniu i w związku z tym będzie mogła być stosowana przez UOKiK jeszcze tej jesieni w interesie zarówno rolników i konsumentów.

Zbigniew Kuźmiuk

#REKLAMA_POZIOMA#