„Gość w dom, Bóg w dom”. Nowa i stara wizja opieki duchowej w medycynie

Kościół od początku istnienia troszczył się o ludzi bezdomnych, ubogich i chorych, promując ideę miłości caritas, która jest czymś więcej niż tylko datkiem raz do roku dla jakieś fundacji czy szpitala. Rozwiniętą formą miłości caritas jest także opieka duchowa skierowana do chorych i cierpiących, przy czym „duchowa” nie oznacza tu jedynie płaszczyzny religijnej. Temu aspektowi posługi bliźniemu są poświęcone zaczynające się już 15 lutego studia, które uwzględniają w ujęciu tematu nie tylko bogatą tradycję Kościoła, ale także najnowsze osiągnięcia badawcze.
Plakat promujący studia „Gość w dom, Bóg w dom”. Nowa i stara wizja opieki duchowej w medycynie
Plakat promujący studia / mat. pras. organizatora

Mamy w Polsce od wieków bardzo cenne przysłowie „Gość w dom, Bóg w dom”. Chociaż zmieniły się czasy, o miłości caritas wypowiadają się dzisiaj wykreowani świeccy liderzy ze znanymi powszechnie logo.

 Miłość caritas to coś więcej niż datek raz do roku

Na szczęście w naszej głębokiej chrześcijańskiej świadomości kulturowej mamy zakorzenione, że miłość caritas to coś więcej niż tylko datek raz do roku dla jakieś fundacji czy szpitala. Przypominamy sobie przypowieść Dobrego Samarytanina z Ewangelii wg św. Łukasza (por. Łk 10,30-37). Przypominamy sobie, że bliźni to każdy człowiek, który znalazł się w potrzebie z powodu różnych trudności życia, wobec którego w imię Chrystusa otwieramy drzwi naszych serc i domów. Dobry Samarytanin to każdy z nas, który przyjął drugiego człowieka za bliźniego swego. A Gospodarz to ten, który w imię tego samego rozpoznania drugiego człowieka jako bliźniego, serdecznie go podejmuje w swoim domu.

Słowo „gościnność”, z języka łacińskiego hospitalitas (is), etymologicznie jest powiązane z pojęciem hospitium (i), i oznacza gościnny dom, gospodę. To ostatnie słowo w średniowieczu nosiło znaczenie wydzielonego budynku klasztornego, gdzie pielgrzymi, osoby wędrowne, ubogie albo chore mogły przenocować, ogrzać się i zjeść. Tak zrodziły się pierwsze szpitale, które otrzymywały takie nazwy jak Lazarium (leprozorium), Domus hospitalis, Hospitale pauperum, we Francji hotel de Dieu.

Kościół od początku swojego istnienia troszczył się o ludzi bezdomnych, ubogich i chorych. Miłość Boża w osobie Syna Bożego ma bowiem ścisły związek z całym Jego życiem, działalnością, śmiercią i zmartwychwstaniem, ale przede wszystkim z celowością zbawczą Miłości Jezusa Chrystusa adresowaną do każdego człowieka. Jak podkreślił w swojej Konstytucji dogmatycznej o Kościele ostatni Sobór Watykański II (zob. KK 8 ): A jak Chrystus – sicut autem….ita ; similiter Ecclesia  –  tak samo i Kościół ma świadczyć wobec owych ludzi w cierpieniu Miłość caritas.

Dlaczego nasze współczesne szpitale i domy opieki potrzebują wciąż ludzi świadczących miłość caritas wobec chorych i potrzebujących w imieniu Kościoła i notabene w kontekście jego różnych denominacji?

Proces upaństwawiania i laicyzacji szpitali i domów opieki od przełomu XIX i XX wieku w Europie nie oznacza zgody na jakąś dezaktualizację niezbędnej roli duchowej opieki nad pacjentem.

W najnowszych badaniach specjalistycznych podkreśla się potrzebę stosowania nie tylko samego procesu leczenia medycznego, lecz również integralnej opieki.

Skuteczność leczenia pacjentów powiązana jest również z opieką otwartą na wymiar duchowy.

Opieka duchowa to przede wszystkim duszpasterstwo chorych, zapewniane dotychczas przez Kościół w osobie kapelana. Użyty wyżej przymiotnik „duchowa” przy „opiece” nie oznacza jedynie płaszczyzny religijnej.

W opiece duchowej chodzi o umiejętność podejścia do osoby cierpiącej, podejścia respektującego różnorodność wiary w obrębie całego chrześcijaństwa, jak i innych przekonań religijnych, chodzi o otwartość na sferę psychiczną człowieka chorego.

We wszystkich krajach Europy (por. Tretera, J., R.; Hoák (eds.), Spiritual Care in Public Institutions in Europe, ser. Kirche & Recht Beihefte 3, BZV, 2019, Berlin, 140s.) rola kapelanów szpitalnych i domów opieki jest respektowana w prawie i w praktyce. Również w Polsce, na podstawie konstytucyjnych ustaw o wolności religii (Art. 25 i 53 Konstytucji RP) – pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej w szpitalu. Wolność religii obejmuje bowiem „prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują” – w tym również w szpitalu (art. 53 ust. 2 in fine Konstytucji RP). Konstytucyjnym obowiązkiem publicznych oraz niepublicznych podmiotów świadczących opiekę zdrowotną jest zapewnienie opieki duszpasterskiej każdemu pacjentowi, który wyraża taką wolę.

Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Opieki Duchowej w Medycynie (zob. https://ptodm.org.pl), wieloletnich starań lekarzy, kapłanów i wszystkich osób zainteresowanych polepszeniem jakości leczenia i opieki nad pacjentem, respektującym różnorodność Kościołów chrześcijańskich w Polsce, kilka lat temu zostały wypracowane ramowe wytyczne kształcenia kapelanów szpitalnych i ich współpracowników.

Od 15 lutego br. na uczelni Collegium Verum w Warszawie rozpoczną się Studia Podyplomowe Opieka Duchowa w Medycynie, proponujące zdobycie wiedzy, kompetencji społecznych i umiejętności wpisujących się w zdefiniowaną wyżej opiekę duchową i rekomendacje wspomnianego towarzystwa PTODM’u.

Do kogo są adresowane te Studia?

Szczególnie do kapelanów (osób duchownych) i osób świeckich lub konsekrowanych, które współpracując z kapelanami chciałyby posługiwać osobom chorym i cierpiącym. Kierowane są również do kapłanów-referentów duszpasterstwa chorych, zajmujących się koordynacją opieki duchowej w medycynie na poziomie diecezji czy dekanatów.

Jak długo trwają Studia i co obejmuje ich program?

Zajęcia i praktyki studiów odbywają się w okresie dwóch semestrów, w wybrane soboty. Program studiów obejmuje zajęcia z zakresu psychologii, antropologii, medycyny i nauk teologicznych. Studia dają możliwość zdobywania wiedzy przez doświadczenie i praktykę.

Praktyki zawodowe będą się odbywać w kontakcie z osobą cierpiącą z towarzyszeniem doświadczonego kapelana i specjalisty w zakresie opieki duchowej oraz przez udział w warsztatach.

*****

Zobacz informacje o studiach podyplomowych na FB: https://www.facebook.com/profile.php?id=61571258971412&locale=pl_PL

Pod powyższym linkiem również szczegółowe informacje dotyczące rekrutacji, czesnego i możliwości dofinansowania.

*****

Ks. Artur Antoni Kasprzak: teolog, historyk, duszpasterz. Jest wieloletnim wykładowcą teologii dogmatycznej i fundamentalnej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie; jest kierownikiem Studium Podyplomowego dla kapelanów szpitali i domów opieki na uczelni Collegium Verum w Warszawie; pełnił funkcję invited speaker w Instytucie Katolickim w Paryżu we Francji oraz na uczelni Jordan University College w Tanzanii.  W 2008 r. obronił pracę doktorską, otrzymując tytuł doktora z teologii w ICP we Francji oraz w trybie co-tutelle na K.U.Leuven  w Belgii; w 2019 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego w dyscyplinie teologii dogmatycznej na WT UKSW w Warszawie; jest autorem ponad pięćdziesięciu publikacji dotyczących odnowy eklezjologii w XX wieku; jego artykuły można znaleźć w znanych czasopismach polskich, francuskich i belgijskich. E-mail: [email protected]; ORCID: 0000-0001-9715-9357.

 

 


 

POLECANE
Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki z wizytą w bazie lotniczej w Krzesinach z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki z wizytą w bazie lotniczej w Krzesinach

Prezydent Karol Nawrocki rozpoczął w czwartek przed południem wizytę w 31. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu-Krzesinach (woj. wielkopolskie). Po spotkaniu z żołnierzami, ok godz. 11.00 zapowiedziano briefing prezydenta.

Berlin bez prądu. Podpalenie słupów energetycznych z pobudek politycznych z ostatniej chwili
Berlin bez prądu. Podpalenie słupów energetycznych "z pobudek politycznych"

Pożar słupów energetycznych w Berlinie sprzed dwóch był efektem celowego podpalenia. Według policji sprawcy mogli działać z pobudek politycznych. Na skutek tego sabotażu tysiące mieszkańców stolicy nadal pozostaje bez zasilania. Jak poinformował w czwartek rano operator sieci Stromnetz Berlin, awaria dotyczyła wciąż ok. 13,7 tys. gospodarstw domowych. Jak poinformował portal dw.com, początkowo było ich 50 tys.  

Drony nad Polską. Zwołane nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Zwołane nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ

Na wniosek Polski zwołane zostanie nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez Rosję – przekazało w czwartek Ministerstwo Spraw Zagranicznych na portalu X.

Drony nad Polską. Nowy komunikt Dowództwa Operacyjnego RSZ z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Nowy komunikt Dowództwa Operacyjnego RSZ

Na wniosek Dowódcy Operacyjnego RSZ, w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa, od 10 września 2025 r. (22:00 UTC) do 9 grudnia 2025 r. (23:59 UTC) zostało wprowadzone ograniczenie ruchu lotniczego we wschodniej części Polski w postaci strefy ograniczonej – czytamy w najnowszym komunikacie Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych.

Drony nad Polską. Amerykański generał krytykuje polską taktykę. Słowa szefa NATO nazywa żartem z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Amerykański generał krytykuje polską taktykę. Słowa szefa NATO nazywa "żartem"

Generał Ben Hodges, były dowódca wojsk lądowych USA w Europie, uważa, że rosyjskie naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej nie były przypadkiem, lecz celowo zaplanowaną akcją. W jego ocenie reakcja Zachodu na wcześniejsze incydenty była zbyt słaba, co zachęciło Kreml do dalszych prowokacji. W rozmowie z wp.pl generał nie zostawia też złudzeń co do polskich działań i wypowiedzi szefa NATO Marka Rutte, który mówił o obronie „każdego cala” terytorium Sojuszu. Te słowa gen. Hodges nazwał "żartem".

Znany stronnik Donalda Trumpa Charlie Kirk nie żyje. Został zastrzelony Wiadomości
Znany stronnik Donalda Trumpa Charlie Kirk nie żyje. Został zastrzelony

Donald Trump przekazał, że postrzelony podczas przemówienia w Utah Valley University Charlie Kirk nie żyje.

Co ma przykryć europejski sąd nad Danielem Obajtkiem, Patrykiem Jakim i Grzegorzem Braunem? tylko u nas
Co ma przykryć europejski sąd nad Danielem Obajtkiem, Patrykiem Jakim i Grzegorzem Braunem?

Parlament Europejski znów staje się areną walki politycznej, tym razem w sprawie trzech głośnych nazwisk polskiej prawicy: Daniela Obajtka, Patryka Jakiego i Grzegorza Brauna. Parlament Europejski rozpoczął proces uchylania im immunitetów. Trzy różne sprawy, trzy różne konteksty, ale przynajmniej w przypadku Obajtka i Jakiego wspólny mianownik – próba uderzenia w polityków, którzy nie boją się bronić wyższych wartości i głośno mówić o swoich poglądach.

Gen. Kukuła: Białoruś uprzedziła nas o lecących na Polskę dronach z ostatniej chwili
Gen. Kukuła: Białoruś uprzedziła nas o lecących na Polskę dronach

W nocy z wtorku na środę polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez drony. Część z nich zestrzelono. Generał Wiesław Kukuła, szef Sztabu Generalnego WP, podkreślił, że koszty użytej amunicji nie mają znaczenia wobec wartości ludzkiego życia. Zaskoczeniem były ostrzeżenia płynące z Białorusi, która poinformowała Warszawę o dronach zmierzających w stronę Polski.

Znany stronnik Donalda Trumpa Charlie Kirk postrzelony w Utah z ostatniej chwili
Znany stronnik Donalda Trumpa Charlie Kirk postrzelony w Utah

Znany działacz związanego z Donaldem Trumpem ruchu MAGA Charlie Kirk w środę został postrzelony podczas wystąpienia na uniwersytecie w Utah. Mężczyzna został przewieziony do szpitala, jego stan nie jest dotąd znany. Prezydent USA wezwał do modlitwy za niego.

Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki: Rozmawiałem z prezydentem Trumpem  z ostatniej chwili
Drony nad Polską. Prezydent Nawrocki: Rozmawiałem z prezydentem Trumpem 

Prezydent Karol Nawrocki poinformował o swojej rozmowie telefonicznej z prezydentem USA. Przywódcy rozmawiali na temat wielokrotnego naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Rozmowy potwierdziły jedność sojuszniczą.

REKLAMA

„Gość w dom, Bóg w dom”. Nowa i stara wizja opieki duchowej w medycynie

Kościół od początku istnienia troszczył się o ludzi bezdomnych, ubogich i chorych, promując ideę miłości caritas, która jest czymś więcej niż tylko datkiem raz do roku dla jakieś fundacji czy szpitala. Rozwiniętą formą miłości caritas jest także opieka duchowa skierowana do chorych i cierpiących, przy czym „duchowa” nie oznacza tu jedynie płaszczyzny religijnej. Temu aspektowi posługi bliźniemu są poświęcone zaczynające się już 15 lutego studia, które uwzględniają w ujęciu tematu nie tylko bogatą tradycję Kościoła, ale także najnowsze osiągnięcia badawcze.
Plakat promujący studia „Gość w dom, Bóg w dom”. Nowa i stara wizja opieki duchowej w medycynie
Plakat promujący studia / mat. pras. organizatora

Mamy w Polsce od wieków bardzo cenne przysłowie „Gość w dom, Bóg w dom”. Chociaż zmieniły się czasy, o miłości caritas wypowiadają się dzisiaj wykreowani świeccy liderzy ze znanymi powszechnie logo.

 Miłość caritas to coś więcej niż datek raz do roku

Na szczęście w naszej głębokiej chrześcijańskiej świadomości kulturowej mamy zakorzenione, że miłość caritas to coś więcej niż tylko datek raz do roku dla jakieś fundacji czy szpitala. Przypominamy sobie przypowieść Dobrego Samarytanina z Ewangelii wg św. Łukasza (por. Łk 10,30-37). Przypominamy sobie, że bliźni to każdy człowiek, który znalazł się w potrzebie z powodu różnych trudności życia, wobec którego w imię Chrystusa otwieramy drzwi naszych serc i domów. Dobry Samarytanin to każdy z nas, który przyjął drugiego człowieka za bliźniego swego. A Gospodarz to ten, który w imię tego samego rozpoznania drugiego człowieka jako bliźniego, serdecznie go podejmuje w swoim domu.

Słowo „gościnność”, z języka łacińskiego hospitalitas (is), etymologicznie jest powiązane z pojęciem hospitium (i), i oznacza gościnny dom, gospodę. To ostatnie słowo w średniowieczu nosiło znaczenie wydzielonego budynku klasztornego, gdzie pielgrzymi, osoby wędrowne, ubogie albo chore mogły przenocować, ogrzać się i zjeść. Tak zrodziły się pierwsze szpitale, które otrzymywały takie nazwy jak Lazarium (leprozorium), Domus hospitalis, Hospitale pauperum, we Francji hotel de Dieu.

Kościół od początku swojego istnienia troszczył się o ludzi bezdomnych, ubogich i chorych. Miłość Boża w osobie Syna Bożego ma bowiem ścisły związek z całym Jego życiem, działalnością, śmiercią i zmartwychwstaniem, ale przede wszystkim z celowością zbawczą Miłości Jezusa Chrystusa adresowaną do każdego człowieka. Jak podkreślił w swojej Konstytucji dogmatycznej o Kościele ostatni Sobór Watykański II (zob. KK 8 ): A jak Chrystus – sicut autem….ita ; similiter Ecclesia  –  tak samo i Kościół ma świadczyć wobec owych ludzi w cierpieniu Miłość caritas.

Dlaczego nasze współczesne szpitale i domy opieki potrzebują wciąż ludzi świadczących miłość caritas wobec chorych i potrzebujących w imieniu Kościoła i notabene w kontekście jego różnych denominacji?

Proces upaństwawiania i laicyzacji szpitali i domów opieki od przełomu XIX i XX wieku w Europie nie oznacza zgody na jakąś dezaktualizację niezbędnej roli duchowej opieki nad pacjentem.

W najnowszych badaniach specjalistycznych podkreśla się potrzebę stosowania nie tylko samego procesu leczenia medycznego, lecz również integralnej opieki.

Skuteczność leczenia pacjentów powiązana jest również z opieką otwartą na wymiar duchowy.

Opieka duchowa to przede wszystkim duszpasterstwo chorych, zapewniane dotychczas przez Kościół w osobie kapelana. Użyty wyżej przymiotnik „duchowa” przy „opiece” nie oznacza jedynie płaszczyzny religijnej.

W opiece duchowej chodzi o umiejętność podejścia do osoby cierpiącej, podejścia respektującego różnorodność wiary w obrębie całego chrześcijaństwa, jak i innych przekonań religijnych, chodzi o otwartość na sferę psychiczną człowieka chorego.

We wszystkich krajach Europy (por. Tretera, J., R.; Hoák (eds.), Spiritual Care in Public Institutions in Europe, ser. Kirche & Recht Beihefte 3, BZV, 2019, Berlin, 140s.) rola kapelanów szpitalnych i domów opieki jest respektowana w prawie i w praktyce. Również w Polsce, na podstawie konstytucyjnych ustaw o wolności religii (Art. 25 i 53 Konstytucji RP) – pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej w szpitalu. Wolność religii obejmuje bowiem „prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują” – w tym również w szpitalu (art. 53 ust. 2 in fine Konstytucji RP). Konstytucyjnym obowiązkiem publicznych oraz niepublicznych podmiotów świadczących opiekę zdrowotną jest zapewnienie opieki duszpasterskiej każdemu pacjentowi, który wyraża taką wolę.

Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Opieki Duchowej w Medycynie (zob. https://ptodm.org.pl), wieloletnich starań lekarzy, kapłanów i wszystkich osób zainteresowanych polepszeniem jakości leczenia i opieki nad pacjentem, respektującym różnorodność Kościołów chrześcijańskich w Polsce, kilka lat temu zostały wypracowane ramowe wytyczne kształcenia kapelanów szpitalnych i ich współpracowników.

Od 15 lutego br. na uczelni Collegium Verum w Warszawie rozpoczną się Studia Podyplomowe Opieka Duchowa w Medycynie, proponujące zdobycie wiedzy, kompetencji społecznych i umiejętności wpisujących się w zdefiniowaną wyżej opiekę duchową i rekomendacje wspomnianego towarzystwa PTODM’u.

Do kogo są adresowane te Studia?

Szczególnie do kapelanów (osób duchownych) i osób świeckich lub konsekrowanych, które współpracując z kapelanami chciałyby posługiwać osobom chorym i cierpiącym. Kierowane są również do kapłanów-referentów duszpasterstwa chorych, zajmujących się koordynacją opieki duchowej w medycynie na poziomie diecezji czy dekanatów.

Jak długo trwają Studia i co obejmuje ich program?

Zajęcia i praktyki studiów odbywają się w okresie dwóch semestrów, w wybrane soboty. Program studiów obejmuje zajęcia z zakresu psychologii, antropologii, medycyny i nauk teologicznych. Studia dają możliwość zdobywania wiedzy przez doświadczenie i praktykę.

Praktyki zawodowe będą się odbywać w kontakcie z osobą cierpiącą z towarzyszeniem doświadczonego kapelana i specjalisty w zakresie opieki duchowej oraz przez udział w warsztatach.

*****

Zobacz informacje o studiach podyplomowych na FB: https://www.facebook.com/profile.php?id=61571258971412&locale=pl_PL

Pod powyższym linkiem również szczegółowe informacje dotyczące rekrutacji, czesnego i możliwości dofinansowania.

*****

Ks. Artur Antoni Kasprzak: teolog, historyk, duszpasterz. Jest wieloletnim wykładowcą teologii dogmatycznej i fundamentalnej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie; jest kierownikiem Studium Podyplomowego dla kapelanów szpitali i domów opieki na uczelni Collegium Verum w Warszawie; pełnił funkcję invited speaker w Instytucie Katolickim w Paryżu we Francji oraz na uczelni Jordan University College w Tanzanii.  W 2008 r. obronił pracę doktorską, otrzymując tytuł doktora z teologii w ICP we Francji oraz w trybie co-tutelle na K.U.Leuven  w Belgii; w 2019 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego w dyscyplinie teologii dogmatycznej na WT UKSW w Warszawie; jest autorem ponad pięćdziesięciu publikacji dotyczących odnowy eklezjologii w XX wieku; jego artykuły można znaleźć w znanych czasopismach polskich, francuskich i belgijskich. E-mail: [email protected]; ORCID: 0000-0001-9715-9357.

 

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe